Iράν-Τουρκία, μια «φιλία» που θα αντέξει στον χρόνο;

08:40 28/8/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Πολλές φορές τα ζητήματα της διεθνούς πολιτικής αντιγράφουν πτυχές της καθημερινής μας ζωής. Ένα από τα αυτά τα ζητήματα είναι και οι νέες δυναμικές που αναπτύσσονται στις διπλωματικές σχέσεις ανάμεσα στην Τουρκία και το Ιράν.

Είναι γνωστό ότι και οι δύο χώρες έχουν παραδοσιακά εχθρικές σχέσεις με συμφέροντα αντιφατικά εδώ και δεκαετίες. Το τελευταίο χρονικό διάστημα όμως και με αφορμή τις εξελίξεις στη Συρία, αχνοφαίνεται μια εναλλακτική θεώρηση ανάμεσα σε αναλυτές και αξιωματούχους των δύο χώρων με φανερή διάθεση να αφήσουν στην άκρη τις αντιθέσεις τους και την παραδοσιακή και με ιστορικές

αναφορές καχυποψία που διέπει τις σχέσεις τους και να ενώσουν στις δυνάμεις τους, με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη ημέρα που αργά ή γρήγορα θα ανατείλει στη διαχείριση του Συριακού ζητήματος και κυρίως στη γεωπολιτική θέση των Κούρδων στην ευρύτερη περιοχή.

Η αρχή της προσέγγισης πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της Αυγουστιάτικης ραστώνης όταν αξιωματούχοι της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν επισκέφτηκαν την γειτονική μας χώρα για συζητήσεις. Αν και το περιεχόμενο των συζητήσεων δεν έγινε γνωστό στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ο συμβολισμός των συναντήσεων αρκεί, αφού αποτελεί την πρώτη συνάντηση αξιωματούχων των δύο χωρών από το 1979.

Το κοινό σημείο αναφοράς στην πιθανή αναθέρμανση των σχέσεων τους είναι αναμφίβολα η Συρία. Περιοχή ιδιαίτερης γεωπολιτικής σοβαρότητας και για τους δύο στρατηγικούς παίχτες.

Η Τουρκία εστιάζει την προσοχή της στη διαχείριση του Κουρδικού ζητήματος, αφού αποτελεί ζήτημα ζωτικής σημασίας ο περιορισμός της γεωγραφικής έκτασης των Κούρδων στη Συρία, περιοχή που συνορεύει με την Τουρκία. Το Ιράν από την πλευρά του θέλει να περιορίσει τους αντάρτες που μάχονται τον Σύρο Πρόεδρο Άσαντ στην επαρχία Ιντιλπ. Και στα δύο αυτά ζητήματα η βοήθεια της μιας χώρας στην άλλη μπορεί να καταστεί νευραλγικός παράγοντας για την επίτευξη των στόχων που έχουν θέσει.

Πέρα όμως από τα ζητήματα αυτά, ένα άλλο ζήτημα ιδιαίτερης βαρύτητας τείνει να διαμορφώσει πιο στέρεες βάσεις συνεργασίας ανάμεσα στο Ιράν και τη γειτονική μας χώρα. Η αυτονομία των Κούρδων του Ιράκ. Το ενδιαφέρον με το ζήτημα των Κούρδων του Ιράκ είναι ότι και οι δύο χώρες κατά το παρελθόν είχαν συνεργαστεί με πτυχές του πολιτικού συστήματος των Κούρδων του Ιράκ. Το τελευταίο όμως χρονικό διάστημα και κυρίως μετά τη δημοσίως εκδηλωμένη πρόθεσή τους να προχωρήσουν σε δημοψήφισμα για ανεξαρτησία, η στάση και των δύο χώρων άλλαξε άρδην.

Η μεν Τουρκία για ευνόητους λόγους αντιτίθεται ακόμη και στην απλή έκφραση πρόθεσης για ανεξαρτησία Κούρδων στην ευρύτερη περιοχή, πόσο μάλλον δημοψηφίσματος, το δε Ιράν δεν θέλει να αποσταθεροποιηθεί έτι περαιτέρω η κυβέρνηση του Ιράκ, αποσταθεροποίηση που μπορεί να έχει σημαντικές παρενέργειες στον γεωπολιτικό ρόλο του Ιράν όχι μόνο στη συγκεκριμένη αυτή περιοχή, αλλά σε ολόκληρη την Μέση Ανατολή.

Το μεγάλο ερώτημα που ευλόγως ανακύπτει είναι αν αυτοί οι παράγοντες είναι ικανοί να δημιουργήσουν συνθήκες μόνιμης συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες. Δύο χώρες που στο σημαντικότερο διακύβευμα που έχει ανακύψει στο ζήτημα της Συρίας, την στήριξη ή όχι του Σύρου Προέδρου Άσαντ, ήταν και παραμένουν σε διαφορετικά στρατόπεδα. Η μεν Τουρκία παραμένει εχθρική απέναντι στον Άσαντ, το δε Ιράν αποτελεί έναν από τους λίγους υποστηρικτές του Σύρου Προέδρου.

Ο προαναφερθείς λόγος, αλλά κυρίως η παραδοσιακή καχυποψία και εχθρότητα ανάμεσα σε Ιράν και Τουρκία ίσως αποτελέσουν τα σημαντικότερα εμπόδια για την πλήρη ομαλοποίηση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες. Ομαλοποίηση που θα έχει μακροχρόνιο ορίζοντα και όχι απλά την πρόσκαιρη ένωση λόγω επειγουσών αναγκών.

Το αν θα επιβεβαιωθεί το ρητό «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» θα το δείξει η ιστορία, το σίγουρο είναι ότι πολλές φορές ακόμη και η επίτευξη σημαντικών σκοπών για την αυθυπαρξία μιας χώρας περνάνε μέσα από τις σελίδες της ιστορίας και το θυμικό δεκαετιών και σε αυτή την περίπτωση η ιστορία δεν γράφεται μόνο από την πίεση της στιγμής, αλλά και από τις μνήμες της ιστορίας.