Paradise Lost

11:32 9/11/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Σε μια εποχή που γίνονται συνεχείς προσπάθειες για την ανάκαμψη της οικονομίας, υπάρχει μία χώρα που βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στον λάκκο των χρεών. Ο λόγος για την Βενεζουέλα.

Όλα ξεκινούν το 1998, όταν οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν σε πρωτοφανή μεγέθη. Από τότε και μέχρι περίπου το 2010, η Βενεζουέλα είχε έσοδα αρκετά αξιόλογα και προερχόμενα καθαρά από το πετρέλαιο, ενώ ταυτόχρονα αποτελούσε και μοντέλο οικονομικής

ανάπτυξης για τα υπόλοιπα κράτη της Νοτίου Αμερικής.

Η οικονομία αντιμετώπιζε μια σημαντική άνοδο, αλλά την κοινωνία αρχίζουν να διαφαίνουν διάφορα προβλήματα. Οι ανισότητες αυξάνονται ολοένα και περισσότερο, ενώ μια ολιγάριθμη ελίτ ελέγχει τα πάντα όσο οι μάζες γίνονταν ολοένα και φτωχότερες. Η λαϊκή δυσαρέσκεια προκαλεί μια σοσιαλιστική στροφή στο πολίτευμα της χώρας και το 1999 εκλέγεται ο Ούγκο Τσάβες ως Πρόεδρος.

Ο Τσάβες διαλύει κάθε σχέση μεταξύ Βενεζουέλας και Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά ταυτόχρονα αναβαθμίζει τις διμερείς σχέσεις με Κίνα και Ρωσία και ως αντάλλαγμα δέχεται γενναιόδωρα δάνεια. Προκειμένου να ικανοποιηθεί η κοινωνική δυσαρέσκεια η κυβέρνηση Τσάβες προβαίνει σε υπερβολικές δαπάνες για προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας, ορίζει παντού σταθερές τιμές και κοινωνικοποιεί τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, οι οποίες στην συνέχεια εγκαταλείπονται. Έτσι ξεκινά η χώρα να εξαρτάται αποκλειστικά από τις πωλήσεις πετρελαίου. Μετά τον θάνατο του Τσάβες, ο διάδοχός του ο Μαδούρο, διατηρεί τις πρακτικές του καθεστώτος. Η κυβέρνηση Μαδούρο όμως παύει να δημοσιεύει αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία, ενώ λαμβάνει εκατομμύρια σε μίζες για νέα δημόσια έργα. Τα χρέη όλο και συσσωρεύονται, έχοντας φτάσει σε σημείο που η κυβέρνηση δεν μπορεί να τα αποπληρώσει.

Την γενικότερη οικονομική κρίση στην Βενεζουέλα, ενισχύει η υποτίμηση του πετρελαίου, αφού το μόνο εμπόρευμα που μπορούσε να διαθέσει η Βενεζουέλα, χάνει πλέον την αξία του. Το 2014, η τιμή του πετρελαίου ήταν περίπου 100 δολάρια το βαρέλι. Όμως, αφού κάποιες χώρες αρχίζουν να αντλούν μεγαλύτερες ποσότητες πετρελαίου χρησιμοποιώντας νέα, αποτελεσματικότερη τεχνολογία άντλησης ,σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο δεν αυξάνεται παράλληλα με την αύξηση της προσφοράς οδηγεί σε πτώση της τιμής, η οποία το 2016 αγγίζει μόλις τα 26 δολάρια Σήμερα, η τιμή του πετρελαίου κινείται περίπου στα 50 δολάρια το βαρέλι, δηλαδή το εισόδημα της Βενεζουέλας έχει μειωθεί στο μισό. Με την πτώση της τιμής του πετρελαίου και την μείωση του διαθέσιμου ρευστού στα κρατικά ταμεία, ο έλεγχος των τιμών αναδεικνύεται ως βασικό πρόβλημα. Το κράτος αναγκάζεται να επιδοτήσει τα τρόφιμα, ώστε να διατηρηθούν κάποιες στοιχειώδεις συνθήκες επιβίωσης του πληθυσμού, ενώ ταυτόχρονα τυπώνεται μαζικά χρήμα και βυθίζεται η αξία του εθνικού νομίσματος, πλήττοντας όχι μόνο τις θέσεις εργασίας αλλά και το εισόδημα.

Εάν όμως υπάρχει κάποια ιδιαιτερότητα στην περίπτωση της Βενεζουέλας είναι ότι το κοινωνικοπολιτικό σκηνικό είναι διαλυμένο, βαθιά διεφθαρμένο και ιδιαίτερα χαοτικό. Η χώρα αυτήν την περίοδο βιώνει μία από τις πιο έντονες θεσμικές κρίσεις σε όλη την Λατινική Αμερική, που ταλανίζει όλους τους κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτικούς και δικαστικούς θεσμούς που την απαρτίζουν. Η ιστορική κρίση του πετρελαϊκού εισοδηματικού μοντέλου, η μετάσταση της διαφθοράς στη χώρα, η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού κατά την «νεοφιλελεύθερη περίοδο» και ειδικά μετά το 2013, καθώς και η ένταση των πολιτικών επιθέσεων και διαμαχών, έχουν καταλύσει τα πλαίσια των επίσημων θεσμών σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας, εκτρέποντας ένα πολύ μεγάλο κομμάτι των κοινωνικών δυναμικών σε ανεπίσημους, υπογείους και παράνομους μηχανισμούς.

Στον οικονομικό τομέα, η διαφθορά έχει μεταμορφωθεί σε έναν εγκάρσιο μηχανισμό διανομής των πετρελαϊκών εισοδημάτων, εκτρέποντας τεράστια χρηματικά ποσά προς όφελος λίγων, και υπονομεύοντας τις βάσεις της επίσημης εισοδηματικής οικονομίας.

Ανεξάρτητα από το ποιος έχει την ευθύνη, πάντως, ένα είναι σίγουρο: τα προβλήματα της οικονομίας έχουν οδηγήσει σε πτώση του βιοτικού επιπέδου του λαού της Βενεζουέλας, σε βαθμό τέτοιο ώστε πλέον να γίνεται λόγος για μια ανθρωπιστική καταστροφή.