“Squid Game” ή…η άλλη πλευρά της Νότιας Κορέας

10:34 14/10/2021 - Πηγή: Huffington Post Greece

Αν ανατρέξει κανείς να δει ιστορικά τι έγινε στις 17 Σεπτεμβρίου τα προηγούμενα χρόνια δύσκολα θα βρει κάποιο γεγονός που να μνημονεύεται σε παγκόσμια κλίμακα. Ωστόσο, ο ιστορικός του μέλλοντος ίσως καταγράψει ότι στις 17 Σεπτεμβρίου 2021 έκανε πρεμιέρα μία από τις πιο επιτυχημένες -και συνάμα «άρρωστες»- σειρές, η οποία τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές βρίσκεται στη θέση #1 των σειρών του Netflix σε 90 χώρες και αποτελεί τη μεγαλύτερη επιτυχία του έως σήμερα, το Squid Game.

Σκοπός

του παρόντος άρθρου δεν είναι να αναλύσει τη σκηνοθετική επιμέλεια του Hwang Dong-hyuk, την εξέλιξή του σεναρίου ή να κάνει -κάποιο σημαντικό- spoiler για το τι συμβαίνει κατά την εξέλιξη της πλοκής, ωστόσο βλέποντάς τα 9 επεισόδια γεννήθηκε το ερώτημα για το ποιο είναι το «αόρατο χέρι» που οδήγησε στην εν λόγω σειρά. Μόλις δύο χρόνια μετά τα -οσκαρικά- «Παράσιτα», το «Squid Game» έρχεται να θίξει ξανά ένα ζήτημα που απασχολεί τα τελευταία χρόνια τη Νότια Κορέα, αυτό της φτώχειας και της οικονομικής ανισότητας εντός της χώρας.

Άλλωστε, η οικονομική ανασφάλεια, τα χρέη, το αίσθημα απόγνωσης και απελπισίας, η αδυναμία εκπλήρωσης ακόμα και καθημερινών αναγκών είναι ορισμένες από τις καταστάσεις που «ενώνουν» έναν απόφοιτο από το καλύτερο πανεπιστήμιο της Νότιας Κορέας, έναν άνεργο και εθισμένο στον τζόγο, έναν μετανάστη και μία φυγά από τη Βόρεια Κορέα. Άτομα που η ζοφερή και σκληρή πραγματικότητα που βιώνουν τα «αναγκάζει» να συνεναίσουν, μαζί με άλλους 452, σε κάτι «άγνωστο», το οποίο…ίσως τους αλλάξει τη ζωή.

Όμως, πόσο απέχει η πραγματικότητά τους από την υφιστάμενη κατάσταση για μεγάλο μέρος του πληθυσμού στη Νότια Κορέα; Ποια είναι η «άλλη πραγματικότητα» που πρέπει να αντιμετωπίσει μία χώρα που τα τελευταία χρόνια φιγουράρει στις πρώτες θέσεις των τεχνολογικά προηγμένων χωρών, ενώ παράλληλα αποτελεί την 4η μεγαλύτερη οικονομίας της Ασίας;

Ανισότητες: Από την πραγματικότητα στην οθόνη;

Στο πλασματικό μέρος της υπόθεσης, 456 άτομα συμμετέχουν σε ένα παιχνίδι προς τέρψη μίας μικρής ομάδας πλουσίων. Στον πραγματικό κόσμο, το πλουσιότερο 10% των κατοίκων της Νότιας Κορέας κατέχει το 66% του συνολικού πλούτου, ενώ το φτωχότερο 50% του πληθυσμού μόλις το 2%.

Από τις 39 χώρες του ΟΟΣΑ, ο δείκτης GINI της Νότιας Κορέας, δείκτης που απεικονίζει τις εισοδηματικές ανισότητες σε μία χώρα, ανέρχεται στο 0,345, κατατάσσοντάς τη στη 12η θέση. Συγκεκριμένα, όσο ο δείκτης πλησιάζει το 0 υπάρχει ισοκατανομή πλούτου, ενώ όσο πλησιάζει το 1 εκφράζει την πλήρη ανισότητα. Παρά το γεγονός ότι η ανισότητα και η φτώχεια σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν μειωθεί εν συγκρίσει με το παρελθόν, αυτή που εξακολουθεί να προβληματίζει ιδιαίτερα είναι η ανισότητα εντός των χωρών.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, η εισοδηματική ανισότητα στη Νότια Κορέα έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού, της περιορισμένης αναδιανομής μέσω φόρων και επιδομάτων, της χαμηλής απασχόλησης των γυναικών και του μισθολογικού χάσματος μεταξύ ανδρών-γυναικών που είναι από τα υψηλότερα στον ΟΟΣΑ (το 2020 το εισόδημα των γυναικών ήταν μικρότερο κατά 32,5%). Βέβαια, σε αυτό έχει συμβάλει και το γεγονός της σταδιακής επιβράδυνσης του ΑΕΠ της Νοτίου Κορέας την τελευταία δεκαετία, εν συγκρίσει με το παρελθόν.

Tο παιχνίδι του καλαμαριού ή το θαύμα του Χαν; Η φτώχεια και οι υπερχρεωμένοι πολίτες στη Ν.Κορέα

Ο Γκάντι έχει δηλώσει πως η φτώχεια είναι «η μεγαλύτερη μορφή βίας», μία κατάσταση που υπάρχει έντονα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα της σειράς. Μπορεί η Νότια Κορέα να έχει χαρακτηρισθεί ως το «θαύμα του ποταμού Χαν», λόγω της ραγδαίας οικονομικής της μεγέθυνσης και να κατατάσσεται υψηλά σε επίπεδο υγειονομικής περίθαλψης του πληθυσμού και πρόσβασης στην εκπαίδευση, οι δείκτες, ωστόσο, που καταγράφουν τη σχετική φτώχεια στη χώρα είναι ανησυχητικοί.

Στοιχεία του 2018 φέρνουν τη Νότια Κορέα ανάμεσα στις χώρες με τα μεγαλύτερα ποσοστά σχετικής φτώχειας (16,7% του πληθυσμού) στον ΟΟΣΑ. Ορισμένοι λόγοι είναι η ανισότητα στην κατανομή εισοδήματος και οι περιορισμένες κοινωνικές δαπάνες.

Σε δυσμενέστερη θέση είναι τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς το 40% των 65+ ζει σε συνθήκες σχετικής φτώχειας -το μεγαλύτερο ποσοστό στις χώρες του ΟΟΣΑ- και οι νέοι έως 17 ετών, εκ των οποίων το 12,5% ζει σε παρόμοιες συνθήκες.

Παράλληλα, εξίσου σημαντικό είναι το θέμα των δανείων, το οποίο αποτελεί μία από τις αιτίες που «οδηγούν» τους συμμετέχοντες στο να πάρουν την απόφαση συμμετοχής στο -άγνωστο- «παιχνίδι του καλαμαριού». Μελέτες δείχνουν ότι τα νοικοκυριά στη Νότια Κορέα είναι από τα πιο υπερχρεωμένα, γεγονός που έχει επιδεινωθεί λόγω της πανδημίας. Συγκεκριμένα, το μέσο χρέος ισοδυναμεί με το 175% του ετήσιου εισοδήματος, ενώ ξεπερνά το 105% του ΑΕΠ, καταγράφοντας την υψηλότερη αναλογία σε σχέση με το ΑΕΠ στην Ασία. Εξάλλου, αυτό καταδεικνύει και η 10η θέση το 2017– ανάμεσα σε 142 χώρες- αναφορικά με το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 15 ετών που έχει τουλάχιστον μία πιστωτική κάρτα.

Σε αυτό το πλαίσιο, μπορούμε να πούμε ότι η σειρά που πήρε 10 χρόνια για να ολοκληρωθεί, ενώ ο σεναριογράφος της την είχε σταματήσει για να πουλήσει το laptop του έναντι 675 δολαρίων αποτυπώνει με άγριο τρόπο τη σύγχρονη κατάσταση στη Νότια Κορέα.

Μία χώρα που εκτός των ανισοτήτων, της σχετικής φτώχειας και των υπερχρεωμένων πολιτών έχει να αντιμετωπίσει και μία άλλη μάστιγα, αυτή των αυτοκτονιών. Μάλιστα, η Νότια Κορέα βρίσκεται στην 1η θέση στον κόσμο όσον αφορά τις αυτοκτονίες σε άτομα ηλικίας 10-19 ετών και άνω των 60 (η φτώχεια αποτελεί τη βασικότερη αιτία για τους 60+) και 1η γενικά στις χώρες του ΟΟΣΑ.

Και το ερώτημα είναι το εξής…Είναι πραγματικότητα στη Νότια Κορέα τόσο σκληρή…όσο αυτή που ωθεί τους παίκτες στο «Squid Game» να πουν «τι να κάνω εκεί έξω;» ;

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕΓιατί το Squid Game «χτυπά εκεί που πονάει» η υπερχρεωμένη Νότια ΚορέαSquid Game: Γιατί θριαμβεύειSquid Game, σαφάρι ανθρώπων και ένα δυστοπικό μέλλον