Tαινίες με υπότιτλους: Τελικά μας βοηθούν να μάθουμε ξένες γλώσσες ή είναι μύθος

07:20 9/1/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

Woman in her early 40s relaxing with her pet dog at home, watching TV.

Στις ταινίες, κύριος στόχος των υποτίτλων είναι να μας επιτρέψουν να κατανοήσουμε τους διαλόγους, σε παραγωγές όπου δεν γνωρίζουμε τη γλώσσα.

Ωστόσο, η παρακολούθηση μιας ταινίας σε μια ξένη γλώσσα, την οποία μελετάμε παράλληλα και με άλλα μέσα, όπως τα βιβλία γλωσσομάθειας, αποτελεί έναν εξαιρετικό

τρόπο να αποκτήσουμε πιο πλούσιο λεξιλόγιο.

Ωστόσο, ανάλογα με το μαθησιακό μας επίπεδο, καθώς και το επίπεδο εξοικείωσής μας με τη γλώσσα της ταινίας, η επίδραση των υποτίτλων ως προς τον βαθμό κατανόησης ποικίλλει αρκετά. 

Διαφορετικοί τύποι υποτίτλων

Η κατανόηση μιας ταινίας περιλαμβάνει την επεξεργασία ενός οπτικοακουστικού και ως εκ τούτου πολυτροπικού και πολύπλοκου ερεθίσματος. Ο θεατής της ταινίας πρέπει ταυτόχρονα να αναλύει με τα μάτια και τα αυτιά του λεκτικές και μη λεκτικές ενδείξεις, οι οποίες βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση μεταξύ τους.Κι ενώ οι υπότιτλοι προορίζονται για να διευκολύνουν την κατανόηση, προσθέτουν μια νέα πηγή πληροφοριών με ταχύτητα και ρυθμό πέρα από τον έλεγχό μας.

Τα διάφορα είδη υποτίτλων που μπορούν να αναπτυχθούν είναι τα ακόλουθα:

Α) Η τυπική μορφή

Ο διάλογος είναι στην αρχική γλώσσα της ταινίας και οι υπότιτλοι στη μητρική γλώσσα του κοινού

Β) Μια μορφή αντίστροφης μετάφρασης

Ο διάλογος είναι μεταγλωττισμένο; στη μητρική γλώσσα των θεατών και οι υπότιτλοι στην πρωτότυπη γλώσσα της ταινίας

Γ) Η εκδοχή όπου υπότιτλοι και διάλογοι είναι στην ίδια γλώσσα

Αυτή χρησιμοποιείται κυρίως για άτομα με προβλήματα ακοής

Πρόσφατη μελέτη εξέτασε δύο παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εκμάθηση λεξιλογίου: Ο ένας επικεντρώθηκε στο ποιες είναι οι γλώσσες των διαλόγων και των υποτίτλων και ο άλλος στο πώς παρουσιάζεται η κάθε γλώσσα μέσα στην ταινία (προφορικά ή γραπτά).

Τα άτομα που συμμετείχαν σε αυτή τη μελέτη είχαν τα γαλλικά ως μητρική τους γλώσσα, ενώ γνώριζαν την αγγλική σε ένα μέτριο επίπεδο. Στους συμμετέχοντες παρουσιάστηκαν τρεις διαφορετικές εκδοχές της ταινίας:

Μια με τους τυπικούς υπότιτλους στη μητρική γλώσσα του κοινού, δηλαδή τα γαλλικάΜια με τους διαλόγους μεταγλωττισμένους στα γαλλικά και τους υπότιτλους στα αγγλικά Και μια με τον διάλογο και τους υπότιτλους αμφότερους στα αγγλικά

Ενώ οι συγγραφείς της μελέτης δεν εντόπισαν καμία ανιχνεύσιμη διαφορά σε όσους είδαν την ταινία με αγγλικό διάλογο και γαλλικούς υπότιτλους, οι θεατές που είχαν δει την ανεστραμμένη έκδοση με τον γαλλικό διάλογο και τους αγγλικούς υπότιτλους είχαν τα καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά τη δυνατότητα ανασύνθεσης των κινηματογραφικών διαλόγων.

Φαίνεται πως η αντίστροφη έκδοση, με τη γαλλική μεταγλώττιση και τους αγγλικούς υπότιτλους, επιτρέπει την καλύτερη αναπαραγωγή των λέξεων και τη δημιουργία ισχυρότερων σημασιολογικών δεσμών στον εγκέφαλο.

Η μελέτη εξέτασε επίσης το επίπεδο κατανόησης της ταινίας από τους αρχάριους, τους μεσαίους και τους προχωρημένους μαθητές μιας ξένης γλώσσας.

Οι μαθητές από κάθε βαθμίδα χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες και παρακολούθησαν:

Η πρώτη ομάδα την αρχική έκδοση της ταινίας, χωρίς υπότιτλουςΗ δεύτερη, την έκδοση όπου οι υπότιτλοι ήταν στην ίδια γλώσσα με τους διάλογους (Την έκδοση που όπως προείπαμε, συνίσταται σε άτομα με ζητήματα ακοής) Η τρίτη την εκδοχή των αρχικών διαλόγων της ταινίας, με υπότιτλους στη μητρική του κοινού (τους κλασικούς υπότιτλους)Και η τέταρτη την εκδοχή όπου η ταινία ήταν μεταγλωττισμένη στη μητρική γλώσσα των μαθητών (τη γαλλική), με αγγλικούς υπότιτλους

Ενώ τα αποτελέσματα για την ενδιάμεση ομάδα ήταν τα ίδια στις διαφορετικές εκδόσεις, οι αρχάριοι πέτυχαν τα καλύτερα αποτελέσματα στην μεταγλωτισμένη έκδοση και στην έκδοση με τους κλασικούς υπότιτλους.

Οι προχωρημένοι μαθητές, ωστόσο, είδαν τα επίπεδα κατανόησής τους να μειώνονται όταν εμφανίστηκαν υπότιτλοι στην οθόνη. 

Το «γνωστικό φορτίο» των υποτίτλων

Οι υπότιτλοι περιορίζονται σε ένα πολύ μικρό σημείο της οθόνης, ενώ πρέπει να αποδώσουν το νόημα της ατάκας που μεταφράζουν, πριν καν ολοκληρώσει ο πρωταγωνιστής την εκφορά της. Ως εκ τούτου, δεν μπορούν να αντιστοιχούν ακριβώς στον διάλογο της ταινίας. Αντιπροσωπεύουν έτσι μια συντομευμένη, αποδυναμωμένη εκδοχή των όσων λέγονται στην ταινία, η οποία συχνά προκαλεί προβλήματα κατανόησης. Ιδίως όταν αδυνατεί κανείς να συνδέσει τις λέξεις στους υπότιτλους με αυτές στου διαλόγους.

Όμως, ακόμα κι αν γνωρίζουμε καλά τη γλώσσα της ταινίας, είναι δύσκολο να σταματήσουμε να διαβάζουμε τους υπότιτλους. Τα μάτια μας έχουν την τάση να διαβάζουν αυτόματα τις πληροφορίες που απλώνονται μπροστά μας. 

Αυτός είναι και ο λόγος που κατά την παρακολούθηση μιας ταινίας, οι υπότιτλοι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να κατακερματίζουν την προσοχή του θεατή μεταξύ των υπότιτλων και της δράσης, οδηγώντας σε αυξημένο γνωστικό φορτίο.

Αυτό το γνωστικό φορτίο θα μπορούσε επίσης να εξηγήσει τη δυσκολία που σχετίζεται με την ανάλυση δύο γλωσσών και δύο διαφορετικών καναλιών επικοινωνίας ταυτόχρονα.

Και τελικά ποια μπορεί να είναι τα οφέλη του υποτιτλισμού των ταινιών;

Αυτό μάλλον εξαρτάται από το τι θέλει ο κάθε θεατής, καθώς και από τις γλωσσικές του ικανότητες. Οι υπότιτλοι ναι μεν επιτρέπουν την καλύτερη κατανόηση του διαλόγου και της πλοκής, αλλά ενδέχεται επίσης να οδηγήσουν σε μείωση της ικανότητας επεξεργασίας της δράσης της ταινίας όταν δεν απαιτείται αυστηρά η παρουσία τους, προσθέτοντας στο γνωστικό φορτίο και δυσκολεύοντας τη διατήρηση της εστίασης.

(Με πληροφορίες από theconversation).

Related...Απλά βήματα για να βγάλουμε τη σχέση μας από το αδιέξοδο: Ποια είναι η πρώτη κίνησηΣε ποια ηλικία σταματούν τα παιδιά να πιστεύουν στον Aγιο ΒασίληΠαιδιά με παραξενιές στο φαγητό; «Πονηρές» συνταγές για να τους δώσουμε όλα όσα χρειάζονται