Zealandia: Αποκαλύπτοντας τα μυστικά μιας βυθισμένης ηπείρου

15:01 27/9/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

H αποκαλούμενη Zealandia χαρακτηρίστηκε ως η πιο νέα ήπειρος της Γης φέτος, σε paper το οποίο δημοσιεύτηκε στο GSA Today (το journal της Geological Society of America): Πρόκειται για μια ήπειρο που βρίσκεται κάτω από τα κύματα, στον νότιο Ειρηνικό. Περιλαμβάνει τη Νήσο Λορντ Χάου, στα ανοιχτά της ανατολικής ακτής της Αυστραλίας, τη Νέα Καληδονία και (φυσικά) τη Νέα

Ζηλανδία.

Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Guardian, οι σχετικές έρευνες αποκαλύπτουν ολοένα και περισσότερα συναρπαστικά στοιχεία για την ήπειρο αυτήν- όπως το ότι ενδεχομένως να ήταν πολύ πιο κοντά στο επίπεδο της ξηράς από ό,τι πιστευόταν παλαιότερα, παρέχοντας διόδους για να μπορέσουν φυτά και ζώα να κινηθούν μεταξύ των ηπείρων πριν από 80 εκατομμύρια χρόνια.

Ειδικότερα, την Τετάρτη ερευνητές αποκάλυψαν ευρήματα από μια αποστολή διάρκειας δύο μηνών, μια από τις πιο εκτενείς που έχουν γίνει στην περιοχή, ανακοινώνοντας ανακαλύψεις απολιθωμάτων και στοιχεία περί μεγάλων κινήσεων τεκτονικών πλακών. «Η ανακάλυψη μικροσκοπικών κελυφών οργανισμών που ζούσαν σε θερμές ρηχές θάλασσες και σπόροι και γύρη από φυτά της ξηράς αποκαλύπτουν πως η γεωγραφία και το κλίμα της Zealandia ήταν δραματικά διαφορετικό στο παρελθόν» είπε σχετικά ο καθηγητής Τζέραλντ Ντίκενς του Πανεπιστημίου Rice.

Οι ερευνητές έκαναν γεωτρήσεις στον πυθμένα, φτάνοντας σε βάθη άνω των 860 μέτρων, σε έξι διαφορετικά σημεία ανά τη βυθισμένη ήπειρο. Τα δείγματα πυρήνων ιζημάτων που συγκέντρωσαν υποδεικνύουν τεκτονικές και οικολογικές αλλαγές σε διαστήματα εκατομμυρίων ετών.

«Οι πυρήνες λειτούργησαν σαν χρονομηχανές για εμάς, επιτρέποντάς μας να φτάσουμε όλο και πιο πίσω στον χρόνο» είπε ο Στίβεν Πεκάρ, ένας εκ των ερευνητών. «Όπως το έθεσε ένας επιστήμονας, “ξαναγράφουμε τη γεωλογική και τεκτονική ιστορία της Zealandia σε αυτόν τον χώρο γεωτρήσεων».

Η ήπειρος, έκτασης 5 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, θεωρείται πως αποσπάστηκε από την Αυστραλία και την Ανταρκτική, ως τμήμα της Γκοντβάνα, πριν από περίπου 80 εκατομμύρια χρόνια. Την Τετάρτη ο καθηγητής Ρούπερτ Σάδερλαντ από το Πανεπιστήμιο της Βικτόρια στη Νέα Ζηλανδία είπε πως η αποστολή είχε ανακαλύψει «μεγάλες γεωγραφικές αλλαγές».

«Η έρευνα έχει μεγάλες επιπτώσεις όσον αφορά στην κατανόηση μεγάλων επιστημονικών ερωτημάτων, όπως το πώς φυτά και ζώα εξαπλώθηκαν και εξελίχθηκαν στον νότιο Ατλαντικό; Η ανακάλυψη παλαιότερης ξηράς και ρηχών θαλασσών τώρα παρέχει μια εξήγηση: Υπήρχαν δίοδοι για να περάσουν τα ζώα και τα φυτά».

Η διαφωνία στον χώρο των γεωλόγων (και των ακαδημαϊκών γενικότερα) για το αν η Zealandia είναι ή όχι ήπειρος διαρκεί εδώ και 20 χρόνια. Το όνομα αυτό δημιουργήθηκε από τον γεωφυσικό και ωκεανογράφο Μπρους Λούιεντικ το 1995. Ωστόσο, ήταν το φετινό paper στο οποίο «κρίθηκε» σε μεγάλο βαθμό η αντιπαράθεση όσον αφορά στην – ολοένα και συχνότερη- αναγνώρισή της ως ηπείρου, σύμφωνα με έναν εκ των συντελεστών της, τον Νικ Μόρτιμερ: Όπως είπε στον Guardian Australia τον Φεβρουάριο, επρόκειτο για το πρώτο peer-reviewed επιστημονικό paper σχετικά με τη Zealandia, αλλά για πολλούς άλλους γεωλόγους δεν ήταν κάτι καινούριο.

Σύμφωνα με το εν λόγω paper, η Zealandia, από άποψης ανύψωσης υφαλοκρηπίδας, γεωλογίας και πάχους φλοιού, πληροί τις προδιαγραφές για ήπειρος.

«Η Zealandia είναι παντού σημαντικά ανυψωμένη σε σχέση με τον γύρω ωκεανικό φλοιό» σημειώνεται. «Ενώ ο περισσότερος φλοιός της Zealandia είναι πιο λεπτός από τα 30-46 χλμ που χαρακτηρίζουν τις περισσότερες ηπείρους, μελέτες δείχνουν πως παντού είναι πιο παχύς από τον πάχους 7 χλμ φλοιό των λεκανών των ωκεανών...δεν πρόκειται για ξαφνική ανακάλυψη, αλλά για μια σταδιακή συνειδητοποίηση. Η 4,9 τετραγωνικών χιλιομέτρων έκταση ηπειρωτικού φλοιού είναι μεγάλη και αρκετά ξεκομμένη ώστε να μη θεωρείται θραύσμα ηπείρου ή μικροήπειρος, αλλά πραγματική ήπειρος».