Α23α: Το μεγαλύτερο παγόβουνο του κόσμου οδεύει σε σύγκρουση με απομακρυσμένο νησί

17:51 23/1/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το παγόβουνο Α23α στην Ανταρκτική.

Το μεγαλύτερο παγόβουνο του κόσμου βρίσκεται σε τροχιά σύγκρουσης με ένα απομακρυσμένο βρετανικό νησί, θέτοντας σε κίνδυνο την πανίδα του,  πιγκουίνους και φώκιες. Η κατεύθυνση του παγόβουνου είναι βόρεια της Ανταρκτικής, προς τη Νότια Τζόρτζια, ένα βρετανικής κατοχής απομονωμένο καταφύγιο άγριας ζωής. Αυτή τη στιγμή απέχει μόλις 208 χιλιόμετρα από μια πιθανή σύγκρουση.

Το μεγαλύτερο παγόβουνο του κόσμου σε τροχιά σύγκρουσης με το νησί της Νότιας Τζόρτζια

- 23 Ιανουαρίου 2025

Πολλά πουλιά και φώκιες πέθαναν στις παγωμένες ακτές της Νότιας Τζόρτζια, όταν, κατά το παρελθόν, μεγάλα παγόβουνα τα είχαν απομονώσει από τη τροφή τους. Οπως εξήγησε ο καπετάνιος Σάιμον Γουάλας, στο BBC, «τα παγόβουνα είναι εξαιρετικά επικίνδυνα. Θα ήμουν υπερβολικά χαρούμενος, εάν το συγκεκριμένο εκτροχιαστεί από την πορεία του». Σε όλη την υδρόγειο, επιστήμονες, ναυτικοί και ψαράδες παρακολουθούν με αγωνία τις δορυφορικές εικόνες που αποτυπώνουν τις κινήσεις του τεράστιου αυτού παγόβουνου, σε καθημερινή βάση. Είναι γνωστό ως «Α23α» και είναι ένα από τα παλαιότερα του κόσμου.

Οι συγκρούσεις των παγόβουνων έχουν σφοδρές επιπτώσεις στην πανίδα της περιοχής, με χιλιάδες ζώα να παγιδεύονται, μακριά από τα σημεία τροφής τους.

Αποκόπηκε από την παγονησίδα Filchner στην Ανταρκτική το 1986, αλλά κόλλησε στον πυθμένα της θάλασσας και παγιδεύτηκε στη δίνη του ωκεανού. Τον περασμένο μήνα (Δεκέμβριος 2024) απελευθερώθηκε και ξεκίνησε το τελευταίο του ταξίδι. Τα θερμά νερά του βορρά της Ανταρκτικής συνέβαλαν στο λιώσιμο ενός μέρους των πανύψηλων κορυφών του Α23α, οι οποίες άγγιζαν τα 400 μέτρα. Έτσι, από την αρχική του έκταση 3.900 τετραγωνικών χιλιομέτρων έχει μειωθεί σήμερα σε 3.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα, όπως μαρτυρούν οι δορυφορικές φωτογραφίες. Εξαιτίας αυτού, μεγάλες πλάκες πάγου σπάνε κάθε μέρα, πλέοντας ανεξέλεγκτα προς πάσα κατεύθυνση. 

Ωστόσο, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ένα τεράστιο παγόβουνο απειλεί τις συγκεκριμένες περιοχές. Πίσω στο 2004, μια γιγαντιαία μάζα πάγου με την ονομασία «Α38» προσγειώθηκε στην ηπειρωτική της υφαλοκρηπίδα, μπλοκάροντας την πρόσβαση χιλιάδων ζώων στην τροφή και σκοτώνοντας τα.

Το A23a πλέει ανεξέλεγκτο εδώ και χρόνια, προκαλώντας τρόμο στο πέρασμά του. 

Σήμερα, πολλά σπάνια είδη, όπως οι βασιλιάδες πιγκουίνοι και οι εκατομμύρια θαλάσσιοι ελέφαντες ζουν στην περιοχή της Νότια Τζόρτζια. Η περιοχή «βρίσκεται σε ένα στενό πέρασμα ανάμεσα σε παγόβουνα, συνεπώς αναμένονται επιπτώσεις τόσο για την αλιεία όσο και για την άγρια ζωή», αναφέρει ο Μαρκ Μπέλχιερ, θαλάσσιος οικολόγος και σύμβουλος της κυβέρνησης της Νότιας Τζιόρτζια.

Από χρόνο σε χρόνο παρατηρούνται μεταβολές στο κλίμα της Ανταρκτικής, εξαιτίας των ταχέως μεταβαλλόμενων συνθηκών που επικρατούν.

Σύμφωνα με ναυτικούς και ψαράδες της περιοχής, τα παγόβουνα αποτελούν ένα αυξανόμενο πρόβλημα. Πριν δύο χρόνια το Α76 πλησίασε στη σύγκρουση, σκορπώντας τον τρόμο. Όπως σημειώνει ο Μπέλχιερ «μεγάλα κομμάτια πάγου ανατρέπονταν και έμοιαζαν με μεγάλους πύργους πάγου. Σαν μια παγωμένη πόλη στον ορίζοντα». Οι πλάκες αυτές εξακολουθούν να βρίσκονται μέχρι και σήμερα στην περιοχή. «Υπάρχουν κομμάτια στο μέγεθος πολλών σταδίων ποδοσφαίρου μαζί, έως και κομμάτια σε μέγεθος θρανίου», αναφέρει ο Άντριου Νιούμαν, μέλος αλιευτικής εταιρείας που εδρεύει στην περιοχή.

«Τα κομμάτια πάγου αυτά καλύπτουν ολόκληρο το νησί», όπως τόνισε ο καπετάνιος Γουάλας. Οι ναύτες στα πλοία βρίσκονται συνεχώς σε επιφυλακή, όπως εξηγεί, καθώς «ο πάγος μπορεί να έρθει από το πουθενά». Ο Α76 άλλαξε εξ ολοκλήρου τις επιχειρήσεις τους και τους έκανε να επικεντρωθούν στη διατήρηση τις ασφάλειας του πλοίου και του πληρώματος.

Και οι τρεις άνδρες κάνουν λόγο για ένα «ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον», με υποχώρηση των παγετώνων και της στάθμης της θάλασσας, από χρόνο σε χρόνο. Παρ′ όλα αυτά, είναι αδύνατον να κρύβεται η κλιματική αλλαγή πίσω από τη δημιουργία του Α23, επειδή αυτός προϋπήρχε των μεταβολών που γίνονται τώρα ορατές. Τα γιγάντια παγόβουνα, ωστόσο, αποτελούν «πονοκέφαλο» για το μέλλον. Όσο η Ανταρκτική γίνεται ολοένα και πιο ασταθής με θερμότερους ωκεανούς και ανέμους, τόσο περισσότερο μεγάλα κομμάτια πάγου θα σπάνε.

Με τεράστια κομμάτια πάγου να μετακινούνται, οι ναυτικοί οφείλουν να είναι εξαιρερτικά προσεκτικοί για τη δική τους ακεραιότητα, καθώς και των σκαφών τους.

Προτού το Α23α διαλυθεί ολοσχερώς προσέφερε μια σημαντική ανακάλυψη στους επιστήμονες. Μια ομάδα ειδικών βρέθηκε κοντά στο εν λόγω παγόβουνο το 2023. Στόχος των επιστημόνων ήταν να ανακαλύψουν τι επίδραση έχουν τα τεράστια παγόβουνα στο περιβάλλον.

Το πλοίο τους έπλευσε σε μια ρωγμή του παγόβουνου και η ερευνήτρια Λάουρα Τέιλορ συνέλλεξε δείγματα νερού, 400 μέτρα μακριά από αυτό. Απώτερος σκοπός της ήταν να εξετάσει τον αντίκτυπο που έχει το λιωμένο νερό, ως προς τον κύκλο του άνθρακα στο νότιο ωκεανό. «Δεν είναι απλό νερό, σαν αυτό που πίνουμε. Είναι γεμάτο από θρεπτικά συστατικά και χημικές ουσίες αλλά και μικροσκοπικά ζώα, όπως τα παγωμένα φυτοπλαγκτόν».

Από την αρχική του έκταση 3.900 τετραγωνικών χιλιομέτρων έχει μειωθεί σήμερα σε 3.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα, όπως μαρτυρούν δορυφορικές φωτογραφίες.

Καθώς λιώνει, το παγόβουνο απελευθερώνει όλα αυτά τα στοιχεία στο νερό, αλλάζοντας κατ′ αυτόν το τρόπο τη φυσική και τη χημεία του ωκεανού. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να αποθηκεύσει περισσότερο άνθρακα βαθιά μέσα στον ωκεανό, όσο αυτά τα σωματίδια βυθίζονται από την επιφάνεια. Έτσι, κάποιες από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, οι οποίες συμβάλουν στη κλιματική αλλαγή, θα μπορούσαν να περιοριστούν με φυσικό τρόπο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗΑνταρκτική: Το λιώσιμο των πάγων θα μπορούσε να προκαλέσει την έκρηξη 100 κρυμμένων ηφαιστείωνΠάγος και χαμένος εξοπλισμός: Οι επιστήμονες που μελετούν την Ανταρκτική καθώς λιώνειΥπό κλιματικό στρες η Αρκτική - Τι συμβαίνει σε Σιβηρία, Αλάσκα και ΒΔ του Καναδά (χάρτης)

Πηγή: BBC