Από τη Γαλλική Επανάσταση στη σύγχρονη Γαλλική Δημοκρατία

07:31 16/7/2023 - Πηγή: Huffington Post Greece

Η φετινή εθνική επέτειος βρίσκει την Γαλλία σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, με πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα να απασχολούν την κοινωνία. Έχουν συμπληρωθεί εξήντα πέντε χρόνια από τότε που ιδρύθηκε η Ε′ Γαλλική Δημοκρατία, όπου η Γαλλία εδραίωσε την θέση της στο διεθνές σύστημα και ορίστηκαν οι πολιτικές νόρμες που σημάδεψαν το πολιτικό σύστημα για μισό αιώνα σχεδόν. 

Η 14η Ιουλίου αποτελεί την εθνική εορτή της Γαλλίας.

Είναι η ημερομηνία όπου γιορτάζεται η επανίδρυση του γαλλικού κράτους με βάση το κεκτημένο της Γαλλικής Επανάστασης. Κατά την 14η Ιουλίου του 1789, όπου η επανάσταση είχε ήδη συμπληρώσει δύο μήνες, πραγματοποιείται έφοδος και άλωση του φρουρίου της Βαστίλης, που υπήρξε και φυλακή των αντιφρονούντων στις αποφάσεις του Γάλλου Βασιλιά. Η ημερομηνία αυτή χρησιμοποιήθηκε ως επέτειος στα πρώτα χρόνια της Γαλλικής Δημοκρατίας, όμως η πτώση των ριζοσπαστικών στοιχείων της Επανάστασης και η στροφή της Γαλλικής Δημοκρατίας σε πιο συντηρητικά μονοπάτια, οδήγησε στην καθιέρωση άλλων ημερομηνιών ως εθνική επέτειο του νεωτερικού Γαλλικού κράτους. Η 14η Ιουλίου επέστρεψε ως επίσημη εθνική εορτή κατά την Γ’ Γαλλική Δημοκρατία, στα τέλη του 19ου αιώνα. 

Η Γαλλική Δημοκρατία δεν ήταν το πρώτο κράτος, τουλάχιστον για τον δυτικό κόσμο, όπου εδραιώθηκε ένα αντιπροσωπευτικό πολίτευμα, με βασικό στοιχείο την θέσπιση μιας εκλεγμένης συνέλευσης που εκφράζει το γενικό συμφέρον. Έχουν προηγηθεί η θέσπιση του Κοινοβουλίου στην Βρετανία, και η ίδρυση των Η.Π.Α. μετά τον αγώνα ανεξαρτησίας των αποίκων έναντι της Βασιλείας της Αγγλίας. Η Γαλλική Δημοκρατία, ωστόσο, προχώρησε σε πιο ριζοσπαστικές μορφές εκδημοκρατισμού για την εδραίωση της κρατικής της οντότητας, επαναφέροντας στο προσκήνιο νόρμες του ιστορικού παρελθόντος, όπως της ελληνικής αρχαιότητας, αλλά μέσω της συσσωμάτωσης με τις συνθήκες της εποχής.

Έτσι, κατοχυρώθηκε ένα πολιτικό κέντρο εξουσίας, εκλεγμένο από τους πολίτες, με την ιδιότητα του πολίτη να οργανώνεται μέσω της ένταξης στο πολιτικό αυτό σύστημα. Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, που δημοσιεύθηκε το 1789, αποτέλεσε το κείμενο που όρισε τα δικαιώματα των Γάλλων πολιτών, το οποίο κείμενο αποτελεί μέρος και του σύγχρονου Γαλλικού Συντάγματος. Η σύγχρονη Γαλλική πολιτεία έχει μια ταυτοτική πολιτική που χαρακτηρίζει την πολιτική κουλτούρα και την οργάνωση του κράτους. 

Ο ορισμός της εθνικής, και πολιτικής, ταυτότητας της χώρας λειτουργεί ως στοιχείο συνοχής της κρατικής οντότητας, μέσω της συμπερίληψης των εκάστοτε κουλτουρών, και έχει καλλιεργηθεί το αφήγημα της γαλλικής ιδιαιτερότητας. Οι δομές και οι νόρμες, δηλαδή, που ορίζουν το περιεχόμενο του ανήκειν στην γαλλική ταυτότητα, διαφέρουν από τις αντίστοιχες των δυτικών κρατών, όσον αφορά στην έκφραση των στοιχείων διαφοροποίησης, αλλά και την πολιτικοποίηση των ζητημάτων ταυτότητας.

Όσον αφορά το σύγχρονο γαλλικό πολιτικό σύστημα, αναδεικνύεται μια ταξινόμηση μεταξύ Δεξιάς-Αριστεράς στην Γαλλία που δεν εκπροσωπείται από τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα του παρελθόντος. Η πλειοψηφία των σύγχρονων γαλλικών πολιτικών κομμάτων αντιστοιχεί σε συμμαχίες μεταξύ πολιτικών ομάδων και κινήσεων, που συσπειρώνονται κατά την περίοδο των εκλογικών αναμετρήσεων, ή για να εξασφαλίσουν κοινοβουλευτική ομάδα στα νομοθετικά σώματα. Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι, ίσως, η πολιτική κουλτούρα της χώρας βρίσκεται σε μια περίοδο μετάβασης προς νέες μορφές ιδεολογικής συσπείρωσης. 

Σε ευρύτερο πεδίο, ο τρόπος λειτουργίας της Ε’ Γαλλικής Δημοκρατίας, ιδιαίτερα με τις πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες, είναι ένα ακόμη ζήτημα που απασχολεί το πολιτικό σύστημα, και την κοινωνία της χώρας. Κυρίαρχο παράδειγμα είναι η χρήση του συνταγματικού άρθρου 49.3 για την ψήφιση του νέου συνταξιοδοτικού νόμου, το οποίο δίνει την εξουσία στην κυβέρνηση να ψηφίζει νομοσχέδια μέσω της ανάληψης ευθύνης της κυβέρνησης, παρακάμπτοντας ορισμένα στάδια της κοινοβουλευτικής συζήτησης. Είναι μία συνταγματική διάταξη που είχε χρησιμοποιηθεί με φειδωλό τρόπο στο παρελθόν, όμως η συχνή χρήση της από την τρέχουσα κυβέρνηση, προκάλεσε αντιδράσεις, εγείροντας ερωτήματα για τα όρια μεταξύ των εξουσιών, και τον βαθμό αλληλεπίδρασης της προεδρικής αρχής με τους υπόλοιπους φορείς της δημοκρατικής εξουσίας. Από την άλλη, τα πρόσφατα γεγονότα στην Γαλλία ανέδειξαν και τα κοινωνικά ζητήματα που απασχολούν την Γαλλία και χρήζουν άμεσων και βιώσιμων πολιτικών.

Συνεπώς, η ιστορικότητα του εορτασμού της εθνικής επετείου στην Γαλλία αποτελεί μια εικόνα για τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στην χώρα. Η φετινή επέτειος εορτάζεται μέσα σε ένα τεταμένο κοινωνικό κλίμα,αποτελώντας μια υπενθύμιση ότι η Γαλλική Δημοκρατία έχει θέματα για τα οποία χρειάζεται να δώσει απαντήσεις. Ιδιαίτερα για την ευρωπαϊκή πολιτική, η οποία εξέλιξη στην Γαλλία επηρεάζει και τον ευρύτερο πολιτικο-γεωγραφικό χώρο, ούσα μια δύναμη με την οποία η ευρωπαϊκή κοινότητα αλληλεπιδρά ιστορικά.

14η Ιουλίου: η ιστορικότητα της εθνικής επετείου της Γαλλίας και τα ζητήματα που απασχολούν την σύγχρονη Γαλλική Δημοκρατία και την ευρωπαϊκή πολιτική