Από την ατελή δημοκρατία ως την θεσμική σαπίλα

07:09 19/12/2022 - Πηγή: Huffington Post Greece

15 Δεκεμβρίου 2022 Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα απευθύνεται στους δημοσιογράφους με αφορμή το σκάνδαλο Qatargate.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), η εβδομάδα που πέρασε επισκιάστηκε από το σκάνδαλο διαφθοράς με το Κατάρ, στο οποίο εμπλέκονται πρώην και νυν Ευρωβουλευτές, προσωπικό και άλλοι αξιωματούχοι. Δεδομένου του τεκμηρίου αθωότητας των εμπλεκομένων ενόσω η νομική διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη, θα ήταν πρόωρο να σχολιάσουμε τις σκόρπιες πληροφορίες και την νομική διαδικασία, παρά μόνο να την σεβαστούμε. Πάντως, το κατηγορητήριο είναι ιδιαίτερα βαρύ (συμμετοχή σε εγκληματική

οργάνωση, διαφθορά,  ξέπλυμα παράνομου χρήματος) και θα πρέπει να αποδειχθεί  ενώπιον του δικαστηρίου.

Εκείνο που πρέπει να σχολιάσουμε είναι την πολιτική διαχείριση του σκανδάλου, την οποία οι Πολιτικές Ομάδες στο Ευρωκοινοβούλιο και άλλα όργανα της ΕΕ, διαχειρίζονται ξεχωριστά και από κοινού μεταξύ τους. Άλλωστε, το επίκεντρο του πολιτικού σεισμού ήταν στο Ευρωκοινοβούλιο και στις Πολιτικές μας Ομάδες, με τον εξωτερικό κύκλο να αφορά γενικότερα τους αξιωματούχους της ΕΕ και τον ρόλο των λομπιστών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ).

Εκτός από το «πολιτικό παράδοξο» εντός Ευρωκοινοβουλίου με παρεμβάσεις υπέρ του Κατάρ, προέκυψαν κι άλλα παράδοξα που έφτασαν μέχρι την Κύπρο. Τέτοιο παράδοξο ήταν το συμπέρασμα δικής μας πρώην αξιωματούχου στην ΕΕ ότι το σκάνδαλο θα αποτελεί «μεγάλο πλήγμα για την Ελλάδα», καταδεικνύοντας άγνοια της πραγματικότητας, είτε άλλα απωθημένα και αφορμές.

Ένα άλλο παράδοξο είναι η επίθεση ορισμένων εναντίον της δημοκρατίας, των θεσμών και του κράτους δικαίου της ΕΕ, προκρίνοντάς τα ως πλήρως διεφθαρμένα και ... πνιγμένα στην σαπίλα, καταδεικνύοντας αλλότρια κίνητρα κι αφορμές.

Όντως, στις Βρυξέλλες υπάρχει ένα παράλληλο «βαθύ κράτος» που υπηρετεί συμφέροντα με λομπίστες και ΜΚΟ, όπως σε οποιονδήποτε πολιτικό οργανισμό και δη διακρατικό με 27 κράτη-μέλη, αλλά η σταθερά παράμετρος προσδοκίας για βελτίωση είναι μια: Η δημοκρατία με το κράτος δικαίου της.

Φυσικά, η δημοκρατία είναι εξ ορισμού ατελές πολίτευμα. Δεν υπάρχει τέλεια δημοκρατία, αλλά η δημοκρατία εξελίσσεται, αυτοβελτιώνεται και ενίοτε αποδομείται προς το χειρότερο. Έτσι λειτουργεί η δημοκρατία από τότε που ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός την πρωτο-εφάρμοσε στην Αθήνα και μέσω του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού διαμορφώθηκε στη σύγχρονη δημοκρατία με το υποχρεωτικό κράτος δικαίου στον πυρήνα της. Σε αυταρχικά, ολοκληρωτικά, ισλαμιστικά, στρατιωτικά καθεστώτα, η διαφθορά είναι θεσμική και όχι ατομικός ξεπεσμός αξιωματούχων.

Ενώ στις δημοκρατίες η διαφθορά ελέγχεται με σκοπό να καταπολεμείται και τιμωρείται, στα αυταρχικά καθεστώτα η διαφθορά είναι τρόπος άσκησης εξουσίας, τόσο που επικρατεί σαπίλα χωρίς ελπίδα. Για παράδειγμα, στην Τουρκία, η δικαστική εξουσία είναι εργαλείο ασυδοσίας και αυταρχικότητας του καθεστώτος Ερντογάν με την ανάλογη σαπίλα.

Δύσκολο να κατατάξουμε τις δημοκρατίες σε καλύτερες και χειρότερες αλλά δημοκρατία χωρίς αμερόληπτη και ανεξάρτητη δικαστική εξουσία, δεν νοείται. Για αυτό, η έρευνα και δράση των αρχών στις Βρυξέλλες για την περίπτωση του σκανδάλου ενώπιόν μας, αναδεικνύεται ως μάθημα. 

***

Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕQatargate και οι χρόνιες παθογένειες της Ε.Ε.Qatargate: Το Ευρωκοινοβούλιο προχωρά σε μεταρρυθμίσεις για διαφάνεια και λογοδοσία