Από την κρίση ως το Charlie Hebdo: Mια συζήτηση με τη Ρεβέκκα Καμχή και τον Πάνο Κοκκινιά με αφορμή την έκθεση «Θέα από Ψηλά»

13:52 21/1/2015 - Πηγή: Huffington Post Greece

Αντέχουν ακόμη οι γκαλερί την εποχή της κρίσης; Και πόσο εύκολο για τον καλλιτέχνη είναι να επιμένει να δημιουργεί σε αυτήν την Ελλάδα;

Η αίθουσα τέχνης της Ρεβέκκας Καμχή στο Μεταξουργείο παρουσιάζει την περίοδο αυτή φωτογραφική έκθεση με τίτλο, “Θέα από ψηλά”. Ποικίλες όψεις του σύγχρονου κόσμου αποκαλύπτονται στον φακό ξένων και Ελλήνων δημιουργών σε μια συνάντηση που χωρίς να επιδιώκει κοινούς συμβολισμούς, γίνεται αφορμή για προσωπικό ταξίδι. Από τα αδιόρατα οπτικά ερεθίσματα της Ντιάννας Μαγγανιά έως τις δύο εκδοχές του “έρωτα” στον Αλέξανδρο Γεωργίου κι από τον “μικρόκοσμο” του

Βόλφγκανγκ Τίλμανς έως τη “βροχή” του Πάνου Κοκκινιά, όλα αποτελούν σπαράγματα ενός προσωπικού ημερολογίου, που συλλαμβάνει μνήμες κι αισθήσεις, επιχειρώντας ν’ αποτυπώσει όχι εικόνες του γύρω μας, αλλά περιπλανήσεις του εαυτού. Η κουβέντα μας με τη Ρεβέκκα Καμχή έγινε υπό το βάρος των πρόσφατων γεγονότων στη Γαλλία, ενώ τη δική του μαρτυρία για το τι σημαίνει να δουλεύεις στο ελληνικό καλλιτεχνικό περιβάλλον έδωσε ο διακεκριμένος φωτογράφος Πάνος Κοκκινιάς.

Wolfgang Tillmans, Shooting Cloud, 1999

Σας ρωτάνε συχνά αν έχει πετύχει το εγχείρημα της γκαλερί σε μια τόσο ζωντανή, αλλά και με πολλά προβλήματα περιοχή, όπως το Μεταξουργείο.
ΡΚ: Στη γειτονιά ζούμε έξι χρόνια τώρα. Είμαι πάντα επάνω «στο νήμα», γιατί αν πω ότι το μετάνιωσα, θα σηκωθώ να φύγω. Σίγουρα υπάρχουν δυσκολίες, αλλά δε μπορώ να σκεφτώ μια εναλλακτική περιοχή, στην οποία θα ζούσα χαρούμενη. Πρακτικά δε μπορούσα να έχω την άνεση του χώρου σε άλλες περιοχές στο κέντρο και αυτό για εμένα είναι αδιαπραγμάτευτο. Πιστεύω δηλαδή, ότι ένα κέντρο τέχνης ή μία γκαλερί πρέπει να ζει στο κέντρο της πόλης.

H Ρεβέκκα Καμχή στη γκαλερί της

Το κριτήριο αυτό έχει φέρει τον κόσμο που θέλετε;
ΡΚ: Δυστυχώς, δεν έχουν γνωρίσει την γκαλερί τόσοι όσοι θα ήθελα, αλλά πιστεύω ότι όλο και περισσότεροι έρχονται καθώς η περιοχή βελτιώνεται και έχει γεμίσει με πολλά καινούργια εστιατόρια και καφέ, που σίγουρα προσελκύουν κόσμο. Πρέπει όμως κανείς να συμβιβαστεί με τον χαρακτήρα της πόλης: τις δυσκολίες στη μετακίνηση, στο πάρκινγκ, στην ταλαιπωρία της κίνησης.
Θεωρώ ότι δίνω έναν αγώνα, γιατί βλέπω την αυθαιρεσία και την παρανομία απέναντι από την πόρτα μου, όταν εγώ είμαι νομοταγής. Οι οίκοι ανοχής λειτουργούν παράνομα, εν γνώσει των αρχών και, παρά τις καταγγελίες, συνεχίζουν απρόσκοπτα.
Επίσης, έχω κάνει προσπάθεια να γίνει γνωστή η γκαλερί ως χώρος παιδείας στη γειτονιά, γι’ αυτό και πολύς κόσμος που ζει εδώ την γνωρίζει, δεν είναι δηλαδή ένα ξένο σώμα. Μπορεί να μην είναι αυτό που λέμε τακτικοί επισκέπτες, αλλά δεν είναι ξένοι προς αυτήν.

Σε σχέση με τη μουσουλμανική κοινότητα συνολικά στην Ευρώπη, θα ήθελα τη γνώμη σας γι’ αυτό που συνέβη στο Παρίσι. Πιστεύετε ότι θα έχει συνέπειες;
ΡΚ: Έχει καιρό να με συγκλονίσει κάτι τόσο πολύ. Έχω ζήσει δέκα χρόνια στο Παρίσι και μπορώ να καταλάβω το κοινό αίσθημα αυτήν τη στιγμή. Μίλησα και με φίλους και η αυθόρμητη αντίδραση όλων ήταν να βγουν στους δρόμους και στις κεντρικές πλατείες. Δυστυχώς, αυτό το κακό μπορεί να ευνοήσει τις ακραίες φωνές στη Γαλλία εις βάρος του μουσουλμανικού στοιχείου.

Ο Πάνος Κοκκινιάς μπροστά από το έργο του

Συμμερίζεστε αυτήν την άποψη κ. Κοκκινιά;
ΠΚ: Κάποιο μικρό ποσοστό μπορεί να επηρεαστεί, αλλά πιστεύω ότι οι περισσότεροι Γάλλοι δε θα ακούσουν τις ακραίες φωνές. Η αυθόρμητη αντίδραση της πλειοψηφίας να βγει στους δρόμους ήταν εναντίον μιας αποτρόπαιας ενέργειας και όχι γενικά εναντίον του μουσουλμανικού κόσμου.Βέβαια, αυτή η σκιά δεν έχει πέσει μόνο στη Γαλλία, αλλά στο σύνολο της Ευρώπης. Βλέπουμε τι γίνεται κάθε μέρα στη Γερμανία με τις διαδηλώσεις εναντίον των μουσουλμάνων.

Η δολοφονία των Γάλλων σκιτσογράφων έφερε τη μαζική αντίδραση και πολλών καλλιτεχνών. Πώς κρίνετε το έργο “εν θερμώ”;
ΠΚ: Και μπορεί και πρέπει ο καλλιτέχνης ν’ αντιδρά. Στην Ελλάδα αρκετοί καλλιτέχνες έκαναν έργα για την κρίση. Κι ενώ αυτό μπορεί να θεωρηθεί ευκαιριακή πολιτικοποίηση ή μόδα, τα καλά έργα αντέχουν στο χρόνο και κάποια στιγμή το τί έχει γίνει σαν ανάγκη και τί όχι φαίνεται.

Όταν η κρίση ήρθε το ’09, έκανα μία έκθεση – έστω και έμμεσα – για την κρίση. Από κει και πέρα όμως, δεν θεωρώ ότι οφείλουν όλοι να αντιδρούν έτσι. Εξαρτάται άλλωστε, κι από τη φύση της δουλειάς του κάθε καλλιτέχνη. Ο καιταγισμός των σκίτσων αυτές τις τελευταίες ημέρες υπήρξε γιατί ο σκιτσογράφος έχει την δυνατότητα να δημιουργήσει άμεσα. Εγώ για να κάνω ένα έργο, μπορεί να χρειαστώ και τρεις μήνες. Θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για καλλιτεχνική κοινότητα «εν υπνώσει» μόνο αν δεν υπάρξουν καθόλου καλλιτεχνικές αντιδράσεις.

Πάνος Κοκκινιάς, Rain, 2007

Είστε αισιόδοξος για την κρίση;
ΠΚ: Δεν είμαι αισιόδοξος. Αν το σκεφτώ, ίσως πρέπει να πείσω τον εαυτό μου να γίνω έστω και λίγο. Αλλά αυτό που αισθάνομαι, που βιώνω, από το γεγονός ότι αποφασίσαμε να κάνουμε εκλογές ενώ μπορούσαμε να συμμαζευτούμε, από το περιεχόμενο των συζητήσεων που ακούω γύρω μου, αλλά και η συμπεριφορά των πολιτευτών αυτές τις ημέρες, με κάνει να μην είμαι καθόλου αισιόδοξος. Δεν θέλω να κατηγοριοποιηθώ ούτε σε αυτούς που φοβούνται, ούτε σε αυτούς που είναι οργισμένοι. Και φοβάμαι και είμαι οργισμένος, αλλά αυτό σε καμιά περίπτωση δε μεταφράζεται σε ψήφο για κανένα από τα δύο αυτά κύρια ρεύματα.

Είχατε, όμως, την ευκαιρία να ζείτε και να διδάσκετε φωτογραφία στο εξωτερικό.
Δεν έχω μετανιώσει που επέστρεψα. Κάποια στιγμή, όταν μου έγινε μια πρόταση να διδάξω στο Yale, το σκέφτηκα, αλλά φοβήθηκα ότι θα μείνω για πάντα εκεί και τα μάζεψα. Όταν ήμουν στην Αμερική, έβλεπα στον ύπνο μου τη θάλασσα να στραφταλίζει στο μεσημεριανό φως. Πολλοί μου λένε, τώρα με την κρίση, «δεν παίρνεις τα παιδιά να φύγεις;». Στο Μόναχο μάλιστα έχω άμεσα τη δυνατότητα διαμονής, αλλά δε θέλω τα παιδιά μου να γίνουν μετανάστες. Έχοντας ζήσει στην Αμερική, ξέρω πώς είναι να διίστασαι κατ’ αυτόν τον τρόπο. Αγαπώ αυτόν τον τόπο και δεν το εννοώ με καμία αίσθηση πατριωτισμού, απλώς μπορώ να ζήσω καλύτερα με αυτό το τοπίο που ξέρω και αγαπώ.

Info:Θέα από ψηλά,ως τις 30/1, Αίθουσα τέχνης Ρεβέκκα Καμχή, Λεωνίδου 9, Μεταξουργείο, ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Σάββατο 12:00μ.μ. - 6:00μ.μ. ή κατόπιν συνεννόησης, τηλ: 210 5233049 και 6947325711