Από την Λατινική Αμερική μέχρι το Χονγκ Κονγκ: Οι ανισότητες το βασικό αίτιο των διαδηλώσεων

11:49 25/11/2019 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το τελευταίο χρονικό διάστημα βλέπουμε από το Σαντιάγο της Χιλής μέχρι το Χονγκ Κονγκ να σημειώνονται διαδηλώσεις μεγάλων ομάδων πολιτών διεκδικώντας ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο έχοντας ένα ουσιαστικό αίτημα: την διαμόρφωση ενός κόσμου χωρίς αποκλεισμούς, με κοινωνική δικαιοσύνη και λιγότερες ανισότητες.

Ανισότητες εντός των κρατών

Παρά το γεγονός ότι η ανισότητα και η φτώχεια σε

παγκόσμιο επίπεδο έχουν μειωθεί εν συγκρίσει με το παρελθόν, αυτή που εξακολουθεί να προβληματίζει ιδιαίτερα είναι η ανισότητα εντός των χωρών. Η ανισότητα μεταξύ των κρατών αποτελούσε κύριο χαρακτηριστικό τον 19ο και 20ο αιώνα, καθώς οι ανεπτυγμένες οικονομίες βίωναν οικονομική μεγέθυνση, ενώ οι αναπτυσσόμενες χώρες ήταν αποικίες έως το 1950-1960, ωστόσο η μετέπειτα άνοδος οικονομιών όπως η Κίνα και η Ινδία μείωσαν αισθητά την ανισότητα σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό βέβαια, δεν οδήγησε σε αποτελεσματική αντιμετώπιση των ανισοτήτων εντός των χωρών.

Η ανισότητα μέσα στα κράτη βρίσκεται σε άνοδο και αποτελεί ανησυχητικό φαινόμενο για την διαμόρφωση ανθεκτικών και βιώσιμων κοινωνιών. Μία κοινωνία ίσων ευκαιριών θα πρέπει να μην έχει μεγάλες εισοδηματικές αποκλίσεις μεταξύ του πληθυσμού της, αλλά και να παρέχει τη δυνατότητα για πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην υγεία και σε άλλες υπηρεσίες σε όλους ανεξαρτήτως κοινωνικής ομάδας. Ολοένα και περισσότερο καλλιεργείται η πεποίθηση ότι η οικονομική ανάπτυξη από μόνη της δεν επαρκεί για τη μείωση της φτώχειας, αν δεν είναι συμμετοχική και δεν περιλαμβάνει τις τρεις διαστάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης: την οικονομική, την κοινωνική και την περιβαλλοντική.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τις ανισότητες μεταξύ και εντός των κρατών θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τον δείκτη GINI, o οποίος μετράει την κατανομή του εισοδήματος των κατοίκων εντός ενός κράτους. Συγκεκριμένα, όσο ο δείκτης πλησιάζει το 0 υπάρχει ισοκατανομή πλούτου, ενώ όσο πλησιάζει το 1 εκφράζει την πλήρη ανισότητα.

Ανισότητα: Η κύρια αιτία των διαδηλώσεων

Οι ανισότητες και το χαμηλό βιοτικό επίπεδο αποτελούν την κύρια αιτία των μαζικών διαδηλώσεων που παρατηρούνται σε διάφορες χώρες όπως Χιλή, Εκουαδόρ, Λίβανος, αλλά και το Χονγκ Κονγκ. Οι διαδηλώσεις αυτές και το κύμα αγανάκτησης των πολιτών ξετυλίγονται σε μία ιδιαίτερη κρίσιμη περίοδο, καθώς σύμφωνα με το IMFο παγκόσμιος ρυθμός ανάπτυξης του Α.Ε.Π θα ανέλθει σε 3,2% το 2020 (λιγότερο από το 2018 και το 2019), με πολλούς να προβλέπουν μία νέα παγκόσμια οικονομική ύφεση.

Σε αυτό το πλαίσιο, το τελευταίο διάστημα σε Λατινική Αμερική, Ασία και Βόρεια Αφρική – όπου οι ανισότητες παίζουν κυρίαρχο ρόλο- βλέπουμε ορισμένες από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις των τελευταίων ετών…

Τι συμβαίνει στην Χιλή;

Παρά το γεγονός ότι η Χιλή αποτελεί ένα επιτυχημένο παράδειγμα οικονομίας στην Λατινική Αμερική, από τις 14 Οκτωβρίου έως σήμερα παρατηρούμε τις έντονες διαδηλώσεις από μεγάλη μάζα του πληθυσμού –τις μεγαλύτερες από το 1990 και μετά-, που διεκδικεί μεταρρυθμίσεις για την μείωσης της ανισότητας και ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο και μέλλον. Μάλιστα η έντονη καταστολή από την κυβέρνηση της Χιλής έχει προκαλέσει, έως τώρα, τον θάνατο περισσότερων από 22 ανθρώπων.

Αφορμή υπήρξε η άνοδος της τιμής του εισιτηρίου στο μετρό του Σαντιάγο, όμως κύριες αιτίες είναι η ανισότητα, το κόστος διαβίωσης (ειδικά για την πρόσβαση στην εκπαίδευση, την περίθαλψη και τις μεταφορές) αλλά και οι χαμηλές συντάξεις.

Η Χιλή μπορεί να διαθέτει μία από τις πλουσιότερες οικονομίες στην Λατινική Αμερική, με πολύ μεγαλύτερo κατά κεφαλήν εισόδημα από τις άλλες χώρες, ωστόσο ανάμεσα στις 36 χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ διαθέτει τον υψηλότερο δείκτη ανισοτήτων, με 47,5. Αυτή η δυσαρέσκεια ως προς το βιοτικό επίπεδο αποτελεί και την γενεσιουργό αιτία της υφιστάμενης κοινωνικής κρίσης στην χώρα.

Η περίπτωση του Εκουαδόρ

Άλλη μία χώρα της Λατινικής Αμερικής, το Εκουαδόρ, ήρθε αντιμέτωπη τον περασμένο μήνα με ένα μεγάλο εύρος διαδηλώσεων εξαιτίας του χαμηλού βιοτικού επιπέδου και των ανισοτήτων που επικρατούν στην χώρα. Αφορμή υπήρξε η απόφαση να καταργηθούν οι επιδοτήσεις καυσίμων, η οποία παρά το γεγονός ότι δεν τέθηκε σε εφαρμογή κατέδειξε την ανάγκη διαμόρφωσης μίας πιο βιώσιμης κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς.

Το Εκουαδόρ παρουσιάζει μία οικονομία με ανάπτυξη αρκετά κάτω από το παγκόσμιο ρυθμό ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια, υψηλό δείκτη διαφθοράς, ενώ οι ανισότητες είναι εμφανείς καθώς ο δείκτης GINI ανέρχεται στο 46,5.

Στις διαδηλώσεις αρχικά συμμετείχαν οι ενώσεις εργαζομένων στον τομέα των μεταφορών, όμως σταδιακά το κύμα συμπαρέσυρε φοιτητές, ενώσεις εργαζομένων και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι διαδηλώσεις στον Λίβανο

Από το γενικότερο κλίμα διαδηλώσεων ενάντια στην λιτότητα, τις ανισότητες και την διαφθορά δεν ξέφυγε ούτε ο Λίβανος, καθώς η πρόσφατη η φορολόγηση των κλήσεων WhatsApp ήταν η αφορμή να εκδηλωθεί η γενικότερη απογοήτευση στο υπάρχον πολιτικό και οικονομικό σύστημα.

Ο Λίβανος έχει δείκτη ανισότητας 31,8, παρουσιάζει χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης έως το 2024, ενώ ο δείκτης διαφθοράς είναι από τους υψηλότερους μεταξύ 180 χωρών. Αυτή η κατάσταση, σε συνδυασμό με την άνοδο των τιμών, την υψηλή ανεργία στους νέους (37%) και την φτωχοποίηση του λαού, οδήγησαν χιλιάδες διαδηλωτές στους δρόμους, ζητώντας την παραίτηση του Πρωθυπουργού Χαρίρι και μεταρρυθμίσεις για να μπει τέλος στην λιτότητα και στην διεύρυνση των ανισοτήτων.

5 μήνες διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ

Από τον Ιούνιο έως σήμερα εκατομμύρια πολιτών στο Χονγκ Κονγκ διαδηλώνουν ενάντια στο νομοσχέδιο περί έκδοσης κρατουμένων στην Κίνα. Αυτό το νομοσχέδιο – το οποίο πρόσφατα αποσύρθηκε- αποτέλεσε την αφορμή να ξεσπάσει κοινωνική αναταραχή, καθώς η δυσαρέσκεια των πολιτών περιλαμβάνει και άλλα θέματα όπως οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα.

Το Χονγκ Κονγκ είναι μία από τις περιοχές με τον υψηλότερο δείκτη ανισοτήτων μεταξύ των κατοίκων, καθώς η τιμή του δείκτη GINI ανέρχεται στο53,9. Ειδικότερα, η διαφορά του βιοτικού επιπέδου μεταξύ Χονγκ Κονγκ και της Σαγκάη καταγράφεται και από το γεγονός ότι ο κατά κεφαλήν χώρος κατοικίας στο πρώτο είναι 16 τ.μ, ενώ στην δεύτερη 36 τ.μ. Παράλληλα, 45% των κατοίκων στο Χονγκ Κονγκ μένουν σε δημόσια στέγαση, αντίστοιχα στην Σαγκάη το 90% των νοικοκυριών διαθέτει τουλάχιστον ένα σπίτι.

Επίσης, 1 στους 5 κατοίκους στο Χονγκ Κονγκ, ήτοι το 20% του πληθυσμού, ζει στο όριο της φτώχειας, παρά την οικονομική μεγέθυνση της περιοχής. Αυτή η διαρκής άνοδος της ανισότητας στο Χονγκ Κονγκ μεταξύ φτωχών και πλουσίων συνέβαλε δραστικά στο ξέσπασμα και στη συνέχιση της κοινωνικής αναταραχής.

Τι πρέπει να γίνει

Βέβαια, εκτός από τις προαναφερθείσες περιπτώσεις στο πρόσφατο παρελθόν σε πολλές περιοχές οι κάτοικοι έχουν εναντιωθεί και διεκδικήσει ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο, ενάντια στην φτώχεια και τις κοινωνικές ανισότητες, Γαλλία, Βραζιλία, Γουινέα, Ιράκ είναι μεταξύ αυτών των χωρών. Κοιτώντας τον δείκτη GINI μπορεί να διαπιστωθεί ότι χώρες όπως η Βραζιλία, η Κολομβία, η Κόστα Ρίκα, το Μεξικό και η Νότια Αφρική αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερος πρόβλημα ανισοτήτων μεταξύ φτωχών και πλουσίων και ενδεχομένως στο μέλλον να έρθουν αντιμέτωπες με διαδηλώσεις για ένα πιο βιώσιμο επίπεδο διαβίωσης, με ίσες ευκαιρίες.

Αυτό το γεγονός καταδεικνύει την σπουδαιότητα του Στόχου 10 για την Βιώσιμη Ανάπτυξη «Λιγότερες Ανισότητες» και την σημασία του για την διαμόρφωση κοινωνικών χωρίς αποκλεισμούς με ίσες ευκαιρίες για όλους. Ωστόσο, για να επιτευχθεί αυτό χρειάζονται αποτελεσματικές πολιτικές τόσο σε διεθνές όσο και σε κρατικό επίπεδο. Η διασφάλιση του κοινωνικού κράτους και της στήριξης των αδύναμων κοινωνικών ομάδων, η προώθηση αξιοπρεπών θέσεων εργασίας, η επένδυση στην εκπαίδευση και κατάρτιση και η καταπολέμηση των διακρίσεων είναι ορισμένα από τα εργαλεία που μπορούν να συμβάλλουν δραστικά στην μείωση των ανισοτήτων. Αυτές οι πρακτικές και η στήριξη των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων αποτελούν το μονοπάτι για την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και της διαμόρφωσης ανθεκτικών και βιώσιμων κοινωνιών.

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ Συνεχίζεται η άγρια καταστολή των διαδηλώσεων στην Κολομβία - «Κοινωνικό διάλογο» ξεκινά ο Ντούκε #PAINted: Η ΔΙΟΤΙΜΑ ζωγραφίζει το τραύμα της έμφυλης βίας και στέλνει ηχηρό μήνυμα για την εξάλειψή της