Από την παγκοσμιοποίηση στον κατακερματισμό του πλανήτη

07:25 14/3/2022 - Πηγή: Huffington Post Greece

Ο τραγικός πόλεμος στην Ουκρανία έχει πλέον πάρει τον δρόμο του. Αν προτού ξεκινήσει, η πολιτική μπορούσε εύκολα και ανώδυνα να τον αποτρέψει, τώρα της είναι αδύνατο να τον ελέγξει. Πρέπει να ολοκληρώσει τον καταστροφικό του κύκλο. 

Η Δύση κομπάζει ότι τον 20ό αιώνα συνέτριψε τους αυταρχικούς αντιπάλους της που την προκάλεσαν, εντός ή εκτός του πεδίου της μάχης. Στην πραγματικότητα, τίποτε τέτοιο δεν συνέβη. Τον μεν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τον έκρινε η συντριβή του Χίτλερ από τον Στάλιν. Στο Στάλινγκραντ ρίχτηκαν τα ζάρια, όχι στη Νορμανδία. Τον δε Ψυχρό Πόλεμο περισσότερο τον έχασαν οι ίδιοι

οι Σοβιετικοί και οι αδέξιοι χειρισμοί του Γκορμπατσώφ, παρά η πίεση της Δύσης. Όσο για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εκεί οι ιδεολογικές διαφορές του Γερμανικού Ράιχ από το Βρετανικό Ιμπέριουμ, λ.χ., ήταν δυσδιάκριτες, το σενάριο φιλελευθερισμός-αυταρχισμός δεν ερμηνεύει την πραγματικότητα της αναμεταξύ τους σύρραξης. 

Η πρώτη πραγματική πρόκληση που το δυτικό στρατόπεδο αντιμετωπίζει είναι η τωρινή.Διότι μόνο τώρα έχει απέναντί του ένα δίδυμο αυτοκρατορικών ανταπαιτητών που, αφενός μεν, δεν υστερούν σε οικονομική και τεχνολογική ισχύ, αφετέρου δε, υπερτερούν πληθυσμιακά και γεωπολιτικά, αφού ελέγχουν το μέγιστο μέρος της ευρασιατικής μάζας.

Επιπλέον, η Δύση ξεκινά από τη μειονεκτική αφετηρία του προηττηθέντος. Διότι το πρελούδιο της τωρινής σύγκρουσης, η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση, η απόπειρα δηλαδή της άνευ πολέμου κατίσχυσης του δυτικού φιλελευθερισμού επί του λοιπού πλανήτη, κατέρρευσε με θόρυβο. Στην Ουκρανία συλλέγουμε τα ερείπιά της. 

Θα κατορθώσει η Δύση να αντιμετωπίσει την ιστορική πρόκληση; Θα μπορέσει να ανασυνταχθεί, να αποτινάξει τις παρακμιακές της παθογένειες, να θεραπεύσει τον εσωτερικό της διχασμό πρώτα πρώτα; Ο χρόνος θα δείξει. Σε κάθε περίπτωση, από τη δοκιμασία θα βγει ριζικά αλλαγμένη. Και είναι περίπου βέβαιο ότι αυτοί που σήμερα την επευφημούν ειλικρινά για τους όρκους της προς τις υποτιθέμενες αρχές της, θα είναι οι πρώτοι που θα σοκαριστούν με την μετάλλαξή της. 

Ο μαινόμενος οικονομικός πόλεμος κατά της Ρωσσίας είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Ο φιλελεύθερος οικονομισμός, όπως παλιότερα ο μαρξιστικός, επιμένει ότι τον κόσμο τον κινεί το χρήμα. Η αλήθεια είναι ότι σε κάθε κρίση οι εταιρείες και οι μεγιστάνες και τα χρηματιστήρια βάζουν την ουρά στα σκέλια και τρέχουν στην ποδιά του Κράτους εκλιπαρώντας προστασία. Το είδαμε τόσες φορές τις τελευταίες δύο δεκαετίες:11η Σεπτεμβρίου, χρηματοπιστωτικό κραχ, πανδημία.  

«Σιγά μην ζητήσουμε άδεια από τους μαγαζάτορες για να κάνουμε πόλεμο» είχε απαντήσει ένας Άγγλος διπλωμάτης στο εμπορικό λόμπυ που του κλαιγόταν πριν την έναρξη του Α′ Παγκοσμίου Πολέμου...

Το ίδιο λένε απαντούν και οι τωρινοί του διάδοχοι. Με την πρώτη τουφεκιά στο Ντονμπάς, όλα εκείνα τα πομπώδη περί ελευθερίας των αγορών και περί προστασίας των επενδύσεων και περί προαγωγής της ειρήνης μέσω του εμπορίου πήγαν περίπατο. Καμιά 500αριά δισεκατομμύρια δολλάρια ξένων τοποθετήσεων στη Ρωσσία εξαερώθηκαν εν μια νυκτί, εθνικοποιούμενα de facto. Άλλα 300-400 δισ. ρωσσικών συμφερόντων ”παρακρατούνται” από τους Δυτικούς. Τα 20 δισ. που χρωστάει η Μόσχα στις δυτικές τράπεζες, ακούσαμε, καλά θα κάνουν αυτές να τα ξεχάσουν – χρεοκοπία” θα το ονομάσουν οι Δυτικοί, στην πραγματικότητα θα είναι μια αψιμαχία σε μια σύγκρουση που χρηματιστηριακά ήδη έχει στοιχίσει τρισεκατομμύρια και εμπορικά θα φέρει τα πάνω κάτω για χρόνια σε ένα σωρό προϊόντα, από το νικέλιο και τα σιτηρά ώς τα πετρελαιοειδή και το φυσικό αέριο.  

Ακόμη και κατασχέσεις ιδιωτικών περιουσιών με μόνο κριτήριο την εθνικότητα του πληττόμενου παρακολουθούμε, που σε τόση έκταση έχουν να γίνουν από την εποχή που το Γ΄ Ράιχ συστηματικά κυνηγούσε το εβραϊκό χρήμα. Η νεοφιλελεύθερη Δύση, όπου εδώ και σαράντα χρόνια ο πλούτος αναδιανέμεται συστηματικά προς όφελος των ολίγων και όπου λίγες εκατοντάδες άνθρωποι έχουν και κατέχουν περισσότερα απ’ όσα το φτωχότερο 50% του πληθυσμού, ανακάλυψε αίφνης τον αγώνα κατά της ολιγαρχίας.  

Ωστόσο, όπως παρατηρεί και ο Νηλ Φέργκιουσον, οι οικονομικοί πόλεμοι ούτε πρωτοφανείς ούτε πρωτάκουστοι είναι. Και ο Ναπολέων επέβαλε, και δέχτηκε, εμπορικό αποκλεισμό, και το παγκόσμιο εμπόριο κατέρρευσε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τόσο που χρειάστηκε να μπει η δεκαετία του 1970 για να ανακτήσει τον τοτινό του όγκο. Πρωτάκουστη, σε τέτοια έκταση τουλάχιστον, ήταν η φιλελεύθερη επαγγελία των τελευταίων δεκαετιών ότι το εμπόριο θα υποκαταστήσει τους πολέμους.  

Υπό το πρίσμα αυτό, τώρα διαπιστώνουμε απλώς τη διάψευσή της. Όπως ακριβώς ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος σκότωσε την λεγόμενη «πρώτη παγκοσμιοποίηση», έτσι και τώρα ο ρωσσοουκρανικός πόλεμος βάζει ένα καρφί στο φέρετρο της τωρινής  παγκοσμιοποίησης. Από το εμπόριο ώς το διαδίκτυο –και όχι μόνο τώρα, από το 2008 τουλάχιστον– ο κόσμος δεν συνενώνεται και δεν ομογενοποιείται. Αντιθέτως διαμερισματοποιείται, κατακερματίζεται, βαλκανοποιείται.

Στην ουσία δεν υπάρχει πλέον καμία σταθερά στις διεθνείς σχέσεις, πολιτικές, οικονομικές ή και πολιτιστικές – όπως είδαμε και από το εμπάργκο… στον Τσαϊκόσφκι. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να δούμε κάθε είδους πρόσκαιρες συμμαχίες και αντιπαλότητες τα επόμενα χρόνια.  

Καθεστώτα όπως του Πούτιν ή του Ερντογάν παρουσιάζονται ήδη πλήρως εξοικειωμένα με τις νέες συνθήκες.Το ερώτημα είναι πώς θα προσαρμοστούν τα έθνη που οι ηγέτες τους εξακολουθούν να σκέφτονται με τους παρωχημένους όρους του 20ού αιώνα και ομνύουν κάθε τρεις και λίγο στο «διεθνές δίκαιο» και τις αρχές του «πολιτισμένου κόσμου».

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕΤα έθνη έχουν αξίαΕπτά ερωτήσεις και απαντήσεις για τα ελληνοτουρκικά μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν