crISIS: Κατασκευάζει ηγέτες ο φόβος;

11:35 10/12/2015 - Πηγή: Huffington Post Greece

Βάλτε στο μυαλό σας έναν Πρόεδρο ευρωπαϊκού κράτους, λίγο μετά τη μέση της θητείας του, με δημοτικότητα στο ναδίρ. Με την οικονομία της χώρας του να είναι σε άσχημη κατάσταση, την ανεργία να παραμένει αγκάθι και μία σειρά από κοινωνικά ζητήματα ανοιχτά. Το πεδίο για τη λαϊκίστικη ακροδεξιά θα ήταν ανοιχτό και το άσχημο πολιτικό τέλος του πολιτικού σχεδόν αναπόφευκτο.

15 ημέρες από εκείνη τη στιγμή, κανείς δεν ασχολείται με την ανεργία. Μια διαφορετική εικόνα κυριαρχεί, βαμμένη με το αίμα 130 ανθρώπων αλλά με βασικά της χαρακτηριστικά την πυγμή και την αποφασιστικότητα του ηγέτη. Αποτέλεσμα;

Η δημοτικότητα να καταγράφει πλέον +22% στις μετρήσεις και το παγκόσμιο ενδιαφέρον είναι εστιασμένο πάνω του.

Ήταν 23.55 τοπική ώρα, Παρασκευή 13 Νοεμβρίου, όταν στις οθόνες των Γάλλων τηλεθεατών εμφανίστηκε ο Φρανσουά Ολάντ. Δύο ώρες μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις που σόκαραν την παγκόσμια κοινή γνώμη και 10 μόλις μήνες μετά την επίθεση στο Charlie Hebdo.

«Ήταν επιθέσεις χωρίς προηγούμενο», «θα εξασφαλίσουμε να μην ξαναγίνει μια τέτοια τρομοκρατική επίθεση», «θα κινητοποιήσουμε όλες τις δυνάμεις και θα νικήσουμε τους τρομοκράτες»: Με τα λόγια αυτά έντυσε την θλιμμένη αλλά αρκετά αυστηρή του εικόνα. Την επόμενη ημέρα το πρωί, επανήλθε σε ίδιους τόνους. Μίλησε για ένα πόλεμο δίχως προηγούμενο, θέτοντας την ευρωπαϊκή διάσταση της απειλής, ενώ παράλληλα προανήγγειλε συναντήσεις με το Μπ. Ομπάμα και το Βλ. Πούτιν.

Τραγική ειρωνεία. Το πρωί της ημέρας των επιθέσεων, το Γαλλικό Ινστιτούτο Κοινής Γνώμης (IFOP) δημοσιοποίησε έρευνα, σύμφωνα με την οποία o Γάλλος Πρόεδρος ήταν τρίτη επιλογή των πολιτών για τις εκλογές του 2017 με ποσοστό λίγο πάνω από το 20%. Βάλτε τώρα στο μυαλό σας, τα εκατομμύρια των Γάλλων και τα συναισθήματα τους τις ημέρες μετά τις επιθέσεις. Η αίσθηση της απειλής, καθώς και ο φόβος που ακολουθεί ανάλογες τρομοκρατικές επιθέσεις, ενεργοποίησε τα αντανακλαστικά των πολιτών, οι οποίοι μπροστά στον κίνδυνο συσπειρώθηκαν γύρω από την ηγεσία της χώρας, ξεχνώντας όλα εκείνα που της καταλόγιζαν. Έχει παρατηρηθεί ότι σε περιπτώσεις διεθνούς κρίσης, είναι συχνό φαινόμενο οι πολίτες να υπερβαίνουν αγκυλώσεις κάθε είδους και να συσπειρώνονται γύρω από το πρόσωπο του ηγέτη, ως ένα είδος «ζωντανής σημαίας», προσφέροντας του μεγαλύτερη αποδοχή και υποστήριξη στους χειρισμούς του.

Tο φαινόμενο «Συσπείρωσης γύρω από τη Σημαία» (Rally around the flag), όπως ονομάζεται, αποτελεί την ενστικτώδη αντίδραση μιας κοινωνίας που αισθάνεται πως βρίσκεται σε κίνδυνο. Θα μπορούσαμε να πούμε, πως φόβος προσφέρει έναν ισχυρό δεσμό μεταξύ των ατόμων μιας κοινωνίας, καθώς συνδέεται με το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Το φαινόμενο αυτό ωστόσο, εκδηλώνεται μόνο σε περιπτώσεις σημαντικών διεθνών κρίσεων, καθώς τότε είναι που μία κοινωνία αισθάνεται στην ολότητα της, ότι απειλείται.

Ουσιαστικά, η Συσπείρωση προσφέρει μια αναπάντεχη ευκαιρία στην ηγεσία να ισχυροποιήσει τη θέση της και να μπορέσει να λάβει ισχυρή εσωτερική και εξωτερική νομιμοποίηση, προκειμένου να προχωρήσει με αυτοπεποίθηση στην υλοποίηση όλων των απαιτούμενων ενεργειών, ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την κρίση και τις συνέπειες της.

Και ερχόμαστε στο κρίσιμο ερώτημα. Μπορεί η διαχείριση μιας κρίσης να αλλάξει έστω και πρόσκαιρα το πολιτικό σκηνικό; Ναι, μπορεί και το έχουμε δει αρκετές φορές να συμβαίνει, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ αλλά και σχετικά πρόσφατα σε Γερμανία, Ισπανία και Ελλάδα (σ.σ. Πυρκαγιές 2007). Παρά το γεγονός πως η επίδραση του φαινομένου της Συσπείρωσης είναι προσωρινή, υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι ηγέτες κέρδισαν χρόνο και με τους κατάλληλους χειρισμούς βγήκαν μακροπρόθεσμα κερδισμένοι από τη διαχείριση των γεγονότων, δίχως πάντως το φαινόμενο να προεξοφλεί εκλογικά οφέλη.

Είναι πολύ νωρίς να ισχυριστεί κανείς, πως ο Φρ. Ολάντ θα βγει εκλογικά κερδισμένος από τα τραγικά γεγονότα του Παρισιού. Η ιστορία κατέγραψε ότι μετά το +12% στη δημοφιλία του από τις επιθέσεις στο Charlie Hebdo, τα ποσοστά του επέστρεψαν στις συνηθισμένες χαμηλές πτήσεις. Η πρωτοφανής όμως αύξηση +22% (IFOP, Paris Match, 28/11) που καταγράφεται αυτή τη φορά, δημιουργεί μία νέα τάξη μεγέθους καθώς αποτελεί τη μεγαλύτερη αύξηση δημοτικότητας Γάλλου ηγέτη μεταπολεμικά έπειτα από κάποια κρίση. Μάλιστα αποκτά ιδιαίτερη αξία, όταν μιλάμε για τον Πρόεδρο με το χαμηλότερο ποσοστό δημοφιλίας στη σύγχρονη γαλλική πολιτική ιστορία (13%, Σεπτέμβριος 2014). To φαινόμενο της Συσπείρωσης αποδεδειγμένα έχει ημερομηνία λήξης. Η απειλή;

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.