«Δεν γίνονται αυτά εδώ»: Κριτική του βιβλίου του Σίνκλερ Λιούις

17:30 15/12/2016 - Πηγή: Huffington Post Greece

Λίγες εβδομάδες έχουν περάσει από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και το μυθιστόρημα του Σίνκλερ Λιούις «Δεν γίνονται αυτά εδώ», το οποίο εκδόθηκε τον Οκτώβριο του 1935, είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Με μία γλώσσα καυστική, και μια απίστευτη διορατικότητα, ο συγγραφέας αποτυπώνει την άνοδο ενός δημαγωγού στο υπέρτατο αξίωμα του Προέδρου και τις τραγικές συνέπειες αυτής. Το βιβλίο αυτό είναι μια διαχρονική πολιτική σάτιρα που σκοπό έχει να αναδείξει την ευκολία με την οποία οι πολιτικές δυνάμεις χειραγωγούν τους πολίτες σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες,

με εφόδιό τους θελκτικές υποσχέσεις, και ταυτόχρονα να σκιαγραφήσει το ζοφερό τοπίο της διακυβέρνησης τους. Ένα επαναστατικό κείμενο ενάντια στην τυραννία, τον δεσποτισμό, τη χειραγώγηση, και ταυτόχρονα μια προσπάθεια αφύπνισης των μαζών απέναντι στον φασισμό.

Το συγκλονιστικό αυτό μυθιστόρημα γράφτηκε σε μια ιστορική καμπή της ανθρωπότητας. Η παγκόσμια οικονομική ύφεση έχει παραλύσει τον δυτικό κόσμο και εκατομμύρια ανέργων προσπαθούν να επιβιώσουν με αξιοπρέπεια. Στη Γερμανία ο ναζισμός αρχίζει να δημιουργεί συνειδήσεις και να αυξάνει τις δυνάμεις του, φανερώνοντας σιγά σιγά τις αληθινές του προθέσεις. Στις ΗΠΑ το 1936 είναι χρονιά εκλογών και ο Λιούις με το κείμενό του προσπαθεί να προειδοποιήσει για το ενδεχόμενο της εκλογής ενός δικτάτορα. Η οικονομική εξαθλίωση ταλανίζει τη χώρα και οι κινήσεις του Προέδρου Ρούσβελτ για να ανακουφίσει το λαό είναι ελάχιστες.

Ο λόγος του είναι σαρωτικός και αποτυπώνει με δεξιοτεχνία τις τραγικές επιπτώσεις της ανθρώπινης αφέλειας.

Εμφανίζεται λοιπόν, στις σελίδες του βιβλίου, ο γερουσιαστής Μπαζ Γουίντριπ, ο οποίος υπόσχεται ένα τεράστιο ετήσιο εισόδημα σε κάθε πολίτη και να επαναφέρει την πατρίδα στις δόξες της. Όπως είναι αναμενόμενο ο κόσμος πείθεται, ο νέος Πρόεδρος είναι γεγονός και το καταστροφικό του έργο ξεκινά. Το πέπλο της βίας και της τρομοκρατίας αρχίζει να σκεπάζει κάθε γειτονιά, και ο μαχητικός δημοσιογράφος Ντορέμους Τζέσαπ βρίσκεται αντιμέτωπος με τις προσπάθειες φίμωσης του Τύπου. Ο κόσμος διχάζεται: άλλοι εκμεταλλεύονται τις καταστάσεις για ν' ανελιχθούν και άλλοι αντιστέκονται σθεναρά στις τερατώδεις αλλαγές. Ο φόβος που κυριαρχεί είναι η μεγαλύτερη δύναμη εξουσίας και οι καταδότες επιβραβεύονται. Κανείς δεν μπορεί να εμπιστευτεί κανέναν και όλα λειτουργούν υπερ του ολοκληρωτισμού.

Ο χαρισματικός αυτός συγγραφέας κατόρθωσε να δημιουργήσει με απόλυτη πειστικότητα μια ολόκληρη εποχή και να προϊδεάσει τους συμπολίτες του για τα δεινά μιας ενδεχόμενης λανθασμένης ψήφου. Οι χαρακτήρες του σμιλευμένοι μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, αναδεικνύουν τις πολιτικές σκοπιμότητες της άρχουσας τάξης και παράλληλα τις ανησυχίες και την ανασφάλεια του απλού λαού. Οι συγκρούσεις μεταξύ των πολιτών, για το ποιος θα επιβιώσει έναντι του άλλου, ποιος θα καταδώσει ποιον, ποιος θα καταφέρει τελικά να παραμείνει αλώβητος κάτω από το βαρύ σύννεφο του φόβου, είναι εκρηκτικές και προβάλλουν τις άγνωστες πτυχές της ανθρώπινης υπόστασης.

Οι διάλογοί του, ζωντανοί, άμεσοι, έντονοι, προκαλούν το μειδίαμα του αναγνώστη, καθώς μπορεί εύκολα να αναγνωρίσει σε αυτές, τωρινές πολιτικές εκφάνσεις. Ο λόγος του δεν είναι παραινετικός. Είναι σαρωτικός και αποτυπώνει με δεξιοτεχνία τις τραγικές επιπτώσεις της ανθρώπινης αφέλειας. Η οξυδερκής ματιά του διεισδύει στο τότε και επιτυγχάνει να διαβάσει τους οιωνούς και να διαμορφώσει συνειδήσεις στο σήμερα αλλά και στις επόμενες γενιές.

Γιατί η ιστορία επαναλαμβάνεται και μας διδάσκει συνεχώς, αρκεί να την αφουγκραζόμαστε.

Δείτε περισσότερα στο blog Λογοτεχνικά Σοκάκια

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.