ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης: 50 χρόνια θέατρο - Ένα ζωντανό αρχείο

12:39 15/2/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Άποψη της έκθεσης

Περισσότερα από 700 εκθέματα - κοστούμια και σκηνικά, μακέτες, σχέδια και γλυπτά, σκηνοθετικές και μεταφραστικές σημειώσεις, αφίσες, προγράμματα, φωτογραφίες, βίντεο και ηχητικά ντοκουμέντα- από 129 παραγωγές.

Αυτός είναι ο πυρήνας της επετειακής έκθεσης που φέρει τον γεμάτο νόημα τίτλο «ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης - 50 Χρόνια Θέατρο - Ένα Ζωντανό Αρχείο» και φιλοξενείται στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων.

Ο πρώτος περιφερειακός θεατρικός οργανισμός που συγκροτήθηκε στην Ελλάδα,

γεννήθηκε ως Εταιρεία Θεάτρου Κρήτης (ΕΘΕΚ) χάρη στην πρωτοβουλία μιας ομάδας εμπνευσμένων Κρητών -με την υποστήριξη του Αλέξη Μινωτή και άλλων σπουδαίων Κρητών καλλιτεχνών, όπως οι Μάνος Κατράκης, Μάνος Χατζιδάκις και ο αρχιτέκτων Μάνος Περράκης.

Φέτος, η μετεξέλιξή της, το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης (υπενθυμίζεται ότι ο θεσμός των ΔΗΠΕΘΕ ιδρύθηκε από τη Μελίνα Μερκούρη με στόχο τη θεατρική αποκέντρωση), γιορτάζει μισόν αιώνα ζωής με μία έκθεση-εικαστική εγκατάσταση, την επιμέλεια της οποίας υπογράφει ο διεθνής εικαστικός και επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών, Αντώνης Βολανάκης.

Άποψη της έκθεσης που φιλοξενείται στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων.

Η καλλιτεχνική διευθύντρια του θεάτρου Έφη Θεοδώρου λίγο πριν από τα εγκαίνια, μιλά στη HuffPost για τα πολύτιμα εκθέματα, την «τρομερά συγκινητική» ανάδυση τους από τα υπόγεια και εξηγεί τι σημαίνει ότι εκλαμβάνει την έκθεση ως μια «παράσταση των παραστάσεων».

«Η ιδέα της έκθεσης αποτελεί μια από τις πρώτες αποφάσεις της θητείας μου στο ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης, κρατάει από το 2019. Η πανδημία του Covid-19, επέβαλε  τα δικά της χρονοδιαγράμματα και έτσι το σχέδιο υλοποιείται με τον καλύτερο τρόπο μόλις τώρα, από τις 15 Φεβρουαρίου, στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων. Ο σχεδιασμός και η επιμέλεια της έκθεσης ανατέθηκε στον διεθνή εικαστικό και Επίκουρο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών Αντώνη Βολανάκη, ο οποίος συνέλαβε και υλοποίησε μαζί με τους συνεργάτες του μια έκθεση- εγκατάσταση που έχει μουσειακό χαρακτήρα, αντλώντας έμπνευση από τον ιδιόμορφο τριώροφο χώρο της Πινακοθήκης».

Βάνα Μπλαζουδάκη και Αλέξης Μινωτής στην παράσταση της Εταιρείας Θεάτρου Κρήτης «Η θυσία του Αβραάμ», σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή, σκηνογραφία Κλεόβουλου Κλώνη και ενδυματολογικό σχεδιασμό Γιάννη Μιγάδη. Καλοκαίρι 1974.

Το κοστούμι του Αλέξη Μινωτή

«Από τα 700 εκθέματα (μακέτες σκηνικών και κοστουμιών, σκηνικά αντικείμενα και γλυπτά, φωτογραφίες, αφίσες, χειρόγραφα, βίντεο παραστάσεων, κείμενα των έργων), τα 100 περίπου είναι κοστούμια.

Εκτίθενται 5 κοστούμια της εναρκτήριας παράστασης της ΕΘΕΚ ( Εταιρεία Θεάτρου Κρήτης, που είναι θα λέγαμε, το πρόπλασμα του ΔΗΠΕΘΕΚ), το 1974, «Η θυσία του Αβραάμ» έργο άγνωστου συγγραφέα του κρητικού αναγεννησιακού θεάτρου, με τον Αλέξη Μινωτή στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Έχει διασωθεί μόνο το πανωφόρι του κοστουμιού και όχι ο εσωτερικός χιτώνας. Εκτίθεται επίσης το κοστούμι της Σάρας που ερμήνευε η Όλγα Τουρνάκη, λείπει το μαντήλι.

Η παράσταση έκανε πρεμιέρα στα Χανιά, στο Φρούριο του Φιρκά, τον Αύγουστο του 1974 και στη συνέχεια παίχτηκε σε εμβληματικούς χώρους της Κρήτης σε όλους τους νομούς της  - Φορτέτζα Ρεθύμνου, Φρούριο Κούλε Ηρακλείου, Φρούριο Καζάρμα στη Σητεία. 

Από την ίδρυσή του το θέατρο επιβεβαιώνει τον παγκρήτιο χαρακτήρα του, που περνάει μέσα από τη μετεξέλιξή του σε ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης  και διατηρείται ισχυρός μέχρι σήμερα».

Οι ηθοποιοί Αφροδίτη Λόντου, Τόνια Μάνεση, Δήμητρα Τσέλιου, Κάτια Λιτρίδου, Αλκμήνη Σταυρουλάκη, Ζωή Παναγιωτοπούλου και (με τις μάσκες) οι Δημήτρης Κοντογιάννης, Δημήτρης Αρώνης, Νίκος Καψής, Θωμάς Κινδύνης, Άκης Δρακουλινάκος, Γιώργος Βερτσώνης ερμηνεύοντας τους ρόλους των νέων στην παράσταση της Εταιρείας Θεάτρου Κρήτης «Κούρος», σε σκηνοθεσία Μιχάλη Μπούχλη, σκηνογραφικό και ενδυματολογικό σχεδιασμό Γιώργου Ανεμογιάννη. Καλοκαίρι 1977.Η στέψη του νικητή της γκιόστρας (κονταρομαχίας) Ερωτόκριτου από την Αρετούσα, σε σκηνή της παράστασης «Ερωτόκριτος» που δόθηκε στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού στην Αθήνα, στις 3 Ιουνίου 1977, από την Εταιρεία Θεάτρου Κρήτης σε σκηνοθεσία Γιώργου Χριστοδουλάκη, σκηνογραφικό και ενδυματολογικό σχεδιασμό του Αντώνη Κυριακούλη.[Μέτωπο προς τους θεατές - από δεξιά] Τίμος Περλέγκας, Ελένη Νενεδάκη, Ουρανία Μπασλή, Αφροδίτη Λόντου, Κώστας Μεσσάρης, Γιώργος Παρτσαλάκης, [πλάτη προς τους θεατές - στο κέντρο] Αλμπέρτο Εσκενάζυ.

Μια διαδραστική έκθεση, «ένα θεατρικό παιχνίδι στο χρόνο»

«Από τη σύλληψή της η έκθεση, έχει πράγματι διαδραστικό χαρακτήρα. Οι επισκέπτες μπορούν να επιλέξουν να ακολουθήσουν τη δική τους διαδρομή ο καθένας και να ανακαλύψουν ένα διαφορετικό κομμάτι της ιστορίας του Θεάτρου, ανά δεκαετία. Μπορούν να δοκιμάσουν κοστούμια, να συμπληρώσουν με το σώμα τους ένα γλυπτό και να φωτογραφηθούν, να διαβάσουν θεατρικά κείμενα από την κινητή βιβλιοθήκη, εντέλει να συμμετάσχουν σε ένα θεατρικό παιχνίδι στο χρόνο».

Η «τρομερά συγκινητική» διαδικασία ανάδυσης του υλικού

«Η ίδια η διαδικασία της ανάδυσης του υλικού από τα υπόγεια όπου φυλασσόταν, είναι τρομερά συγκινητική. Η αποκατάστασή του στη συνέχεια, η «συγκατοίκηση» στο γραφείο μου, εδώ και ένα χρόνο, με την ομάδα των συνεργατών που υπογράφει το  δημιουργικό κομμάτι της έκθεσης και η στενή παρακολούθηση της πορείας της, υπό τις οδηγίες του Αντώνη Βολανάκη, ήταν μια μοναδική εμπειρία. Αναμένω με μεγάλο ενδιαφέρον τις αντιδράσεις του κοινού».

Άποψη της έκθεσης

«Μια νίκη του θεάτρου»

«Το θέατρο αντλεί πράγματι την ύπαρξη και το αξίωμά του, από το εφήμερο της φύσης του, είναι ταυτισμένο με τον παρόντα χρόνο της αναπαράστασης. Το ίδιο το έργο εξαφανίζεται και καμιά οπτικοακουστική καταγραφή δε μπορεί να το αναστήσει. Ως εκ τούτου, εκλαμβάνω την έκθεση που γιορτάζει την επέτειο των 50 ετών θεάτρου στην Κρήτη και που επιπλέον παίρνει τον προσδιορισμό του Ζωντανού Αρχείου, ως μια «παράσταση των παραστάσεων», ως ένα νέο πολιτισμικό συμβάν με τη δική του αυτόνομη αξία. Αναμφίβολα, το εγχείρημα αποτελεί φόρο τιμής προς τους καλλιτέχνες που εμπνεύστηκαν και υλοποίησαν αυτά τα έργα που διασώθηκαν στο χρόνο. Γιορτάζουμε όμως και την αντοχή και επιβίωση του πρώτου περιφερειακού θεσμού που συγκροτήθηκε στην Ελλάδα στα χρόνια της δικτατορίας, διένυσε μια σημαντική πορεία, κατέγραψε ιστορικές παραστάσεις, επιτέλεσε τον εκπαιδευτικό του ρόλο και παρά τις δυσκολίες που κατά καιρούς αντιμετώπισε, έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Είναι μια νίκη του θεάτρου».

Οι ηθοποιοί Αλάιν Ριβέρο και Κώστας Μπερικόπουλος στην παράσταση του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης «Όρνιθες», σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, σκηνογραφικό και ενδυματολογικό σχεδιασμό του Μανόλη Παντελιδάκη. Καλοκαίρι 2012.Μαρία Σκουλά, Πηνελόπη Τσιλίκα, Γιάννος Περλέγκας σε σκηνή της παράστασης «Φαίδρα», που δόθηκε στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου, στις 26 Ιουλίου 2019, σε σκηνοθεσία Έφης Θεοδώρου και ενδυματολογικό σχεδιασμό του Άγγελου Μέντη. Συμπαραγωγή ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης με το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.Μέσα Μαρτίου η πρεμιέρα της πρώτης χειμερινής παραγωγής του 2025

«Αυτή την περίοδο , βρίσκεται στο στάδιο των δοκιμών, η πρώτη χειμερινή παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης για το 2025. Πρόκειται για το έργο της Αλεξάνδρας Κ «Επαναστατικές μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας». Είναι γραμμένο το 2018,ανήκει στη γενιά των έργων της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας, και το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον. Θα κάνει πρεμιέρα στο Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου στις 18 Μαρτίου σε σκηνοθεσία Σοφίας Δερμιτζάκη και στη συνέχεια θα περιοδεύσει σε όλη την Κρήτη. Τα καλοκαιρινά σχέδια του θεάτρου θα ανακοινωθούν την άνοιξη».

Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν στις τρεις κύριες περιόδους του θεατρικού οργανισμού (αν και χρονική εξέλιξη δεν είναι δεσμευτική για την πορεία του επισκέπτη):

α) 1974-1986, Εταιρεία Θεάτρου Κρήτης (ΕΘΕΚ) - Ημικρατικό Θέατρο Κρήτης

- ΔΗΠΕΘΕ Χανίων Κρήτης

β) 1986-2000, ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης

γ) 2001-2024, 21ος αιώνας

Info

ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης - 50 Χρόνια Θέατρο - Ένα Ζωντανό Αρχείο

Διάρκεια: Έως 30 Απριλίου.

Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, Χάληδων 98-102, τηλ [phone]

Ωράριο Λειτουργίας:

Δευτέρα 10.00-14.00

Τρίτη έως Σάββατο 10.00-14.00 και 18.00-21.00

Κυριακή 10.00-14.00

Γενική είσοδος: 5 €

Μειωμένο εισιτήριο (φοιτητές, άνεργοι, ΑΜΕΑ, τρίτεκνοι, πολύτεκνοι): 2 €

Δωρεάν είσοδος: Νέοι έως 18 ετών, κάτοχοι κάρτας ICOM, κάτοχοι κάρτας Εικαστικού Επιμελητηρίου Ελλάδος

Κάθε Τρίτη ελεύθερη είσοδος για όλους.

Related...«Η πολιορκία του Χάνδακα» - Η μεγαλύτερη σε διάρκεια στην παγκόσμια ιστορίαΛονδίνο: Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ερείπια ρωμαϊκής βασιλικής στη θέση ενός ουρανοξύστηΠρεμιέρα για τον διάσημο «Γρύπα Πολεμιστή» της Πύλου