Είναι η επιείκεια μέρος της Δικαιοσύνης;

17:41 2/3/2015 - Πηγή: Huffington Post Greece

Ο Γιώργος, 27 χρονών σήμερα, μετά από μια δύσκολη και επώδυνη εμπλοκή με τα ναρκωτικά, τη χρήση των οποίων ξεκίνησε στην εφηβεία, κατάφερε στα 21 του να ξεφύγει και να παραμείνει έκτοτε καθαρός. Ο Γιώργος πήγε σε θεραπευτική κοινότητα του ΚΕΘΕΑ (Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων), απεξαρτήθηκε, τελείωσε το Λύκειο που είχε διακόψει, βρήκε δουλειά και εντάχθηκε στην κοινωνία.

Πριν από λίγες μέρες, όμως, το δικαστήριο αποφάσισε να τον στείλει στη φυλακή για αδίκημα που διέπραξε όταν ήταν χρήστης. Σήμερα ο Γιώργος αντιμετωπίζει

το σκληρό πρόσωπο της δικαιοσύνης, επειδή ως εξαρτημένος έφηβος έγινε βαποράκι για να εξασφαλίσει τη δόση του και συνελήφθη να πουλάει χασίς.

Το δικαστήριο δεν αναγνώρισε ότι ο Γιώργος - που δεν είχε ζητήσει πραγματογνωμοσύνη όταν συνελήφθη- ήταν εξαρτημένος, δεν αναγνώρισε την προσπάθειά του στο ΚΕΘΕΑ και τη νομική εγκυρότητα της βεβαίωσης αποφοίτησης που προσκομίσθηκε. Αντιμετώπισε το Γιώργο ως εγκληματία, απαξίωσε την προσπάθεια και τη μέχρι τώρα πορεία του, αλλά και το έργο ενός οργανισμού εγκεκριμένου από το νόμο, καταξιωμένου στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας για την απεξάρτηση και την κοινωνική ένταξη.

Επιβάλλοντας στον Γιώργο ποινή κάθειρξης οκτώ ετών, το δικαστήριο τον οδήγησε στην φυλακή για σωφρονισμό, αποκόπτοντας τον από την κοινωνία, παρότι ο ισχύων νόμος προβλέπει αναστολή εκτέλεσης ποινής για όσους έχουν τελειώσει θεραπευτικό πρόγραμμα.

Και είναι γνωστό τι σημαίνει σωφρονισμός στις ελληνικές φυλακές: Βία, ναρκωτικά, οργανωμένο έγκλημα, εξαθλίωση. Κολαστήριο σωμάτων και ψυχών για ορισμένους, σχολείο εξειδίκευσης στην εγκληματικότητα για άλλους. Σε μια κοινωνία που βρίσκεται σε κρίση και αναζητά ενόχους και εξιλαστήρια θύματα, η φυλακή φαίνεται πως γίνεται στην αντίληψη κάποιων ο τόπος που θα έπρεπε να βρίσκονται κάθε λογής κατατρεγμένοι.

Κι όμως συμπληρώνονται δυο χρόνια από την ψήφιση στη Βουλή -και μάλιστα με ευρεία πλειοψηφία- ενός καινοτόμου νόμου για την αντιμετώπιση των εξαρτημένων, του οποίου βασικός εμπνευστής και πρόεδρος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής ήταν ο σημερινός Υπουργός Δικαιοσύνης Νίκος Παρασκευόπουλος. Ο νόμος 4139/2013 προβλέπει την καθιέρωση της αρχής της αναλογικότητας στις ποινές για τα συνδεόμενα με τα ναρκωτικά αδικήματα, τα εναλλακτικά μέτρα της φυλάκισης, την ενίσχυση του δικαιώματος της θεραπείας αντί του εγκλεισμού και την προώθηση της κοινωνικής ένταξης.

Επιπλέον ο νόμος δίνει τη δυνατότητα να γίνεται πραγματογνωμοσύνη για τη διαπίστωση της εξάρτησης και μέσα στη φυλακή από εξειδικευμένους επιστήμονες και όχι μόνο κατά το πρώτο 24ωρο από τη σύλληψη, όπως παλαιότερα, πράγμα που έκανε πολλούς χρήστες να μην αξιοποιούν αυτή τη δυνατότητα λόγω άγνοιας, σύγχυσης και στενού χρονικού περιθωρίου αμέσως μετά τη σύλληψή τους. Ωστόσο, ούτε και αυτή η πρόβλεψη εφαρμόζεται, συντείνοντας στο στοίβαγμα χιλιάδων ατόμων με πρόβλημα εξάρτησης χωρίς ελπίδα σε κελιά με άθλιες συνθήκες.

Στην ουσία του, όπως αποδεικνύεται και με την περίπτωση του Γιώργου, ο νόμος παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεφάρμοστος, γιατί η προηγούμενη κυβέρνηση δεν εξέδωσε τις απαραίτητες αποφάσεις και εγκυκλίους και δεν έλαβε τα μέτρα που απαιτούνται για την εφαρμογή του. Προτίμησε να ενισχύσει τις πολιτικές καταστολής και εγκλεισμού και να προωθήσει την τιμωρία, να καταργήσει άδειες κρατουμένων, να δημιουργήσει φυλακές υψίστης ασφαλείας. Η ρητορική και αντίληψη της «μηδενικής ανοχής» που υιοθέτησε είχε επιπτώσεις κυρίως στους μικροπαραβάτες και τους εξαρτημένους.

Δυστυχώς, η περίπτωση του Γιώργου δεν είναι μοναδική. Πολλοί άνθρωποι με πρόβλημα εξάρτησης έχουν οδηγηθεί στη φυλακή για σχετικές με τα ναρκωτικά παραβάσεις, και αρκετοί από αυτούς με εξοντωτικές ποινές. Ορισμένοι δικαστές εξαντλούν την αυστηρότητά τους με αποτέλεσμα να μην μπορούν οι εξαρτημένοι να επωφεληθούν από τις ευεργετικές διατάξεις του νόμου. Ωστόσο, έτσι ακυρώνεται η θεραπευτική διαδικασία και η προσπάθεια των ανθρώπων να απεξαρτηθούν και αναπαράγεται η εγκληματικότητα.

Ίσως ήρθε ο καιρός να δοκιμάσει η κοινωνία μας κάτι διαφορετικό από τη μηδενική ανοχή, το «σωφρονισμό» και την καταδίκη των ανθρώπων στο περιθώριο. Να πάρει επιτέλους το «ρίσκο» της επιείκειας δίνοντας ευκαιρίες ιδιαίτερα σε ανθρώπους σαν το Γιώργο που αν και κέρδισε το στοίχημα της καθαρής ζωής βρίσκεται τώρα κλεισμένος σε ένα κελί.