Εξηγώντας το δημοψήφισμα στην Ιταλία: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε, σε επτά ερωτήσεις και απαντήσεις

20:48 1/12/2016 - Πηγή: Huffington Post Greece

Είναι μια περίεργη περίοδος για τη διεθνή πολιτική: Η έκπληξη που προκάλεσε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Ελλάδα και η αλλοπρόσαλλη πορεία που το ακολούθησε φαίνεται πως ήταν μόνο η αρχή. Η αιφνίδια νίκη του «Brexit» στη Βρετανία προκάλεσε «σεισμούς» ανά τον κόσμο, αλλά ακόμα και αυτό ήταν ένα «πρόγευμα» σε σχέση με αυτό που συνέβη στις ΗΠΑ, όπου

ο Ντόναλντ Τραμπ, αψηφώντας και ανατρέποντας κάθε προγνωστικό, κέρδισε την εκλογική αναμέτρηση, εκλεγόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ.

Η επόμενη ψηφοφορία που αναμένεται να προκαλέσει σημαντικές αναταράξεις είναι το δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση στην Ιταλία στις 4 Δεκεμβρίου. Η ψηφοφορία αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει στην παραίτηση του Ιταλού πρωθυπουργού, Ματέο Ρέντσι. Υπό αυτή την έννοια, o βρετανικός Guardian εξηγεί τι συμβαίνει με το ιταλικό δημοψήφισμα σε μια σειρά ερωτήσεων και απαντήσεων.

Πάνω σε τι ψηφίζουν ακριβώς οι Ιταλοί;

Σε μια σειρά μεγάλων αλλαγών στο ιταλικό πολιτικό σύστημα. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές επηρεάζουν το 1/3 του ιταλικού Συντάγματος και έχουν εγκριθεί ήδη από την ιταλική Βουλή, αλλά με μικρή πλειοψηφία- οπότε και χρειάζεται το δημοψήφισμα. Βάσει του σημερινού συστήματος, υπό το Σύνταγμα του 1948, υπάρχουν δύο σώματα με εκλεγμένους βουλευτές: Η Βουλή των Αντιπροσώπων (Camera dei Deputati) και η Γερουσία της Δημοκρατίας (Senato della Repubblica), συνθέτοντας ένα «τέλειο διθάλαμο» σύστημα- δηλαδή παρόμοιες εξουσίες, αλλά διακριτά. Και τα δύο σώματα πρέπει να συμφωνήσουν πάνω στους νόμους που περνούν- κάτι που σημαίνει πρακτικά πως για να εγκριθεί ένα νομοσχέδιο, μπορεί να χρειαστεί πολύς καιρός. Βάσει των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων, η Γερουσία θα χάσει σχεδόν όλη την ισχύ της: Οι γερουσιαστές θα μειωθούν στους 100 από τους 315, και δεν θα εκλέγονται άμεσα- αντ'αυτού οι 100 θα αποτελούνται από βουλευτές που επιλέγονται από περιφερειακές εθνοσυνελεύσεις. Κάποιοι δήμαρχοι επίσης θα υπηρετούν ως γερουσιαστές. Αν νικήσει το «ναι», οι περισσότεροι νόμοι θα εγκρίνονται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων χωρίς να χρειάζεται η έγκριση της Γερουσίας, η οποία θα έχει λόγο μόνο σε πολύ μεγάλα ζητήματα. Σχεδόν το 1/4 των ψηφοφόρων δηλώνουν αναποφάσιστοι, και ο Ρέντσι εκτιμά πως αυτοί θα κρίνουν το αποτέλεσμα.

Είναι το «Brexit» της Ιταλίας;

Όχι- η Ιταλία δεν ψηφίζει για παραμονή στην ΕΕ ή την Ευρωζώνη. Ωστόσο, μπορεί να υπάρξουν επιπτώσεις: Αν το «όχι» υπερισχύσει, ο Ρέντσι έχει πει ότι θα παραιτηθεί. Ο ίδιος ανέλαβε τα ηνία υποσχόμενος ότι θα προβεί σε μεταρρυθμίσεις και θα δημιουργήσει μια ισχυρή κεντροαριστερή πλειοψηφία, οπότε ήττα του θα ερμηνευτεί ως απόρριψη αυτής της ατζέντας. Επίσης, όπως στην περίπτωση του Τραμπ και του Brexit, θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως μια νίκη του λαϊκισμού έναντι των συστημικών δυνάμεων, αν και η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Σε κάθε περίπτωση, αν το «όχι» κερδίσει και ο Ρέντσι παραιτηθεί, μια νέα υπηρεσιακή κυβέρνηση θα αναλάβει και θα ακολουθήσουν εκλογές το 2017. Αυτό θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για το λαϊκιστικό, αντισυστημικό M5S του Μπέπε Γκρίλο (Κίνημα Πέντε Αστέρων), που έχει πει ότι θέλει να κάνει δημοψήφισμα για τη συμμετοχή στο ευρώ. Πάντως, αν και ο ευρωσκεπτικισμός σημειώνει άνοδο και στην Ιταλία, δεν υπάρχει κάποια σημαντική τάση κατά του κοινού νομίσματος.

Ποιο είναι το πραγματικό νόημα του;

Για πολλούς είναι όντως για το Σύνταγμα και τις μεταρρυθμίσεις, αλλά για τους περισσότερους, ο λαός καλείται να ψηφίσει υπέρ ή κατά του πρωθυπουργού, να κρίνει αν έκανε καλή δουλειά ή όχι. Ο Ρέντσι ήταν δημοφιλής το 2014, αλλά πολλοί έχουν απογοητευτεί μαζί του για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων η ανεργία και η μετανάστευση.

Ποιοι είναι υπέρ των μεταρρυθμίσεων, ποιοι κατά και γιατί;

Υπέρ, ο Ρέντσι και οι περισσότεροι από τους υποστηρικτές στο Δημοκρατικό κόμμα, αν και υπήρξαν αποστασίες. Επίσης, μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα (Confindustria) υποστηρίζουν τις αλλαγές, επιδιώκοντας μεγαλύτερη σταθερότητα και υπερψήφιση νόμων που θεωρούνται απαραίτητοι αλλά όχι και πολύ δημοφιλείς στον λαό, πχ σχετικά με τη φορολογία ή τις μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά. Οι επενδυτές επίσης τάσσονται σε γενικές γραμμές υπέρ, επειδή βλέπουν το δημοψήφισμα ως ένα τεστ πάνω στο αν η Ιταλία είναι ικανή για αλλαγές ή όχι. Στην άλλη πλευρά, είναι βασικά όλοι οι υπόλοιποι, για διάφορους λόγους: Άλλοι θεωρούν πως ο πρωθυπουργός αποκτά πολύ μεγάλη δύναμη, ενώ οι πολιτικοί αντίπαλοι του Ρέντσι στην αριστερά θέλουν να προκαλέσουν παραίτησή του. Και υπάρχει και το M5S που θέλει τις κοινοβουλευτικές δομές να παραμείνουν ως έχουν (παρά το αντισυστημικό προφίλ του). Επίσης αξίζει να σημειωθεί πως, για μια σειρά περίπλοκων λόγων, αν κερδίσει το «όχι», η παρούσα κυβέρνηση θα πρέπει να προβεί σε αλλαγές σε έναν εκλογικό νόμο, που δεν έχει σχέση με το δημοψήφισμα. Αυτό σημαίνει ότι αν το M5S κερδίσει στις επόμενες εκλογές, θα πάρει λιγότερες έδρες από ό,τι θα έπαιρνε βάσει των κανόνων που ισχύουν τώρα. Κοινώς, βραχυπρόθεσμα νίκη του «όχι» θα ήταν νίκη για το M5S, μακροπρόθεσμα, όχι και τόσο.

Τι θα συμβεί στον Ρέντσι;

Αν κερδίσει το «όχι», όπως δείχνουν τα πράγματα, θα παραιτηθεί. Αλλά έχει υποδείξει πως θα παραμείνει επικεφαλής του Δημοκρατικού κόμματος, που είναι ακόμα τα μεγαλύτερο, οπότε θα συνεχίσει να ασκεί επιρροή. Της υπηρεσιακής κυβέρνησης μάλλον θα ηγηθεί ο υπουργός Οικονομικών, Πιερ Κάρλο Πάντοαν, ή ο υπουργός Πολιτισμού, Ντάριο Φρανκεσίνι, με τη βοήθεια του προέδρου, Σέρτζιο Ματαρέλα. Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ρέντσι μάλλον θα χάσει, αλλά πλέον ξέρουμε πως οι δημοσκοπήσεις γενικότερα...πάσχουν. Επίσης, υπάρχει ένα σκάνδαλο στη Σικελία στο οποίο εμπλέκεται το M5S, που θα μπορούσε να επηρεάσει τα δεδομένα, ενώ ο Ρέντσι θα μπορούσε να επωφεληθεί και από τα 4 εκατ. Ιταλών του εξωτερικού.

Αν χάσει και έχουμε εκλογές, μπορεί να κερδίσει το M5S;

Είναι πιθανό, αλλά σε καμία περίπτωση σίγουρο: Η απειρία του κόμματος μπορεί να κάνει πολλούς Ιταλούς να διστάσουν. Ένας γερουσιαστής, ο Φρανσέσκο Παλέρμο, πιστεύει πως όποιος και αν κερδίσει, περιλαμβανομένου του M5S, θα είναι πολύ στα δεξιά του Ρέντσι, ασκώντας πιέσεις όσον αφορά στη σχέση της Ιταλίας με την ΕΕ και πιθανώς φέρνοντας αλλαγές στον τρόπο διαχείρισης της μεταναστευτικής κρίσης.

Πώς θα επηρεαστούν οι ιταλικές τράπεζες;

Υπάρχει ανησυχία πως μια νίκη του «όχι» θα δημιουργούσε προβλήματα όσον αφορά στην ανακεφαλαιοποίηση των πιο προβληματικών τραπεζών της Ιταλίας, περιλαμβανομένης της Banca Monte dei Paschi di Siena. Οι μετοχές του τραπεζικού τομέα της Ιταλίας έχουν πέσει πάνω από 20% από το Brexit, σε μεγάλο βαθμό επειδή οι επενδυτές ανησυχούν για το αποτέλεσμα.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.