Γερμανία: Τι βγάζει τους αγρότες στους δρόμους;

08:22 19/2/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

12 Φεβρουαρίου 2024 στιγμιότυπο από τις κινητοποιήσεις των Γερμανών αγροτών

Από το τέλος του προηγούμενου έτους, διαδηλώσεις λαμβάνουν χώρα σε όλες τις μεγάλες γερμανικές πόλεις. Μετά από συνεχόμενες μέρες, αυτές κορυφώθηκαν τη Δευτέρα, 15 Ιανουαρίου, με τον αριθμό των συμμετεχόντων να αγγίζει τις 30.000, σύμφωνα με τους ίδιους, με την αστυνομία να κάνει λόγο για 8.500 άτομα και 6.000 οχήματα. Ο στόχος των διαδηλωτών

είναι ξεκάθαρος: Ο τρικομματικός συνασπισμός πρέπει να ακυρώσει την άρση των επιδοτήσεων που εξήγγειλε στον προϋπολογισμό του 2024. Άλλοι ζητάνε και την παραίτηση της κυβέρνησης. Η κατάσταση όμως δεν ξεφεύγει, με τους αγρότες να τηρούν τα αστυνομικά μέτρα [1].

Για να καταλάβουμε όμως πώς φτάσαμε σε αυτή την κατάσταση, πρέπει να γυρίσουμε το ρολόι στα μέσα Νοεμβρίου. Τότε, με απόφασή του, το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο στην Καρλσρούη έκρινε αντισυνταγματικό το τέχνασμα που είχε χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση στον προϋπολογισμό του 2021, με το οποίο αποσκοπούσε στο να ανακατευθύνει δάνεια συνολικού ύψους 60 δισ. €, που είχαν ληφθεί για την καταπολέμηση των επιπτώσεων της πανδημίας, και θα χρησιμοποιούνταν για την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης και τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας. Για τον προϋπολογισμό του 2024, αυτό σήμαινε μία τρύπα 17 δισ. €.

Μετά από ένα μήνα συνεδριάσεων, οι εκπρόσωποι των τριών συγκυβερνώντων κομμάτων κατέληξαν ότι αυτό το ποσό δεν θα καλυφθεί με τη λήψη νέων δανείων, όπως ήθελαν οι Πράσινοι και οι Σοσιαλδημοκράτες, αλλά μέσω μέτρων εξοικονόμησης [4].

Τα μέτρα αυτά αφορούν μία σειρά από τομείς της οικονομίας και παροχές, με τους αγρότες να επηρεάζονται άμεσα από δύο από αυτά.Το πρώτο αφορούσε την επιδότηση στο πετρέλαιο κίνησης που λάμβαναν. Στη Γερμανία, το πετρέλαιο κίνησης φορολογείται με 0,47 € το λίτρο. Οι αγρότες μέχρι στιγμής λάμβαναν επιδότηση ύψους 0,21 € το λίτρο, η οποία, σύμφωνα με τα αρχικά πλάνα της κυβέρνησης, θα κοβόταν πλήρως από το 2024, μέτρο από το οποίο θα εξοικονομούνταν συνολικά 440 εκατομμύρια €. Η οικονομική επίπτωση που θα είχε αυτό το μέτρο, σε μία αγροτική επιχείρηση που εκμεταλλεύεται αγροτεμάχια έκτασης 200 εκταρίων (2.000 στρέμματα) –έκταση που αντιστοιχεί σε αυτή που καλλιεργεί μία μεσαίου μεγέθους επιχείρηση στην πρώην Ανατολική Γερμανία1–, αγγίζει τις 5.000 € ετησίως, ενώ οι λοιπές επιδοτήσεις που λαμβάνει κυμαίνονται περί τις 40.000 € ετησίως. Το δεύτερο μέτρο αφορούσε την άρση της εξαίρεσης από τη φορολογία για την ταξινόμηση νέων οχημάτων που ίσχυε μέχρι πρότινος, μέτρο αξίας 485 εκατομμυρίων € [2,3,5].

Μετά το πρώτο κύμα των διαδηλώσεων, στα τέλη του προηγούμενου και την πρώτη εβδομάδα του νέου έτους, η συγκυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να ακυρώσει το δεύτερο μέτρο και να προχωρήσει σε σταδιακή εφαρμογή του πρώτου. Το 40% της επιδότησης στο πετρέλαιο θα κοβόταν το 2024 και το υπόλοιπο 60% ισοδύναμα τα επόμενα δύο έτη ώστε αυτή να καταργηθεί πλήρως το 2026. Τα κενά που θα δημιουργηθούν θα πρέπει να εξοικονομηθούν πλέον από τον ανασχεδιασμό των επιχορηγήσεων για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα και από περικοπές στον προϋπολογισμό του υπουργείου Γεωργίας.

Οι υποχωρήσεις αυτές δεν ήταν όμως αρκετές για να μεταπείσουν τους αγρότες, οι οποίοι συνέχισαν τις κινητοποιήσεις τους. Όπως δήλωσε ο πρόεδρός τους, Ρούκβιντ, τα μέτρα αυτά θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του κλάδου και εγείρουν ερωτήματα για το κατά πόσο επιθυμητή είναι η εγχώρια παραγωγή, ενώ ζήτησε την πλήρη απόσυρση του μέτρου για την άρση της φοροαπαλλαγής στο πετρέλαιο [2,6].

Πάντως, ούτε μέσα στον κυβερνητικό συνασπισμό επικράτησε μία ενιαία φωνή. Τόσο ο υπουργός Γεωργίας, Τζεμ Έζντεμιρ, από τους Πράσινους, όσο και ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Φιλελευθέρων, Κρίστιαν Ντουρ, τάχθηκαν υπέρ της πλήρους άρσης των μέτρων. Ο πρώτος πρότεινε εκ των υστέρων τη λήψη αντίμετρων για την ενίσχυση των αγροτών, φέρνοντας στο τραπέζι το ενδεχόμενο επιβολής εισφοράς στο κρέας, το γάλα και τα αβγά, με το εισπραχθέν ποσό να μπορεί να συνεισφέρει «δισεκατομμύρια» στις αγροτικές και κτηνοτροφικές μονάδες, πρόταση που βρήκε ευήκοα ώτα και στους Φιλελεύθερους [1,2,3].

Ο προϋπολογισμός του 2024 έκλεισε εν τέλει στις 19 Ιανουαρίου και ενώ οι κινητοποιήσεις συνεχίζονταν. Η συγκυβέρνηση δεν έκανε πίσω στη δεύτερή της πρόταση και επέμεινε στη σταδιακή μείωση της επιδότησης στο πετρέλαιο σε βάθος τριετίας. Την κίνηση αυτή της συγκυβέρνησης υποστήριξε ο επικεφαλής για τον προϋπολογισμό και βουλευτής των Φιλελευθέρων, Ότο Φρίκε, οποίος όμως άφησε και αυτός με τη σειρά του ανοιχτό το παράθυρο για επερχόμενες ελαφρύνσεις στους αγρότες τους επόμενους μήνες μέσω της ελάττωσης της γραφειοκρατίας. Ο Ρούκβιντ απείλησε με τη σειρά του με νέο γύρο κινητοποιήσεων σε όλη τη χώρα από τις 22 Ιανουαρίου [7].

Η αλήθεια είναι ότι η ιστορία με τις επιδοτήσεις των αγροτών ήρθε ως νέο πλήγμα στο προφίλ της τρικομματικής κυβέρνησης η οποία, τους τελευταίους μήνες, βλέπει τα ποσοστά της στις δημοσκοπήσεις να υποχωρούν όλο και περισσότερο. Κι αυτό γιατί φαίνεται ότι η μεγάλη πλειονότητα των Γερμανών –από τα 2/3 μέχρι το 80 %– δείχνει κατανόηση στις κινητοποιήσεις. Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτό συμβαίνει και μεταξύ των ψηφοφόρων του συνασπισμού, ενώ το ποσοστό υποστήριξης των αγροτών αγγίζει το 98% ανάμεσα στους ψηφοφόρους της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» [8,9].

Ως αποτέλεσμα, στις τελευταίες μετρήσεις, τα τρία κόμματα μετά βίας ξεπερνούν αθροιστικά το 30%, με τους Πράσινους και τους Σοσιαλδημοκράτες να εντοπίζονται στο 13% και τους Φιλελεύθερους στο όριο του 5% στην τελευταία δημοσκόπηση της ΙΝΖΑ [10].

Παράλληλα, τα κόμματα δεξιά του συνασπισμού –δηλαδή οι Χριστιανοδημοκράτες και η «Εναλλακτική για τη Γερμανία»– ενισχύονται συνεχώς, ενώ σε αυτά αναμένεται να προστεθεί ακόμα ένα υπό ίδρυση κόμμα, αυτό του πρώην επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος, Χανς Γκέοργκ Μάασεν, που φιλοδοξεί να καλύψει το κενό ανάμεσά τους και να αναλάβει τον ρόλο συνδετικού κρίκου για ενδεχόμενες μετεκλογικές συμμαχίες.

Σημειώσεις

1: https://www.sueddeutsche.de/politik/bauern-proteste-aktionswoche-berlin-grossdemonstration-lindner-1.6329349

2: https://www.deutschlandfunk.de/bauernproteste-102.html

3: https://www.swr.de/swraktuell/rheinland-pfalz/faq-bauernproteste-in-rlp-darum-geht-es-104.html

4: https://ardin-rixi.gr/archives/254977

5: https://www.morgenpost.de/wirtschaft/article241366228/bauern-demo-protest-wie-lange-streiken-wichtige-fragen.html

6: https://www.spiegel.de/wirtschaft/unternehmen/agrardiesel-bundesregierung-will-geplante-kuerzungen-fuer-landwirte-teilweise-zuruecknehmen-a-f5a6ec73-09d7-4cd1-b7dc-4a9ca3e7ee7f

7: https://www.mdr.de/nachrichten/deutschland/politik/bundeshaushalt-etat-bundestag-agrardiesel-co-zwei-preis-100.html

8: https://www.spiegel.de/politik/deutschland/bauernproteste-mehrheit-der-deutschen-hat-verstaendnis-fuer-demonstrationen-a-e3f22be6-fb9b-45ac-94ce-3a2750542310

9: https://www.stern.de/politik/deutschland/bauern-proteste―mehrheit-der-deutschen-unterstuetzt-die-demos-34351718.html

10: https://www.wahlrecht.de/umfragen/

11: https://de.statista.com/statistik/daten/studie/173089/umfrage/betriebsgroesse-von-agrarbetrieben-2010/