Γιατί μισούμε να καταναλώνουμε περισσεύματα φαγητού

07:15 12/5/2021 - Πηγή: Huffington Post Greece

Μερικοί άνθρωποι είναι αρνητικοί σχετικά με τα περισσεύματα του φαγητού τους με το ψυγείο και τα τάπερ τους να είναι γεμάτα με αμφίβολης προέλευσης περιεχόμενο. Για άλλους, τα υπολείμματα είναι μια ευκαιρία - τα τρώνε επιμελώς και μπορεί ακόμη και να μαγειρεύουν βάσει στρατηγικής μεγάλα γεύματα με την πρόθεση να έχουν υπολείμματα όλη την εβδομάδα.

Γιατί οι άνθρωποι ανταποκρίνονται τόσο διαφορετικά στα περισσεύματα; Είναι ένα θέμα τάξης, με τους «ανώτερους» να θεωρούν «χαμηλότερα» απ′ αυτούς τα υπόλοιπα φαγητού; Ή μήπως μερικοί άνθρωποι δεν θέλουν να τρώνε παλιά φαγητά; Αποδεικνύεται, είναι

όλα αυτά και πολλά άλλα. Μιλώντας με εμπειρογνώμονες, μάθαμε ότι η προσέγγιση ενός ατόμου για τα υπολείμματα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως τα οικονομικά, η ασφάλεια των τροφίμων και ακόμη και η βιωσιμότητα.

Πώς τα χρήματα και η μούχλα παίζουν ρόλο

Η οικονομική κατάσταση ενός ατόμου μπορεί να διαδραματίσει τεράστιο ρόλο στην προσέγγισή του στα περισσεύματα, καθορίζοντας εάν τα τρώει τακτικά ή τα πετάει. Για μερικούς ανθρώπους, η κατανάλωση υπολειμμάτων είναι απαραίτητη. Πρέπει να κάνουν τα χρήματα που ξόδεψαν για τα φαγητά τους να αξίζουν, όπως εξηγεί η Κάθρην Κόκκια, αναπληρώτρια καθηγήτρια διαιτολογίας και υγείας στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Φλόριντα. Ωστόσο, άλλοι άνθρωποι μπορεί να έχουν τέτοια οικονομική άνεση ώστε να μπορούν να τρώνε άλλα τρόφιμα και να πετάνε τα υπολείμματα.

Το άγχος για το αν είναι ασφαλές να καταναλώσουμε τα τρόφιμα μπορεί να είναι ένας άλλος παράγοντας και συνδέεται στενά με το άγχος για δαπάνες ή σπατάλη χρημάτων για τρόφιμα. Μερικοί άνθρωποι αισθάνονται ότι «αγωνίζονται ενάντια στη σήψη», εξηγεί η Ελεν Ζόε Βάιτ, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Michigan State University και συγγραφέας του «Modern Food, Moral Food» Πολλοί ανησυχούν για το αν τα τρόφιμα είναι «ασφαλή» για κατανάλωση - όποιος έχει υποστεί τροφική δηλητηρίαση μπορεί να κάνει τις συσχετίσεις. Αλλά αυτό μπορεί να εξαρτάται (και) από το φαγητό.

«Το κρέας, και ειδικά τα υπολείμματα ψαριού, τείνουν να προκαλούν περισσότερο άγχος σχετικά με την τροφική δηλητηρίαση από ό, τι τα τρόφιμα που δεν σχετίζονται με το κρέας» λέει ο Ανταμ Γουένζελ, αναπληρωτής καθηγητής ψυχολογίας στο Saint Anselm College. Συνιστά τον κανόνα 2-2-4: «Μέσα σε δύο ώρες από την προετοιμασία, αποθηκεύστε τα υπολείμματα (του φαγητού που ετοιμάζετε στο ψυγείο σε ένα ρηχό πιάτο 2 ιντσών και καταναλώστε εντός τεσσάρων ημερών».

Η διαφορετική μαγειρική είναι το κλειδί

Οι άνθρωποι μπορεί επίσης να ανησυχούν για το τι να κάνουν με τα υπολείμματα. Σίγουρα, όλοι έχουμε εκπαιδευτεί να κάνουμε μαγικά με τα υπολείμματα του Χριστουγεννιάτικου και του Πασχαλινού γεύματος, αλλά κατά τη διάρκεια του υπόλοιπου έτους δεν είμαστε πάντα γεμάτοι υπέροχες ιδέες.

Εάν κάποιος νιώθει άνετα με το μαγείρεμα, μπορεί να είναι σε θέση να επαναχρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τα υπολείμματα (φαγητού), λέει η Βάιτ - μπορεί απλά να τα πετάξει σε μια κατσαρόλα και να φτιάξει (μ′ αυτά) μια σούπα και να αισθάνεται παραγωγικός μ′ αυτό. Αλλά αν ένα άτομο δεν έχει αυτοπεποίθηση ή δεξιότητες στις ικανότητες μαγειρέματος, μπορεί να τον καταβάλει ο φόβος και να είναι λιγότερο διατεθειμένος να χρησιμοποιήσει (παραγωγικά) αυτά τα απομεινάρια.

Η Βάιτ επισημαίνει επίσης ότι οι Αμερικανοί τείνουν να έχουν ποικίλες δίαιτες - κινέζικο φαγητό ένα βράδυ, μακαρόνια την επόμενη, χάμπουργκερ την Κυριακή - και η δημιουργία ενός πλήρους γεύματος από αυτά τα απομεινάρια μπορεί να είναι μια πρόκληση. Και δεν υπάρχει πολύς χώρος για λάθη όσον αφορά την εκ νέου προετοιμασία των υπολειμμάτων - για παράδειγμα, δεν υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε μια σαλάτα με ντρέσινγκ αφού έχει «ποτίσει».

Κάποιοι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι για να απολαμβάνουν την μονοτονία αλλά πολλοί δεν είναι

Η μονοτονία της κατανάλωσης του ίδιου φαγητού κάθε μέρα παίζει μεγάλο ρόλο στην προσέγγιση κάποιου για τα περισσεύματα κι αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί εύκολα να αποδειχθεί από την επιστήμη. «Φαίνεται ότι έχουμε δημιουργηθεί για να θέλουμε ποικιλία στη διατροφή μας», λέει ο Γουένζελ, «[κάτι που] μπορεί να είναι σημαντικό για να διασφαλίσουμε ότι καταναλώνουμε μια ισορροπημένη διατροφή».

Αλλά για άλλους, η κατανάλωση του ίδιου φαγητού όλη την εβδομάδα μπορεί να προσφέρει μια αίσθηση ελέγχου που απαλλάσσει από το άγχος. Για τους ανθρώπους που ακολουθούν μια συγκεκριμένη δίαιτα, η παραγωγή μιας μεγάλης παρτίδας τροφίμων που συμφωνούν μαζί της αφαιρεί τον πειρασμό να επιτύχει κανείς κακές επιλογές λόγω απελπισίας. Και αν πρόκειται να έχουμε μια κουραστική εβδομάδα, ο προγραμματισμός γευμάτων μπορεί να αφαιρέσει πολύ άγχος από το πρόγραμμά μας.

Η στάση μας ως προς τα υπολείμματα έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου

Οι ιστορικές στάσεις απέναντι στα υπολείμματα στις ΗΠΑ επηρέασαν επίσης (τους Αμερικάνους). Η Βάιτ εξηγεί ότι στις αρχές του 20ού αιώνα οι άνθρωποι απλώς περίμεναν να τρώνε υπολείμματα τις περισσότερες μέρες... Η έννοια των υπολειμμάτων άρχισε να αναπτύσσεται όταν τα ψυγεία εισήχθησαν στα σπίτια των ανθρώπων τη δεκαετία του 1920 και του ’30, πράγμα που σήμαινε ότι το φαγητό θα μπορούσε να διαρκέσει περισσότερο. Αρχικά, οι πλουσιότερες οικογένειες είχαν ψυγεία, οπότε το να υπάρχουν υπολείμματα ήταν στην πραγματικότητα ένα σημάδι γοήτρου. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, τα ψυγεία έγιναν πιο συνηθισμένα στα σπίτια των ανθρώπων και τα υπολείμματα έχασαν τη λάμψη τους.

Με την έλλειψη τροφής της Μεγάλης Ύφεσης του 1929 και των μερίδων φαγητού κατά τη διάρκεια του Β ’Παγκοσμίου Πολέμου, τα υπολείμματα ενσάρκωσαν όλη την οργή για τρεις δεκαετίες, όπως αναφέρει η Βάιτ. Τα βιβλία μαγειρικής, γενικά, τόνιζαν την δημιουργικότητα και δίδαξαν τους μάγειρες στο σπίτι πώς να ενσωματώσουν τα υπολείμματά τους τους σε άλλα τρόφιμα. Αλλά αργότερα, αυτή η θετική προοπτική για τα υπολείμματα εξαφανίστηκε καθώς τα τρόφιμα έγιναν φθηνότερα και τα εισοδήματα αυξήθηκαν. Η κατανάλωση των υπολειμμάτων δεν θεωρήθηκε τόσο οικονομικά ή ηθικά απαραίτητη όσο ήταν στο παρελθόν. (Αυτά) θεωρούνταν κάτι πιο κοντά στα σκουπίδια παρά στο φαγητό.

Καθώς οι μερίδες φαγητού γίνονται μεγαλύτερες «φορτωνόμαστε» με όλο και περισσότερα υπολείμματα

Τις τελευταίες δεκαετίες, τα αμερικάνικα εστιατόρια έχουν αυξήσει το μέγεθος των μερίδων τους, κάτι το οποίο συνεπάγεται την παραγωγή μεγαλύτερης ποσότητας υπολειμμάτων όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να ολοκληρώσουν το φαγητό τους.

Οι ερευνητές αρχίζουν να εξετάζουν πώς τα υπολείμματα μπορούν να επηρεάσουν την «συμπεριφορά» των ανθρώπων έναντι άλλων τροφίμων. Η Λίντα Χάγκεν, αναπληρώτρια καθηγήτρια μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, και η Αράντχνα Κρίσνα, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, πραγματοποίησαν ένα πείραμα δίνοντας σε δύο ομάδες δύο διαφορετικά μεγέθη μπισκότα, μεγάλα και μικρά, και τους είπαν να καταναλώσουν μια συγκεκριμένη ποσότητα . Στη συνέχεια, έδωσαν και στις δύο ομάδες μια σακούλα με μπισκότα και τους είπαν ότι μπορούσαν να φάνε όσα ήθελαν.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Levain Bakery (@levainbakery)

Η μελέτη διαπίστωσε ότι όσοι κατανάλωσαν μεγαλύτερου μεγέθους μπισκότα, κι είχαν συνεπώς τα περισσότερα απομεινάρια, κατέληξαν να τρώνε περισσότερο από την άλλη ομάδα. Εκαναν επίσης λιγότερη σωματική άσκηση από αυτούς που κατανάλωσαν τα μικρότερα μπισκότα. Η Χάγκεν θεώρησε ότι οι άνθρωποι είδαν την μεγαλύτερη ποσότητα των υπολειμμάτων και αντιλήφθηκαν ότι έτρωγαν λιγότερο, οπότε ένιωθαν ότι μπορούσαν να κακομάθουν τους εαυτούς τους περισσότερο και δεν χρειαζόταν να κάνουν τόσο πολύ σωματική άσκηση. Αν κι αυτό είναι ένα πείραμα και πρέπει να πραγματοποιηθούν περισσότερες μελέτες, είναι προφανές ότι το να έχει κανείς υπολείμματα φαγητού (αυτό) μπορεί να επηρεάσει τις επιλογές τροφίμων και την ποσότητα της κατανάλωσης τροφίμων αργότερα.

Επιπλέον, τα υπολείμματα μπορεί να βοηθήσουν στην σωτηρία του πλανήτη

Αλλά μια επικρατούσα τάση που αναγνωρίζουν οι ερευνητές αυτή τη στιγμή είναι η άνοδος της βιωσιμότητας όσον αφορά στα περισσεύματα.

«Μερικοί άνθρωποι αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι η παραγωγή τροφίμων είναι πλούσια σε πόρους από σούπες έως ξηρούς καρπούς», λέει η Βάιτ. Η απόρριψη του φαγητού σπαταλά όλους τους πόρους που χρησιμοποιήθηκαν για την παραγωγή και την καλλιέργεια του φαγητού. Και οι Αμερικανοί το πετάνε πολύ - το Υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών αναφέρει ότι το 2010 απορρίφθηκαν 133 δισεκατομμύρια λίβρες (60.327 κιλά) τροφίμων. Η κατανάλωση των περισσευμάτων είναι ένας τρόπος ελαχιστοποίησης του να πετάμε φαγητό.

Καθώς η βιωσιμότητα γίνεται κυρίαρχη, απομένει ακόμη να δούμε αν όσοι είναι εναντίον της χρήσης περισσευμάτων θα παρακινηθούν να αλλάξουν την στάση τους.

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ...Τι βάζουμε στους καφέ κάδους: Το ταξίδι του οργανικού αποβλήτουΔιατροφή: Πότε τα περισσεύματα στο ψυγείο μας είναι επικίνδυναΤα μυστικά του παστού μπακαλιάρου