Η αλληλεγγύη των γενεών ως παράγοντας ανάπτυξης και ευημερίας της κοινωνίας

17:42 9/5/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Οι κοινωνίες μας αποτελούν ένα πολυσύνθετο μωσαϊκό κοινωνικών δυνάμεων, όπως οι ηλικιωμένοι και η νέα γενιά, των οποίων αφενός τα χαρακτηριστικά και οι ανάγκες δεν εξαντλούνται σε απλές κατηγοριοποιήσεις και αφετέρου οι πολιτικές που αφορούν σε αυτές προϋποθέτουν στρατηγικό σχεδιασμό και μακροπρόθεσμη προοπτική.

Μείζονες κοινωνικές προκλήσεις, όπως η δημογραφική γήρανση και οι μεταβολές στην ηλικιακή δομή, οι αλλαγές στη δομή της οικογένειας και τα σοβαρά ζητήματα της ανεργίας και της απασχόλησης των νέων διαμορφώνουν

νέες τάσεις και ισορροπίες σήμερα.

Έρευνες από το 2005 ανέφεραν, ότι από το 2010 και μετά θα μειωνόταν αισθητά ο αριθμός των νέων ενώ θα αυξανόταν ο αριθμός των συνταξιούχων και των υπέργηρων, όπως ακριβώς και συμβαίνει σήμερα. Με βάση αυτά τα δεδομένα οι κοινωνίες σήμερα πρέπει να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν νέες πολιτικές για την αξιοποίηση του αναπτυξιακού δυναμικού που αντιπροσωπεύουν τόσο οι νέοι όσο και οι πιο ηλικιωμένοι. Στις μέρες μας περισσότερο από κάθε άλλη φορά προβάλλει επιτακτική η ανάγκη λόγω των σημαντικών αυτών κοινωνικών εξελίξεων και διαρθρωτικών αλλαγών να υπάρξει διασύνδεση των γενεών έχοντας ως κεντρικό άξονα την αμοιβαία στήριξη και την επικοινωνία.

Οι ηλικιωμένοι αποτελούν ενεργά μέλη του κοινωνικού συνόλου, ένα ζωντανό κύτταρο που εκπέμπει δυναμισμό, γνώση, σοφία, εμπειρία και πρέπει να έχουν ενεργό και αναγνωρίσιμο ρόλο στην κοινωνία μας. Συνεπώς, έχουν ανάγκη από θεσμούς κοινωνικής στήριξης και από πολιτικές που να περιορίζουν τον αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση και να ευνοούν συστηματικά τη συνεργασία τους με τους νέους. Ταυτόχρονα οι νέοι χρειάζονται την εμπειρία, τη σοφία, τη γνώση και την καθοδήγηση των ηλικιωμένων, προκειμένου να αναπτύξουν ικανότητες προσαρμογής στις ραγδαίες κοινωνικές εξελίξεις και να αποτελέσουν ισότιμους φορείς κοινωνικής δράσης και ανάπτυξης.

Στρατηγικός στόχος πρέπει να είναι η δημιουργική συμβολή όλων των μερών στην αντιμετώπιση των κοινωνικών αλλαγών και μεταβολών, προκειμένου να αναπτυχθούν νέες μορφές αλληλεγγύης και συνεργασίας μεταξύ των γενεών που θα έχουν ως στόχο αφενός την κοινωνική ενσωμάτωση των ηλικιωμένων και των νέων και την αμοιβαία υποστήριξη αλλά και τη μεταβίβαση δεξιοτήτων, γνώσεων και εμπειριών μεταξύ των γενεών.

Η συνέργεια μεταξύ των γενεών προϋποθέτει την έναρξη ενός ειλικρινούς διαλόγου που θα στηρίζεται στην αναγνώριση των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ισότιμης συμμετοχής, της προσωπικής ολοκλήρωσης και έκφρασης όλων των μερών. Στόχος θα πρέπει να είναι η ενθάρρυνση της παραγωγικότητας και δημιουργικότητας των ηλικιωμένων και των νέων ανθρώπων και η οργανική ένταξη τους σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής και συμμετοχής καθώς και η συστηματική συνεργασία τους μέσα από τη βελτίωση της κινητικότητάς τους σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Με σεβασμό στην πολύτιμη δεξαμενή των εμπειριών που λέγεται Τρίτη Ηλικία και με εμπιστοσύνη στην ορμή και τον οίστρο για δημιουργία που διακατέχει τη νέα γενιά, είναι αναγκαία μια ολοκληρωμένη πολιτική για την αλληλεγγύη των γενεών η οποία θα πρέπει να κατευθύνεται προς την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων και των νέων με πολιτικές που ενδυναμώνουν το όραμα για μια κοινωνία «για όλες τις ηλικίες» και διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή.

Ζητήματα, όπως η δυνατότητα πρόσβασης των ηλικιωμένων και των νέων σε επιμορφωτικά προγράμματα και προγράμματα ενημέρωσης, οι δημιουργικές δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου μέσα από τη συμμετοχή τους σε συλλόγους και εθελοντικές οργανώσεις, η επαφή, η συνεργασία και η επικοινωνία τους μεταξύ τους, πρέπει να αποτελούν τον κατευθυντήριο άξονα. Στόχος πρέπει να είναι η καλλιέργεια ζωντανών κοινωνικών επαφών και η ενθάρρυνση συλλογικών δραστηριοτήτων, προκειμένου να υποστηριχθεί η ανάληψη κοινών δράσεων και η ανάπτυξη πρωτοβουλιών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία χρόνια δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα της ενεργούς γήρανσης, μιας πολιτικής πρόνοιας που εφαρμόζεται με επιτυχία στα περισσότερα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία. Στο πνεύμα της ενθάρρυνσης της παραμονής των εργαζομένων ηλικίας άνω των 65 στην αγορά εργασίας, εξετάζονται λύσεις, όπως ευέλικτο και μειωμένο ωράριο εργασίας, ενώ ήδη στις ΗΠΑ δίνεται η δυνατότητα σε όσους το επιθυμούν να συνεχίσουν και μετά τη σύνταξή τους την επαγγελματική τους δραστηριότητα ή να συνδυάσουν μερική απασχόληση και συνταξιοδότηση. Στο πλαίσιο αυτό μπορούμε να εξετάσουμε πώς η συνύπαρξη, η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειριών μεταξύ των γενεών στον εργασιακό χώρο μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης της οικονομίας και ενίσχυσης της παραγωγικότητας μέσα από την δημιουργική αξιοποίηση και εκμετάλλευση των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων των ηλικιωμένων και των νέων.

Επιπλέον, μπορούμε να δώσουμε έμφαση και να αξιοποιήσουμε το δημιουργικό και αναντικατάστατο ρόλο των ηλικιωμένων τόσο εντός του οικογενειακού πλαισίου, όσο και εκτός αυτού, με την παράλληλη προώθηση των εθελοντικών δράσεων από και προς την Τρίτη Ηλικία. Ο τομέας του εθελοντισμού μπορεί να αποτελέσει ένα γόνιμο πεδίο για την ανάπτυξη δράσης και προσφοράς από την πλευρά των ηλικιωμένων και παράλληλα για την ανάπτυξη κοινής δράσης μεταξύ ηλικιωμένων και νέων. Η εθελοντική εργασία από ηλικιωμένους σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, σε ολοήμερα σχολεία, όπου τοποθετούνται ηλικιωμένα άτομα ως εθελοντές με σκοπό να βοηθήσουν τα παιδιά στο διάβασμα, αλλά και σε άλλες σχολικές δραστηριότητες πέρα από το ότι ενδυναμώνει τους δεσμούς μεταξύ των ηλικιωμένων και των νέων και ενθαρρύνει την επικοινωνία τους, προάγει τον αλληλοσεβασμό και ενισχύει τα αισθήματα της προσφοράς και της κοινωνικής συμμετοχής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αρκετές χώρες πραγματοποιούνται με πολλή μεγάλη επιτυχία προγράμματα ξενάγησης νέων σε μικρά μουσεία από ηλικιωμένους, καθώς και προγράμματα κηπευτικής στα οποία ηλικιωμένοι απασχολούνται μαζί με νεότερους, στους οποίους διδάσκουν κηπευτικές δεξιότητες. Αντίστοιχα, σε ειδικά προγράμματα οι ηλικιωμένοι εκπαιδεύονται από νέους στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Η δυνατότητα όλων των ατόμων, ανεξαρτήτως ηλικίας, να σκέφτονται και να συνεργάζονται σε ομάδες με βάση κοινούς στόχους και αξίες αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την ευημερία των ατόμων και της κοινωνίας γενικότερα. Μέσα από τα πολυδύναμα δίκτυα κοινής δράσης και συνεργασίας μεταξύ των γενεών, τη γόνιμη ανταλλαγή ιδεών, εμπειριών και γνώσεων την αποδοχή κοινών στόχων μπορούν να αναπτυχθούν κοινοί κώδικες και αξίες μεταξύ των γενεών που διευκολύνουν τη συλλογική δράση με απώτερο στόχο τη μεγιστοποίηση του κοινωνικού οφέλους.

Με δεδομένο ότι η ανθρώπινη φύση τείνει προς την ολοκλήρωση μέσω της δημιουργικότητας και της προσφοράς, κάθε πολίτης, νέος και ηλικιωμένος, είναι εν δυνάμει συμμέτοχος στην ανάπτυξη και την ευημερία της κοινωνίας. Παράλληλα, η ανάπτυξη της κοινωνίας συμβάλλει στην ποιότητα και το εύρος των κοινωνικών επαφών και των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται μεταξύ των ατόμων ανεξαρτήτων ηλικίας σε μια αμφίδρομη σχέση, μέσα από τη διευρυμένη κοινωνική συμμετοχή και δράση, όπου η αίσθηση όλων των ατόμων ότι προσφέρουν στην κοινωνική εξέλιξη και ότι έχουν λόγο είναι έντονη και αποκτά μείζονα σημασία.

Σε αυτή τη συλλογική και αλληλέγγυα βάση, νέοι και ηλικιωμένοι μπορούν να αποτελέσουν ισότιμους φορείς κοινωνικής δράσης σε μια κοινωνία των ίσων ευκαιριών, που μετουσιώνει τη βιωματική γνώση και την εμπειρία σε έμπνευση και όραμα για μια πραγματική δημοκρατική και ανθρωποκεντρική κοινωνία.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.