Η Ελλάδα ως εμπειρία: Από την παραγωγή στην ευημερία

07:57 11/4/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Η Ελλάδα συχνά τίθεται αντιμέτωπη με το ερώτημα του μελλοντικού παραγωγικού της μοντέλου, δεδομένου ότι, πέρα από τον τουρισμό, διαθέτει λίγα εξαγώγιμα προϊόντα. Ωστόσο, η απάντηση ίσως δεν βρίσκεται αποκλειστικά στα υλικά αγαθά, αλλά στην ίδια την εμπειρία που μπορεί να προσφέρει. Ο Στάθης Καλύβας καθηγητής στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, σε άρθρο του είχε αναφέρει το παράδειγμα οργάνωσης θερινών προγραμμάτων σπουδών στη χώρα τα οποία αποδεικνύουν πως η ελληνική

φιλοξενία, η σύνδεση της μάθησης με τη χαλάρωση και η πολιτιστική ατμόσφαιρα δημιουργούν μια μεταμορφωτική εμπειρία για τους επισκέπτες.

Έτσι, η Ελλάδα θα μπορούσε να «εξάγει» ευτυχία, αξιοποιώντας τη μοναδική της ικανότητα να συνδυάζει γνώση, διασκέδαση και ποιότητα ζωής. Προσθέτει ότι οι εμπειρίες που μπορούμε να προσφέρουμε σε πολλούς τομείς συνδυάζοντας την ιστορία μας, τη φιλοσοφία και τη δική μας στάση ζωής είναι ένα “προϊόν” που μπορεί να έχει αυξημένη ζήτηση διαχρονικά καθώς οι άνθρωποι πάντοτε θα αναζητούν την αυθεντικότητα.

Η ευτυχία έχει εξελιχθεί και σε ένα προϊόν καταναλωτισμού, καθώς η «βιομηχανία της ευτυχίας» προωθεί την ιδέα ότι κάθε άτομο είναι αποκλειστικά υπεύθυνο για τη δική του ευημερία. Σύμφωνα με τους Cabanas και Illouz, στο βιβλίο τους «Ευτυχιοκρατία», αυτή η αντίληψη συχνά οδηγεί σε ενοχοποίηση όσων δεν καταφέρνουν να διατηρήσουν μια αδιάκοπη αισιοδοξία. Η συνεχής αναζήτηση της αυτοβελτίωσης παρουσιάζεται ως αναγκαία, ενώ η συλλογική δράση παραγκωνίζονται. Η πραγματική ευτυχία, όμως, δεν μπορεί να αποκοπεί από αξίες όπως η δικαιοσύνη, η γνώση και η αλήθεια που συχνά τίθενται σε δεύτερη μοίρα. Πώς μπορεί ένας που βλέπει την αδικία γύρω του να είναι συνεχώς χαρούμενος; Δύσκολα. Και στην Ελλάδα έχουμε πολλούς λόγους για να είμαστε απαισιόδοξοι. Αλλά και πάλι μια άλλη πτυχή μας, η πίστη μας, μπορεί να εισφέρει πολλά ως προτεινόμενη στάση ζωής και βιώματος. Η ορθόδοξη εκκλησία μας προτρέπει στη λεγόμενη χαρμολύπη ως μια διαφορετική προοπτική βίωσης της  κάθε στιγμής της ζωής.

Η ελληνική θεώρηση της ζωής, όπως εκφράζεται και στην παρακάτω ιστορία των αλιέων, έρχεται σε αντίθεση με το δυτικό μοντέλο της αδιάκοπης ανάπτυξης.

Οι ψαράδες, ικανοποιημένοι με όσα έχουν, απολαμβάνουν τις χαρές της καθημερινότητας, χωρίς να επιδιώκουν μια ατέρμονη οικονομική επέκταση. Αντίθετα, η τουρίστρια που τους προτείνει ένα επιχειρηματικό σχέδιο αγνοεί ότι η ουσία της ευτυχίας δεν βρίσκεται πάντα στην οικονομική επιτυχία, αλλά στην ισορροπία μεταξύ δουλειάς, ξεκούρασης και προσωπικών σχέσεων. Αυτή η ελληνική προσέγγιση ζωής υπενθυμίζει πως, ενδεχομένως, η πραγματική ευημερία δεν πηγάζει από τον πλούτο, αλλά από την ποιότητα της καθημερινής εμπειρίας.

Eνα σκάφος ελλιμενίζεται σε ένα μικρό ελληνικό νησί.

Μία τουρίστρια συνεχάρη τους ντόπιους αλιείς σχετικά με την ποιότητα των ψαριών τους και τους ρώτησε πόσο καιρό τους πήρε να τα πιάσουν.

«Όχι πολύ καιρό.” απάντησαν με μια φωνή.

″Γιατί να μην μένετε έξω περισσότερο και να ψαρεύετε περισσότερα;”

Οι αλιείς εξήγησαν ότι τα μικρά τα αλιεύματά τους ήταν επαρκή για να καλύψουν τις ανάγκες τους και των οικογενειών τους.

″Μα τι κάνετε με τον υπόλοιπο χρόνο σας;”

″Εμείς κοιμόμαστε αργά, ψαρεύουμε λίγο, παίζουμε με τα παιδιά μας, και παίρνουμε ένα μεσημεριανό υπνάκο με τις συζύγους μας. Τα απογεύματα έχουμε ένα σνακ στην παραλία. Ή πηγαίνουμε στο χωριό για να δούμε τους φίλους μας στο καφενείο, να πιούμε μερικά ποτά και να παίξουμε τάβλι. Τα βράδια πηγαίνουμε σε μια ταβέρνα παίζουμε μπουζούκι και τραγουδάμε μερικά τραγούδια και μπορεί να σπάσουμε κανένα πιάτο ή δύο. Έχουμε μια γεμάτη ζωή.”

Η τουρίστρια τους διέκοψε:  ”Έχω ένα MBA από το Harvard και μπορώ να σας βοηθήσω!  Θα πρέπει να ξεκινήσετε με το να ψαρεύετε περισσότερο κάθε μέρα. Μπορείτε να πουλήσετε τότε τα επιπλέον ψάρια που πιάνετε. Με τα πρόσθετα έσοδα, μπορείτε να αγοράσετε ένα μεγαλύτερο σκάφος.”

″Και μετά;”

″Με τα επιπλέον χρήματα θα έρθει το μεγαλύτερο πλοίο, και μπορείτε να αγοράσετε ένα δεύτερο και ένα τρίτο και ούτω καθεξής μέχρι να έχετε έναν ολόκληρο στόλο από μηχανότρατες. Αντί να πωλούν τα ψάρια σας οι μεσάζοντες, μπορείτε να διαπραγματεύεστε άμεσα με τις μονάδες επεξεργασίας και ίσως ακόμη και να ανοίξετε τη δική σας μονάδα. Μπορείτε να αφήσετε τότε αυτό το μικρό χωριό και να κινηθείτε προς την Αθήνα ή ακόμα και το Λονδίνο! Από εκεί μπορείτε να διευθύνετε την τεράστια νέα επιχείρησή σας. ”

″Πόσο καιρό θα πάρει αυτό;”

″Είκοσι, ίσως και είκοσι πέντε χρόνια.” απάντησε η τουρίστρια.

″Και μετά;”

″Μετά; Λοιπόν φίλοι μου, μετά είναι που γίνεται πραγματικά ενδιαφέρον,” απάντησε η τουρίστρια, γελώντας. «Όταν η επιχείρησή σας είναι πραγματικά μεγάλη, μπορείτε να αρχίσετε να αγοράζετε και να πουλάτε μετοχές και να κάνετε εκατομμύρια!”

«Εκατομμύρια; Αλήθεια; Και μετά από αυτό;” Ρώτησε ένας από τους αλιείς.

″Μετά από αυτό θα είστε σε θέση να συνταξιοδοτηθείτε, να ζήσετε σε ένα μικρό χωριό κοντά στην ακτή, να κοιμάστε αργά, να παίζετε με τα παιδιά σας, να πιάνετε κανένα ψάρι, να παίρνετε τον μεσημεριανό σας ύπνο με τη σύζυγό σας και να περνάτε τα βράδια σας πίνοντας και απολαμβάνοντας με τους φίλους σας.”

″Με όλο το σεβασμό κυρία, αλλά ακριβώς αυτό είναι που κάνουμε τώρα. Ποιος ο λόγος λοιπόν να σπαταλήσουμε είκοσι πέντε χρόνια;” ρώτησαν οι Έλληνες αλιείς;