Η επείγουσα ανάγκη για μια ηθική δημοσιογραφία

07:43 27/7/2023 - Πηγή: Huffington Post Greece

Αν ο τίτλος του παρόντος άρθρου ακούγεται ιδιαίτερα οξύμωρος, η δημοσιογραφία στη χώρα μας έχει αποτύχει οικτρά. Σίγουρα δεν είναι καλό να μιλάμε με γενικεύσεις για ολόκληρους κλάδους, καθότι ο καθένας έχει καλούς και κακούς επαγγελματίες. Έχω την αίσθηση πως στις αλλεπάλληλες κρίσεις που ζούμε και με τα μεγάλα προβλήματα που έχουμε ως χώρα, η κοινωνία μας χρειάζεται επειγόντως περισσότερους καλούς δημοσιογράφους.

Επίσης, αν προκαλεί τρόμο η λέξη «ηθική», καλό είναι να δοθεί ένα τέλος σε αυτήν την παρανόηση. Η ηθική δεν πρέπει να ταυτίζεται με τον συντηρητισμό, την αυστηρότητα ή την καταπίεση

παλαιότερων μορφών κοινωνίας, οι οποίες την επικαλέστηκαν πολλές φορές καταχρηστικά. Η φράση «είμαι ηθικός» στη βαθύτερη ουσία της σημαίνει «σέβομαι».

Ας πάμε, λοιπόν, στη δημοσιογραφία. Η δημοσιογραφία είναι ένας κλάδος που θεωρητικά υπηρετεί το κοινωνικό σύνολο. Σε μια  ιδεατή κατάσταση θα έπρεπε να συμβάλλει, όποτε μπορεί, και στη διαμόρφωση ειρηνικού κλίματος και στη διάδοση ιδεών που ωφελούν την κοινωνία. Αυτό, όμως, συμβαίνει ελάχιστα. Η δημοσιογραφία είναι σχεδόν απόλυτα ταυτισμένη με την αποκάλυψη του φρικτού κακού. Όσο πιο φρικτό το κακό, τόσο πιο διεγερτικό για κάποιους δημοσιογράφους. Ο τρόπος που παρουσιάζει τελικά το κακό όχι μόνο δεν ωφελεί την κοινωνία, αλλά αντίθετα συμβάλλει ακόμη περισσότερο στην παρακμή της. Την ενδιαφέρει να προκαλέσει τρόμο, έντονη απελπισία, οργή. Σχεδόν ποτέ δεν παρουσιάζει λύσεις. Πολλές φορές κακόγουστη, αδιάκριτη, ηδονοβλεπτική. Η κακή αυτή δημοσιογραφία όχι μόνο δεν είναι τολμηρή ή ανεξάρτητη, αλλά αντίθετα έχει γίνει ένα με όλα τα τέρατα που με πολύ πάθος τάχα καταπολεμά. Αυτό την κάνει και υποκριτική. 

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι να κατανοήσει την ανάγκη να σέβεται τον άνθρωπο. Ένα από τα χειρότερα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε είναι να χτίζουμε αυτοεκτίμηση ή καριέρα ή να κάνουμε τον έξυπνο πάνω στον πόνο των άλλων. Ο τρόπος που αντιμετωπίζονται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης παιδιά και ενήλικες, που έχουν υποστεί βία ή αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις, πολλές φορές παραβιάζει κατάφωρα τα δικαιώματά τους και γίνεται μέρος μιας δημόσιας δευτερεύουσας κακοποίησης. Είναι άλλο η ενημέρωση και άλλο ο διασυρμός. Ο διασυρμός είναι παρενόχληση, παραβίαση, είναι μια εκφοβιστική λειτουργία. Και το χειρότερο, είναι πρότυπο για τους ανηλίκους. Όπως καθετί που δεν θέλει να αυτοκαταστραφεί ή να καταστρέψει, η δημοσιογραφία πρέπει οπωσδήποτε να έχει όρια. 

Γνωρίζω καλά ότι η ασυδοσία είναι ταυτισμένη με τον τρόπο που λειτουργεί η σημερινή κοινωνία και είναι πολλές φορές αδύνατο να διακρίνουμε τα όρια σε ό,τι κάνουμε και λέμε. Ένα ερώτημα μόνο μπορεί να αποτελέσει την πυξίδα όποιου θέλει στ’ αλήθεια να είναι ηθικός. Αν ήμουν στη θέση αυτού του ανθρώπου, αν το παιδί μου ήταν σε αυτή τη θέση, πώς θα ήθελα να αντιμετωπιστούμε;Η δημοσιογραφία δεν πρέπει να στερεί την αξιοπρέπεια από τον άνθρωπο. Αντίθετα, πρέπει να συντελεί στη διαμόρφωση ενός μέλλοντος, μιας χώρας με περισσότερη αξιοπρέπεια. 

Και μετά ξυπνήσαμε! Ξέρω τι θα μου πείτε. Σημασία έχει το τι πουλάει. Όλοι πρέπει να ζήσουμε. Σε μια εποχή στην οποία αρκετοί από εμάς έχουμε βαρεθεί τόσο πολύ αυτό που πουλάει, η πρόκληση για τη δημοσιογραφία είναι να βρει τρόπο να πουλήσει περισσότερο το καλό, το έντιμο, τη λύση, την έμπνευση, το όραμα. Δεν λέω ότι είναι εύκολο. Αλλά αν μη τι άλλο, χρειάζεται και λίγη επινοητικότητα σε αυτή τη ζωή. Έτσι, για να νιώθουμε πιο ζωντανοί.