Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στην οικονομικά πληγωμένη ελληνική κοινωνία

11:43 4/8/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Τα τελευταία χρόνια, η ανάγκη για επαναπροσδιορισμό του ρόλου των επιχειρήσεων στην κοινωνία γίνεται όλο και πιο έντονη. Οι επιχειρήσεις παγκοσμίως έχουν αρχίσει να απομακρύνονται από τις παραδοσιακές αντιλήψεις, που περιόριζαν τον κοινωνικό τους ρόλο και έχουν ξεκινήσει να αναπτύσσουν σταδιακά μία διαφορετική στρατηγική προσέγγιση, η οποία περιλαμβάνει την εταιρική προσφορά, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό περιβάλλον τους. Πλέον γίνεται αισθητό ότι η επιβίωσή τους δεν βασίζεται μόνο σε οικονομικά μεγέθη

ή οικονομικά αποτελέσματα, αλλά σε μία πληθώρα κοινωνικών κριτηρίων. Έτσι σε κάθε εταιρία εισάγεται μία νέα επιχειρηματική στρατηγική, η οποία μπορεί να καθορίσει μακροπρόθεσμα την επιτυχία ή την βιωσιμότητα της εταιρίας.

Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αποτελεί αυτή τη στρατηγική, η οποία αρκετές φορές μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη για την επιτυχία της εταιρίας. Στόχος της: η κοινωνική ευημερία, ταυτόχρονα όμως και η επιβίωση της εταιρίας στην αγορά. Σε μία περίοδο οικονομικής κρίσης, όπως η σημερινή, οι εταιρίες παλεύουν καθημερινά για την επιβίωσή τους. Έτσι λοιπόν, και σύμφωνα με τα συμπεράσματα της CSR Hellas και της Εταιρίας Ανωτάτων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), μέσω του διαλόγου για το «επιχειρείν υπευθύνως» σε εκδήλωση με θέμα την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη σε περιόδους κρίσης, οι επιπτώσεις της κρίσης συνοψίζονται σε δύο βασικές θέσεις.

Στην πρώτη θέση, η οικονομική κρίση ευαισθητοποιεί τον κόσμο, τον βγάζει από την ραστώνη στην οποία ζει και τον ωθεί να αναθεωρήσει τις προτεραιότητες του και αναλάβει τις κοινωνικές του ευθύνες. Λαμβάνοντας υπ' όψιν τα κοινωνικά προβλήματα που προκάλεσε η χρηματοοικονομική κρίση του 2008 και κυρίως τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, παρατηρούμε την αρνητική στάση που έχει υιοθετήσει η κοινωνία απέναντι στις επιχειρήσεις από τις οποίες απολύθηκε μεγάλος αριθμός εργαζομένων. Σε γενικές γραμμές, οι έρευνες έδειξαν πως η πλειοψηφία των καταναλωτών δείχνει προτίμηση σε προϊόντα εταιριών που είναι κοινωνικά ορθές, και μάλιστα είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν περισσότερο για αυτό το προϊόν. Αυτομάτως λοιπόν, η κρίση αποτελεί μία ευκαιρία για τις εταιρίες να κάνουν τα προϊόντα τους πιο ελκυστικά στους καταναλωτές, θέτοντας την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη σαν προτεραιότητα της εταιρίας, εφόσον αυτή συνεισφέρει θετικά στην φήμη των επιχειρήσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι η ΕΚΕ αποτελεί στρατηγική επιλογή της επιχείρησης και όχι μία απλή δευτερεύουσα περιστασιακή επιλογή, ενώ διέπεται από την αναγνώριση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει τόσο το φυσικό περιβάλλον όσο και η κοινωνία.

Συνολικά, η ΕΚΕ καλύπτει ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένου και αυτού της προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των οικολογικών ανησυχιών, ενώ ταυτόχρονα ανακλά και τον σεβασμό των επιχειρήσεων στην πολιτιστική κληρονομία κάθε χώρας, στην προκειμένη περίπτωση της Ελλάδας, της οποίας τέτοιου είδους κληρονομιά είναι ιδιαίτερα πλούσια. Επιπρόσθετα, οι επιχειρήσεις χαρακτηρίζονται από μία αμφίδρομη σχέση όσον αφορά την κοινωνία. Οι επιχειρήσεις απαρτίζονται από ανθρώπους, η ΕΚΕ επενδύει στους ανθρώπους, συνεπώς η αλλαγή κουλτούρας θα συνεισφέρει όχι μόνο στην ανάπτυξη του κέρδους αλλά και στην αναβάθμιση των ίδιων. Η ενθάρρυνση για προσφορά, προωθεί την ανάπτυξη της συλλογικότητας με επίκεντρο και αποδέκτη τον ίδιο τον άνθρωπο. Υπάρχει όμως και άλλη μία θέση, στην οποία η κρίση αποτελεί απειλή για την ύπαρξη της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.

Συγκρίνοντας την πυραμίδα της ΕΚΕ με την πυραμίδα της ιεράρχησης των αναγκών, του Μάσλοου, παρατηρούμε ότι και στα δύο μοντέλα ορίζεται ότι οι ατομικές ανάγκες και τα κίνητρα ακολουθούν μία συγκεκριμένη δομή, μία ιεράρχηση, με τη βάση να αποτελείται από τις ανάγκες που είναι απαραίτητες για την επιβίωση του ατόμου, ενώ η κορυφή σχετίζεται με ανάγκες που δεν είναι ζωτικής σημασίας. Θεωρώντας την επιχείρηση έναν ζωντανό οργανισμό, δημιουργημένο από τον άνθρωπο, προσαρμόζουμε το παράδειγμα που δίνεται για το άτομο στις επιχειρήσεις. Λαμβάνοντας υπ'όψιν την ιεράρχηση των αναγκών, αν η οικονομική κρίση δημιουργεί ένα περιβάλλον που απειλεί την επιβίωση των επιχειρήσεων, τότε οι επιχειρήσεις θα δώσουν προτεραιότητα σε δράσεις που στοχεύουν την επιβίωσή τους. Η αυτο-ολοκλήρωση, δηλαδή στην προκειμένη περίπτωση, η εθελοντική υπευθυνότητα, έπεται της κάλυψης των βασικών αναγκών, τα θεμέλια προηγούνται της κορυφής. Όσο αυξομειώνονται τα ποσοστά ανεργίας και κατανάλωσης, τόσο περισσότερο ή λιγότερο ικανές καθίστανται οι επιχειρήσεις να αντεπεξέλθουν στις κοινωνικές τους υποχρεώσεις.

Η ελληνική επιχειρηματική κοινότητα προσπαθεί να προσαρμόσει τις στρατηγικές και τις πρακτικές της στις απαιτήσεις του νέου επιχειρηματικού μοντέλου και της νέας περιόδου που διανύει, αυτήν της οικονομικής κρίσης. Παρ' όλα αυτά στην Ελλάδα η ΕΚΕ δεν αποτελεί ακόμη διαδεδομένη κουλτούρα, ούτε ενθαρρύνεται και υιοθετείται σε συστηματική βάση στην ελληνική κοινωνία. Η ΕΚΕ είναι ένα στρατηγικό κομμάτι των επιχειρήσεων. Στο μέλλον, είναι αρκετά πιθανόν η ΕΚΕ να λάβει μία ακόμα πιο στρατηγική μορφή, η οποία όμως θα είναι ανάλογη των αναγκών του ελληνικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Στη σημερινή δοκιμαζόμενη οικονομία, η κοινωνική προσφορά των εταιριών δεν είναι απλώς αποδεκτή αλλά και αναμενόμενη, με αποτέλεσμα η ΕΚΕ να έχει αποκτήσει νέες διαστάσεις. Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση νέων προτύπων επιχειρηματικής λειτουργίας και ανάπτυξης και συνεισφέρει καθοριστικά στη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για τις επιχειρήσεις και συνακόλουθα στη βελτίωση των οικονομικών τους επιδόσεων και εν κατακλείδι στην ανάπτυξη.