Η ιδεολογική παρακμή σε περίοδο πολιτικής τελμάτωσης

14:36 30/4/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Στην κρίσιμη περίοδο που διανύουμε η εννοιολογική σημασία της ιδεολογίας και των εκφραστών της, τείνουν να απαξιώνονται ολοένα και περισσότερο από τους περισσότερους πολίτες. Εκφράσεις τύπου «δεξιά, αριστερά, σοσιαλδημοκρατία» δείχνουν να μη διαφοροποιούνται στο νου των πολιτών καθώς το σύνολο των ενεργειών τους, για το κοινωνικό σύνολο, καταλήγουν πάντοτε στο ίδιο τέλμα. Ως συνέχεια αυτής της άποψης, πολλοί, ανά διαστήματα, σπεύδουν να ισχυρισθούν ότι από την στιγμή που η υποχρεωτική κατευθυντήρια γραμμή της πολιτείας είναι αυτή της λιτότητας, καμία ιδεολογία, δεν μπορεί συστημικά να επιβιώσει

και να υλοποιηθεί πρακτικά. Αν όντως δεχτούμε ότι αυτή η άποψη αποδεικνύεται θεσμικά, είναι τελικά η ανάγκη αυτή που καταρρακώνει το σύνθετο και πολυσήμαντο νόημα της ιδεολογίας;

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με τον ορισμό της ιδεολογίας και την σχέση της με την πολιτική . Η ιδεολογία είναι είναι ένα οργανωμένο σύνολο ιδεών ή θέσεων για όλες τις πτυχές της κοινωνίας με κύριο εκφραστή της τα πολιτικά κόμματα. Κάθε κομματικός σχηματισμός πρεσβεύει την αντίστοιχη ιδεολογία και βάσει αυτής, συνθέτει το πολιτικό του πρόγραμμα και τις θέσεις του για τα καίρια ζητήματα. Η άρρηκτη σύνδεση μεταξύ πολιτικής και ιδεολογίας και η ταύτισή τους γίνονται ορατές σχεδόν πάντα κατά την προεκλογική περίοδο ή ακόμη όταν τα κόμματα εξουσίας βρίσκονται στην αντιπολίτευση. Με κυρίαρχο στόχο του κάθε κόμματος την προσέλκυση όλο και περισσότερων ψηφοφόρων, οι εκπρόσωποί τους προβαίνουν σε ηθικού τύπου αξιολογήσεις και ιδεολογικές τοποθετήσεις.

Ωστόσο, τις περισσότερες φορές, και κυρίως στα κόμματα εξουσίας, το αποτέλεσμα διαφέρει. Οι προεκλογικές δηλώσεις και τοποθετήσεις και όλο το πολιτικό πρόγραμμα δείχνουν να παίρνουν μια άλλη στροφή. Η όλη αυτή μεταστροφή, οφείλεται στο γεγονός ότι η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού και του αναγκαίου. Η ίδια χαρακτηρίζεται για τον ρεαλισμό και τον πραγματισμό της και έχει αμφίδρομη σχέση με την κοινωνία. Η πολιτική επηρεάζει την κοινωνία και η κοινωνία την πολιτική. Αντίθετα, η ιδεολογία περιέχει από την φύση της ουτοπιστικά στοιχεία και η θεσμοθέτηση με ιδεολογικό πρόσημο καθίσταται πλέον αδύνατη.

Πέρα από την πολιτική ιδεολογία η οποία πλήττεται, η πολυδιάστατη κρίση επηρεάζει και την θεμελιώδη σύσταση της ψήφου. Αν υποθέσουμε ότι η ψήφος είναι το εκλογικό δικαίωμα σύμφωνα με το οποίο ο καθένας από εμάς επιλέγει έναν κομματικό σχηματισμό για να τον εκπροσωπήσει, και αν ακόμη δεχτούμε ότι η επιλογή αυτή γίνεται κατά συνείδηση, έπειτα από συμφωνία με το πολιτικό πρόγραμμα και ιδεολογική ταύτιση, τότε για ποιο λόγο μεταβάλλεται η ουσιαστική χρήση της; Επειδή πολύ απλά, πέραν του ιδιοτελούς κινήτρου του διορισμού που κυριαρχούσε μεταπολιτευτικά και εξακολουθεί να συντηρείται μέσω του πελατειακού δικτύου, η νέα ελληνική τάξη πραγμάτων που αναδύθηκε με το ξέσπασμα της κρίσης αποδυνάμωσε ριζικά παλαιότερα κόμματα εξουσίας και «γέννησε» νέα. Η επιλογή με ιδεολογικά κριτήρια μετατράπηκε σε αντίδραση με την αμφισβήτηση και αποδυνάμωση παλαιών κυρίαρχων κομμάτων και την αποχή, ενώ παράλληλα λόγω του λαϊκισμού των περισσοτέρων κομματικών δυνάμεων η ορθολογική επιλογή τείνει να φθίνει.

Η επιλογή με ιδεολογικά κριτήρια μετατράπηκε σε αντίδραση με την αμφισβήτηση και αποδυνάμωση παλαιών κυρίαρχων κομμάτων και την αποχή, ενώ παράλληλα λόγω του λαϊκισμού των περισσοτέρων κομματικών δυνάμεων η ορθολογική επιλογή τείνει να φθίνει.

Κατά πόσο όμως μια ιδεολογία μπορεί να χαράξει ή να συνοδεύσει την ασκούμενη πολιτική ή οποία προσαρμόζεται ανάλογα με την επικαιρότητα; Για τη συνάντηση αυτών των δύο είναι αναγκαία η ιδεολογικοποίηση της πολιτικής και η πολιτικοποίηση της ιδεολογίας. Η ιδεολογία χωρίς την πολιτική είναι μια ουτοπιστική ή θεωρητική προσέγγιση της πραγματικότητας με ιστορική αξία, ενώ από την άλλη η πολιτική χωρίς την ιδεολογία αποτελεί μια μη ανθρωποκεντρική και καθαρά τεχνοκρατική κατάσταση που στερεί την ελπίδα από τον πολίτη. Τα πολιτικά κόμματα οφείλουν να παραμένουν συνεπή στην ιδεολογία τους, να θεσμοθετούν όσο γίνεται βάσει αυτής, να μην χρησιμοποιείται ψηφοθηρικά και να προσαρμόζεται όσο πιο προσεκτικά στην εκάστοτε πραγματικότητα. Τα ψεύδη από τις κομματικές δυνάμεις απομυθοποιούν την ιδεολογία και ευτελίζουν την πολιτική.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.