Η Πάτμος του Χρήστου Μποκόρου

11:25 26/8/2019 - Πηγή: Huffington Post Greece

Η έκθεση του Χρήστου Μποκόρου στο ιερό νησί της Πάτμου μοιάζει με επιστροφή. Δεν είναι τόσο που ο τόπος επανέρχεται σε μια γόνιμη πορεία, όπως αυτή του ζωγράφου (ενότητα έργων του με τίτλο «Πάτμος, άνοιγμα στο φως και στο σκοτάδι» είχε δείξει ο Μποκόρος στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης το 2002, με την αφορμή του ομόθεμου ημερολογίου της ΑΓΕΤ). Είναι

που το ασκητικό πνεύμα τόσο στον τρόπο της ζωγραφικής εκφοράς, με δεξιότητα που απαιτεί αυστηρή προσήλωση, όσο, κυρίως, στην ουσία του, σε ό,τι αφορά δηλαδή το βλέμμα του δημιουργού, διατρέχει το εικονοπλαστικό ιδίωμα του Μποκόρου και μέσα σε αυτόν τον θεόπνευστο χώρο βρίσκει συνθήκη ιδανική. Το φως των κεριών, το πρόσφορο, το μοναστηριακό παξιμάδι, αλλά και η αγριελιά, η φραγκοσυκιά, σαν φυσική προέκταση του νησιού, παρουσιάζονται μέσα στο εμβληματικό μνημειακό συγκρότημα του Ιερού Σπηλαίου της Αποκάλυψης. Εκεί όπου ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, εξόριστος το 95 μ.Χ., έγραψε ένα από τα πλέον σκοτεινά και εμβληματικά κείμενα της ορθόδοξης παράδοσης και που απέδωσε μοναδικά ο Σεφέρης.

Σε αυτόν τον χώρο δεν χρειάζονται υποβλητικοί φωτισμοί και σκηνογραφικά ευρήματα όπως είχαμε στο Μπενάκη της Πειραιώς ή στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά για να αναδειχθούν τα έργα του ζωγράφου. Το μνημείο αναπτύσσεται σε πέντε στάθμες, με αλλεπάλληλες οικοδομικές φάσεις, που πηγαίνουν πίσω στο χρόνο ως τον 12ο αιώνα καθώς έδειξε η αποκατάσταση που πραγματοποίησε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου. Τα έργα του καλλιτέχνη φιλοξενούνται σε πέντε αίθουσες στην τρίτη στάθμη του συμπλέγματος και η πρόσβαση σε αυτά γίνεται από την παλαιά είσοδο της Αποκάλυψης.

Ήδη, από την είσοδό του ακόμη, ο επισκέπτης νιώθει την ιερότητα του χώρου. Ζωγραφισμένα, κυρίως, σε παλιά ξύλα, τα έργα του ζωγράφου φέρουν κάτι από την ατμόσφαιρα των βυζαντινών εικόνων που σώζονται στα ξωκλήσια μας. Τα αγαπά ο ζωγράφος αυτά τα ρυτιδιασμένα ξύλα, σαν προσωπικό αποτύπωμα που έρχεται να προστεθεί στη θέρμη των χεριών που τα άγγιξαν. Σαν τις εικόνες των ανώνυμων μαστόρων που αγιάζονται από τα χέρια και τις προσευχές των πιστών.

Και το αποτέλεσμα είναι τόσο αγαλλιαστικό που δεν θαυμάζεις. Το κρίνεις φυσικό. Τα έργα του Μποκόρου φυτρώνουν μέσα από το χώμα, έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους βράχους και τα αγριολούλουδα. Δεν παρέχουν χαυνωμένες θεάσεις, δεν προσφέρονται για ανάπαυση, μα για περισυλλογή (σε κάποιους, ίσως, και για προσευχή). «Η Αποκάλυψη, λέει ο Σεφέρης, δεν είναι κείμενο ενός καιρού και μιας γενεάς ανθρώπων, αλλά όλων των καιρών και όλων των γενεών». Έτσι μοιάζουν και τα έργα του Χρήστου Μποκόρου. Οι εικόνες του προσδοκούν την αιωνιότητα και μέσα στο σπήλαιο του Ιωάννη του Θεολόγου μοιάζουν σαν να ήταν εκεί. Από πάντα.

Στο έντυπο της έκθεσης με τίτλο «Πονήματα ασκητικά και άνθη ανέσπερα» ο Χρήστος Μποκόρος γράφει μεταξύ άλλων:

«Πότε παλιώνει άραγε το παλιό; Στην αιωνιότητα προβλέπει η τέχνη και στην αλήθεια. Εκεί πέρα μας σώζει.

Μάθημα είναι και η ζωή και η τέχνη μια άσκηση. Άσκηση αυτογνωσίας. Ασκητικά και τα έργα της. Τα εργόχειρα της ζωής μας. Χειροτεχνήματα που πασχίζουν να αποδώσουν αχειροποίητο νόημα. Να αποτρέψουν τη λήθη και τον χαμό. Να ξεκλέψουν από το χρόνο μια μορφή, μια εικόνα και να τη σώσουν απ’ τη λήθη στο αντίθετο της, που ναι η α-λήθεια. Να αναθέσουν στη μνήμη μνημείο αντί μνήμα.

Το σκοτάδι απεργάζονται για ν’άναστήσουνε φως, να φωτίσουν άνθη ανέσπερα».

Τα «Ασκητικά» του Χρήστου Μποκόρου στην Πάτμο έως τις 30 Σεπτεμβρίου.

Οι φωτογραφίες που πλαισιώνουν το κείμενο παραχωρήθηκαν από τον κ. Χρήστο Μποκόρο.