Η θανάσιμη πληγή της 1ης Οκτωβρίου

16:01 3/10/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Όχι, αυτό που συνέβη πριν λίγες μέρες στην Καταλονία δεν ήταν δημοψήφισμα. Ήταν η αναπαράσταση ενός δημοψηφίσματος, κατά κάποιο τρόπο: χαοτικό στην οργάνωσή του και παραπλανητικό στον τρόπο εκτέλεσής του. Ήταν επίσης ανησυχητικό από πολλές απόψεις, κυρίως σε ό,τι αφορά την προστασία των δεδομένων εκατομμυρίων Καταλανών. Παρόλα αυτά ένα πράγμα είναι βέβαιο: είναι

η μεγαλύτερη επιτυχία που πέτυχε ποτέ η ιδέα υπέρ της ανεξαρτησίας.

Αυτό κυρίως οφείλεται στο ότι εκατοντάδες χιλιάδες Καταλανοί έκαναν την ψήφο τους προσωπική υπόθεση: αυτο-οργανώθηκαν και συνεργάστηκαν για να το κάνουν πράξη, παρά τη δικαστική απαγόρευση. Κατέλαβαν σχολεία από την Παρασκευή και μετά, έκρυψαν κάλπες και /ή ψηφοδέλτια στο σπίτι, μοιράστηκαν πληροφορίες για το πώς μπορούσαν να παρακάμψουν τα νομικά εμπόδια, ξύπνησαν νωρίς για να φτάσουν στα σχολεία πριν την αστυνομία και ύστερα, μέσα στη βροχή, περίμεναν ώρες για να ψηφίσουν οι ίδιοι αλλά και οι υπόλοιποι. Ακόμα και πολλοί από αυτούς που ήταν αντίθετοι στο δημοψήφισμα πριν από δύο εβδομάδες συμμετείχαν. Κάποιοι αντιμετώπισαν την αστυνομία και έφαγαν ξύλο για το λόγο αυτό. Και αυτές τις εικόνες -ματωμένες γιαγιάδες, νέοι να σέρνονται στο έδαφος, τρομαγμένοι έφηβοι - τις είδε όλος ο κόσμος, ένας κόσμος που μέχρι τώρα αγνοούσε εντελώς την επιθυμία των Καταλανών για ανεξαρτησία.

Πλέον μια τρομαγμένη Ευρώπη αναρωτιέται τι συμβαίνει στην Ισπανία, αυτή η συντηρητική και σταθερή χώρα που έχει ανακάμψει από την κρίση και προχωρά με σταθερούς ρυθμούς. Αυτό που έχει συμβεί είναι άνευ προηγουμένου: μια νόμιμη κυβέρνηση που οδηγεί μια ολοκληρωτική εξέγερση και μια άλλη κυβέρνηση που κατευθύνει τις δυνάμεις του νόμου και της τάξης εναντίον φιλειρηνικών πολιτών. Δεν έχουμε ξαναδεί κάτι τέτοιο.

Τόσο ο Πουτζδεμόν όσο και ο Ραχόι και οι κυβερνήσεις τους είναι απολύτως υπεύθυνοι για τις χθεσινές εικόνες βίας, που άνοιξαν μια βαθιά πληγή στη συνύπαρξή μας: ο Πουτζδεμόν για το ότι αγνόησε το νόμο τον οποίο είναι υποχρεωμένος να υπερασπίζεται και στήριξε ένα ουτοπικό δημοψήφισμα ενάντια σε κάθε πρόβλεψη, παρότι ακόμα και ο ίδιος δε μπορούσε να ψηφίσει στην εκλογική του περιφέρεια. Και ο Ραχόι, με τις «μυωπικές» του αντιλήψεις που δεν εμπιστεύτηκε τα όσα φέρνει το «τσουνάμι» του δημοψηφίσματος στους πολιτικούς, αλλά στην αστυνομία και τη δικαστική εξουσία. Φέρνοντας την Εθνική Αστυνομία και την Πολιτοφυλακή να κλείσουν τα εκλογικά κέντρα -τη «βρώμικη» δουλειά που δεν έκανε η καταλανική αστυνομία- και γνωρίζοντας την αντίσταση που θα έβρισκε από τους πολίτες, αυτό ήταν απερίσκεπτο. Πάνω από 700 πολίτες και δεκάδες αστυνομικοί τραυματίστηκαν.

Ο Ραχόι κράτησε το λόγο του: δεν υπήρξε κανένα δημοψήφισμα. Υπήρξαν όμως κάλπες και ψηφοδέλτια, ουρές σε σχολεία, πολλοί νέοι άνθρωποι και πάρα πολλοί γηραιότεροι με πραγματικό ενθουσιασμό για την ψηφοφορία αυτή. Ήταν ένα κλίμα αστικής ανυπακοής και εορταστικής αντίστασης κι αυτό θα έπρεπε να είναι η σύνοψη της ημέρας: πολίτες που εξέφραζαν τη θέλησή τους σε μια ψηφοφορία με τόσο ισχυρό συμβολισμό αλλά και νομικά άκυρη. Την Κυριακή το πρωί, όταν η καταλανική κυβέρνηση χρειάστηκε να αντικαταστήσει τη διαδικασία της ψηφοφορίας με μια δημοκρατικά χρεοκοπημένη «διεθνή απογραφή», ελεγχόμενη από εφαρμογές (apps), (δείχνει πως) το δημοψήφισμα θα μπορούσε να είχε λήξει και θα μπορούσαμε να είχαμε γλιτώσει την αστυνομική βία. Όμως η επιμονή της καταλανικής κυβέρνησης στο να προσπαθεί να δείξει ότι τηρεί τη νομιμότητα στρίμωξε την κεντρική κυβέρνηση, που έδειξε μια τέτοια δύναμη την ίδια στιγμή που η πρώτη (η καταλανική κυβέρνηση) έδειξε μια απόλυτη έλλειψη πολιτικής ικανότητας.

Χθες, η ιδέα υπέρ της ανεξαρτησίας κέρδισε την παγκόσμια προσοχή, οπαδούς και πιθανότατα νέους υποστηρικτές στην Καταλονία. Αν ο Πουτζδεμόν συγκαλέσει τώρα περιφερειακές εκλογές -και δεν υπάρχει άλλη διέξοδος- μπορεί να αυξήσει την υποστήριξή του σε ψήφους υπέρ της προσπάθειας απόσχισης. Ας μη γελιόμαστε, κι αυτό επίσης ήταν μέρος των σχεδιασμών του. Όμως το τίμημα που θα πλήρωνε είναι πολύ υψηλό, τόσο στη συνύπαρξη όσο και στη δυσφήμιση των θεσμών. Ο διάλογος μεταξύ της Ισπανίας και της Καταλονίας που θα είναι απαραίτητος για την επόμενη μέρα, είτε μαζί είτε χωριστά, μοιάζει απίθανος όσο οι νυν πολιτικοί ηγέτες παραμένουν στην εξουσία. Η δημοκρατία, αφού πιέστηκε τόσο πολύ να προστατεύσει τον έναν ή τον άλλον, σήμερα έχει δεχθεί ένα μνημειώδες χτύπημα.

Update: Και το χτύπημα συνεχίζεται. Ο Κάρλες Πουτζδεμόν, πεπεισμένος πως ό,τι συνέβη σήμερα είναι θρίαμβος, μόλις έκανε ένα βήμα από το οποίο δεν υπάρχει γυρισμός: θα μεταδώσει το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στο καταλανικό κοινοβούλιο ώστε να κηρυχθεί η ανεξαρτησία της Καταλονίας κιόλας αυτή την εβδομάδα. Μια ξέφρενη εβδομάδα μας περιμένει. Τα πράγματα μόνο χειρότερα μπορούν να γίνουν.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στη HuffPost Spain και μεταφράστηκε στα ελληνικά.