Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ως παράγοντας αναγέννησης της Πολιτικής

08:41 6/10/2023 - Πηγή: Huffington Post Greece

Οφείλουμε να κατανοήσουμε πως η χώρας μας βρίσκεται ακόμα σε προ-πολιτική περίοδο. Η Πολιτική, από τότε που εισήχθη ως σκέψη και ως πράξη, δηλαδή από την Αθηναϊκή Δημοκρατία του Περικλή, προϋποθέτει την ουσιαστική συμμετοχή των Πολιτών στα κοινά. Η Πολιτική αφορά στον ίδιο τον τρόπο ύπαρξης των κοινωνιών. Η χώρα μας σήμερα λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό -και μάλιστα εν πολλοίς ηθελημένα- ως αποικία, υπό τη νέα μορφή που έχουν πάρει οι «αποικίες»:

πρόκειται περί των μικρότερων και αδύνατων κρατών, που ολοένα και περισσότερο χάνουν τις όποιες αποφασιστικές αρμοδιότητες τους είχαν εκχωρήσει οι θεσμοί της «Ευρωπαϊκής Ένωσης». Επισημαίνουμε πως πολλές προβλέψεις, ακόμα και του καταστατικού ίδρυσης της ΕΕ, ουδέποτε εφαρμόστηκαν.

Η χώρα μας σήμερα διοικείται από μια «εκλεγόμενη μοναρχία», όπως εύστοχα την χαρακτηρίζει ο Γιώργος Κοντογιώργης. Το ισχύον Σύνταγμα προβλέπει εκλογές ανά τακτά διαστήματα, που οι κάτοικοι αυτής της χώρας θα εκλέγουν το κόμμα που θα κυβερνήσει για τέσσερα χρόνια. Όμως εκλογές γίνονται όποτε ο εκάστοτε πρωθυπουργός κρίνει σκόπιμο πως τον συμφέρει, μάλιστα χωρίς να διαμαρτυρόμαστε γι’ αυτό. Το κόμμα που λαμβάνει την πλειοψηφία των ψηφοφόρων -πλειοψηφία εν πολλοίς κατευθυνόμενη- λειτουργεί περίπου ανεξέλεγκτα, έχει και τον τρόπο να υποστηρίζεται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, εκτός και αν αυτά αποφασίζουν διαφορετικά, για δικούς τους λόγους. Άλλωστε η ισχύς τους έχει καταστεί ανεξέλεγκτη, έχουν σχεδόν αντικαταστήσει ακόμα και την ίδια την Παιδεία των συμπολιτών μας.

Ενώ τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη σταδιακώς ξέφυγαν από τη μοναρχία, εμείς παραμένουμε εν πολλοίς σε προ-πολιτική περίοδο. Με την εισαγωγή της Διάκρισης των Εξουσιών, ήδη από τον 18ο αιώνα, σε Νομοθετική, Εκτελεστική και Δικαστική, που κατ’ ουσίαν αποτελεί σύστημα αυτοελέγχου της πολιτικής εξουσίας και σε κάποιο βαθμό διάχυσής της προς τους πολίτες, επιχείρησαν έξοδο από τη σκοτεινή εποχή του μεσαίωνά τους και εν πολλοίς το έχουν επιτύχει. Δυστυχώς στη χώρα μας, παρά του ότι η Διάκριση των Εξουσιών προβλέπεται με σαφήνεια από το Σύνταγμα, ουδόλως εφαρμόζεται και μάλιστα δεν τηρούνται ούτε προσχήματα. Η κεντρική πολιτική εξουσία, δηλαδή ο εκάστοτε πρωθυπουργός, ελέγχει τα πάντα και καθορίζει τη ζωή μας, περίπου ανεξέλεγκτα.

Έτσι, από την αδηφαγία της αυταρχικής κεντρικής διοίκησης του κράτους, δεν έχει ξεφύγει μήτε ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τα πολιτικά κόμματα προσπαθούν να την ελέγξουν απολύτως και μέχρι τώρα το έχουν επιτύχει. Τα κόμματα δίνουν το «χρίσμα» στους υποψηφίους της αρεσκείας τους, σε εντολοδόχους τους δηλαδή. Εμείς αυτό το θεωρούμε περίπου φυσιολογικό και διερωτώμεθα κάθε φορά ποιο κόμμα υποστηρίζει κάθε έναν από αυτούς, δηλαδή σε ποιο κόμμα ανήκουν (κυριολεκτικώς). Τελικώς οι επικρατούντες δεν είναι παρά φορείς της βούλησης του κόμματος που τον υποστήριξαν.

Ευελπιστούμε όμως κάποτε αυτό να αλλάξει. Οι τοπικές κοινωνίες μπορούν να επαναφέρουν την Πολιτική, αυτή που προϋποθέτει την ενεργό συμμετοχή των Πολιτών. Αρκεί να το θελήσουν και να το επιδιώξουν.

Επισημαίνουμε πως στην Ευρώπη παραχωρούνται από τα κράτη ολοένα και περισσότερες αποφασιστικές αρμοδιότητες στις Περιφέρειες. Πριν λίγα χρόνια η Ιταλία προέβη σε αλλαγή του Συντάγματός της προς αυτήν την κατεύθυνση, ενώ βεβαίως άλλες χώρες λειτουργούν κυρίως ως ομοσπονδίες Περιφερειών. Οι «δεξαμενές σκέψης» της ΕΕ επικαλούνται την ανάγκη Ολοκληρωμένων Χωρικών Αναπτυξιακών Στρατηγικών (ITDS), από πλευράς Περιφερειών, ως του μόνου μέσου ενίσχυσης της Ευρώπης και επίτευξης οικονομικής και χωρικής συνοχής της. Στη Συνθήκη της Λισαβόνας (2007) έγινε ρητή αναφορά σε αυτήν την ανάγκη, ενώ στην Κοπεγχάγη (2012) δηλώθηκε πως «Η δράση της ΕΕ μπορεί να έχει συγκεκριμένα αποτελέσματα μόνο αν οι Δήμοι και οι Περιφέρειες αναδειχθούν σε ισότιμους παράγοντες μέσω μιας πολυεπίπεδης διακυβέρνησης». Η Ευρώπη οδηγείται από Ένωση κρατών σε Ένωση Περιφερειών. Επανέρχεται δηλαδή στην ιστορία της. Με Περιφέρειες που μπορούν να αλλάξουν τη μοίρα της.

Από αυτές τις Περιφέρειες ευελπιστούμε την επαναφορά της Πολιτικής, με την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στα του οίκου τους. Οι υποψήφιοι Περιφερειάρχες, αυτοί που εμφανώς δεν είναι παρά εντολοδόχοι κομμάτων, δεν αποτελούν εγγύηση γι’ αυτό : διαφυλάττουν την εγκατεστημένη «εκλεγόμενη μοναρχία». Οι επερχόμενες Δημοτικές και Περιφερειακές εκλογές είναι έτσι ιδιαίτερα κρίσιμες.

Νικήτας Χιωτίνης, υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος Κεντρικού Αττικής, με την «Αττική Ανεξάρτητη Αυτοδιοίκηση-Γ. Σγουρός»