Η υπόθεση Novartis από μια άλλη σκοπιά

12:00 12/2/2018 - Πηγή: Huffington Post Greece

Τις τελευταίες ημέρες, το πανελλήνιο συγκλονίζεται παρακολουθώντας τις συνεχείς εξελίξεις και τις απίστευτες λεπτομέρειες ενός ακαθορίστων διαστάσεων εθνικού σκανδάλου, οι συγκλονιστικές αποκαλύψεις του οποίου, υπονοούν άμεση και σαφή εμπλοκή υψηλότατων πολιτικών προσώπων, 3 πρωθυπουργών και 8 υπουργών προηγουμένων κυβερνήσεων.

Ο θόρυβος που προκαλεί η υπόθεση, υπονομεύει το κρατικό οικοδόμημα, προκαλεί θύελλα διαμαρτυριών, ενώ οι διασυρόμενοι εκρήγνυνται αναφερόμενοι σε αήθη και έωλη

πολιτική σκευωρία, απαντούν με μηνύσεις και απειλούν με αντίποινα. Ασφαλώς θα ακολουθήσουν θερμότατες συζητήσεις και ψηφοφορίες στην Βουλή, προανακριτικές επιτροπές, δίκες και υποθέτουμε ότι ενδεχομένως η υπόθεση θα τεθεί στο αρχείο, αφού πιθανότατα θα υπερισχύσει η παραγραφή των αδικημάτων βάση του νόμου 3961/2011.

Το σκάνδαλο όμως της φαρμακοβιομηχανίας Novartis είναι απλά ένα ακόμη πολιτικό σκάνδαλο. Τελικά, με την αναζήτηση πολιτικών φαντασμάτων και των σκελετών της ντουλάπας, όπου όλοι οι πολιτικοί ένθεν κακείθεν του πολιτικού φάσματος επιδίδονται μανιωδώς σε τηλεοπτικό, και όχι μόνον, blame game, υποβαθμίζεται η σπουδαιότητα και η σημασία του πραγματικού σκανδάλου, του σκανδάλου της πολυφαρμακίας, συνέπεια του οποίου είναι αυτό της φαρμακευτικής σπατάλης, της ανεξέλεγκτης διασπάθισης δηλαδή των κονδυλίων για την υγεία.

Το σκάνδαλο ασφαλώς δεν περιορίζεται στο οικονομικό σκέλος της φαρμακευτικής δαπάνης, αλλά αποτελεί κυρίως πρόβλημα νοοτροπίας που άπτεται στην γενικότερη αντίληψη τόσο της κοινής γνώμης όσο και της ιατρικής κοινότητος για την πολυφαρμακία και την τεράστια και κατευθυνόμενη υπερκατανάλωση φαρμάκων. Η αλόγιστη και ανεξέλεγκτη χρήση μεγάλων ποσοτήτων φαρμακευτικών σκευασμάτων, αποτέλεσμα όχι μόνο μέσω υπερβολικής συνταγογράφησης αλλά και υποδείξεων και συμβουλών από φαρμακοποιούς, συγγενείς και φίλους. Η ορθολογική χρήση φαρμακευτικών προϊόντων δεν αποτελεί μόνον πρόβλημα φαρμακευτικής δαπάνης ή οικονομικής σπατάλης. Δυστυχώς αποτελεί τεράστιο πρόβλημα που υπονομεύει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, επομένως το πρόβλημα άπτεται της στρατηγικής υγείας που έχει το κράτος.

Στην χώρα μας όπου ο αριθμός ιατρών ανέρχεται σε 70.000 και ο αριθμός των φαρμακείων ξεπερνά τα 10.000, αριθμοί υπερβολικοί και σχεδόν διπλάσιοι από τον μέσο Ευρωπαϊκό όρο, κανείς δεν αναφέρει ότι τόσο οι γιατροί όσο και οι φαρμακοποιοί, αυτοί που καλούνται να προσφέρουν την υγειονομική περίθαλψη, αποτελούν αριθμητικά, την θρυαλλίδα μίας βόμβας αφού για την οικονομική επιβίωσή τους δημιουργούν και συντελούν άμεσα σε επίπλαστη ζήτηση υγειονομικής περίθαλψης και φαρμακευτικής αγωγής. Το αποτέλεσμα αυτής της δόλιας και ανήθικης ιατρικής έχει σαν αποτέλεσμα έναν υπερκορεσμός στην προσφορά ιατρικών υπηρεσιών με αποτέλεσμα η χώρα μας να καταλαμβάνει αδικαιολόγητες πρωτιές σε κατανάλωση φαρμάκων, οι ακριβές ακτινολογικές εξετάσεις όπως οι αξονικές και μαγνητικές τομογραφίες να συγκρίνονται με αυτές των Η.Π.Α., να έχουμε τον υψηλότερο αριθμό επεμβάσεων χολοκυστεκτομής ανά 1.000 κατοίκους, ενώ έχουμε το απίστευτο ποσοστό των 57% των γεννήσεων να εκτελούνται με καισαρική τομή.

Αυτές οι ανησυχητικά αρνητικές επιδόσεις επιβεβαιώνονται από τις διεθνείς στατιστικές και αν τα νοσοκομεία τηρούσαν αρχεία ιατρικών πράξεων οι εκπλήξεις θα ήταν πολλαπλάσιες. Η εθνική πολιτική της υγείας θα μπορούσε να επιβάλει διεθνή πρωτόκολλα, να επιβάλλει περιορισμούς στις άδειες φαρμακείων, στα ιδιωτικά εργαστήρια, κλπ. Εν τούτοις, αρκείται στην διαπίστωση ότι τόσο η γήρανση του πληθυσμού όσο και το αυξανόμενο κόστος των θεραπειών ως αποτέλεσμα της πολυσχιδούς επιστημονικής και τεχνολογικής εξέλιξης, ευθύνονται αποκλειστικά για την εκτόξευση του κόστους της υγείας. Αγνοούν δε σκόπιμα ότι η σημασία της αποτελεσματικότερης χρήσης των περιορισμένων διαθέσιμων δημοσιονομικών κονδυλίων αποτελεί πρωταρχικό ζήτημα τόσο στο επίπεδο των βασικών πολιτικών επιλογών όσο και στο επίπεδο της επίτευξης μέγιστης διαχειριστικής ικανότητας.

Οι θιασώτες επίσης της θεωρίας ότι μειώθηκε η φαρμακευτική κατανάλωση μετά την εφαρμογή του περίφημου clawback, πλανώνται διότι μόνο τα κονδύλια που κατέβαλε ο ΕΟΠΥΥ μειώθηκαν. Το υπόλοιπο κόστος, είτε το πληρώνει ο ίδιος ο ασθενής με την αυξημένη πλέον συμμετοχή του, είτε καλύπτεται από την φαρμακοβιομηχανία με την μορφή της αναγκαστικής παρακράτησης (clawback).

Η κατανάλωση δυστυχώς παραμένει αμείωτη. Και για να επανέλθουμε στην υπόθεση Novartis, ας σημειωθεί ότι η εν λόγω εταιρεία, που τόσα της καταμαρτυρούν για παγκόσμια διαπλοκή και διαφθορά, κατέβαλε στις Αμερικανικές αρχές πρόστιμο άνω των $420 εκ. το 2010 και $390 εκ. το 2015, όχι για διαφθορά, αλλά για την παραβίαση της Αμερικανικής ομοσπονδιακής νομοθεσίας που ορίζει ότι για φάρμακα ή θεραπείες που αποζημιώνει το κράτος, απαγορεύεται σε οποιονδήποτε να αγρεύει, να λαμβάνει, να προσφέρει ή να καταβάλλει αμοιβές ως αντάλλαγμα για την παραπομπή ασθενών σε τέτοιες θεραπείες. Η Novartis παρείχε εκπτώσεις και επιστροφές (τα γνωστά rebates) σε αλυσίδες φαρμακείων ως κίνητρο για την προώθηση των φαρμάκων της έναντι αυτών του ανταγωνισμού και το δικαστήριο θεώρησε ότι αυτή η πρακτική εμπίπτει στην εν λόγω νομοθεσία. Εμείς στην χώρα μας τι κάνουμε;