Ιορδανία:Μια ιδιαίτερη περίπτωση

10:04 11/8/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Η Ιορδανία αποτελεί μία διαφορετική περίπτωση κράτους στη Μέση Ανατολή. Διαθέτει τα στοιχεία που θα την καθιστούσαν ιδανικό στόχο, αρχικά της Αραβικής Άνοιξης και αργότερα του Ισλαμικού Κράτους (ISIS). Μία Συνταγματική Μοναρχία, όπου ο βασιλιάς διαθέτει ένα μεγάλο εύρος ουσιαστικών εξουσιών, το Ισλάμ κυριαρχεί εντός του κράτους, η οικονομία της χώρας αντιμετώπισε μία κρίσιμη καμπή και οι κοινωνικές ελευθερίες τελούν υπό περιορισμό. Τα πράγματα, ωστόσο, εξελίχθηκαν κάπως διαφορετικά.

Το Αμμάν, όπως και οι υπόλοιπες αραβικές πρωτεύουσες συγκλονίστηκε από αντμοναρχικές διαδηλώσεις,

με αιτήματα που αφορούσαν τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών και την εμπέδωση των δημοκρατικών θεσμών για τη χώρα. Παρά την αρχική προσπάθεια βίαιης καταστολής των διαδηλωτών, γρήγορα ο βασιλιάς Αμπντάλα Β΄άλλαξε την τακτική του. Δεσμεύτηκε να προωθήσει δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και εκκίνησε μία διαδικασία εκχώρησης ορισμένων βασιλικών αρμοδιοτήτων στα δύο νομοθετικά σώματα και την κυβέρνηση. Άλλωστε δε θα ήθελε να οδηγήσει τη χώρα σε μία εμφύλια σύγκρουση στα πρότυπα της Λιβύης ή της Συρίας,καθώς μία τέτοια πολιτική θα είχε απρόβλεπτες συνέπειες ακόμα και για τον Χασεμιτικό θρόνο.

Πολιτική πρόληψης ακολούθησαν οι αρχές της Ιορδανίας και στο ζήτημα του ISIS. Η Ιορδανία διαθέτει τις καλύτερα εκπαιδευμένες και πλέον αποτελεσματικές μυστικές υπηρεσίες στη περιοχή, μετά από αυτές του Ισραήλ. Ενόψει του διαφαινόμενου κινδύνου μάλιστα η κυβέρνηση της χώρας προχώρησε σε σύναψη συμφωνίας με τις αμερικανικές και βρετανικές μυστικές υπηρεσίες προκειμένου να προσφέρουν τα μέσα και την τεχνογνωσία, έτσι ώστε να παρακολουθούνται και να καταστέλλονται πιθανές κινήσεις του Ισλαμικού Κράτους εντός του βασιλείου. Παράλληλα οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας ενισχύθηκαν μέσω της πρόσληψης 65.000 παρατηρητών στα χερσαία σύνορα της χώρας και η οικοδόμηση των αντίστοιχων στρατιωτικών εγκαταστάσεων, με σκοπό να προλαμβάνονται επιθετικές ενέργειες στελεχών του Ισλαμικού Κράτους από το εξωτερικό. Ενδιαφέρον είναι επίσης το στοιχείο ότι σύμφωνα με έρευνα της CIA, η Ιορδανία βρίσκεται στην έβδομη θέση παγκοσμίως αναφορικά με τις αμυντικές της δαπάνες σε ποσοστό επί του Α.Ε.Π.

Έχοντας θωρακίσει το εσωτερικό της χώρας (όσο είναι δυνατή αυτή η θωράκιση), ο Ιορδανός μονάρχης έστρεψε το βλέμμα του στη σκακιέρα της περιοχής της Μέσης Ανατολής. Επιβεβαίωσε την πρόσδεση της Ιορδανίας στον άρμα της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής. Κήρυξε το Ισλαμικό Κράτος ως τρομοκρατική οργάνωση και συμμετείχε σε αεροπορικούς βομβαρδισμούς εναντίον θέσεών του στη Συρία και την Υεμένη. Μάλιστα η αιχμαλωσία και ο θάνατος του Ιορδανού πιλότου από μαχητές του Ισλαμκού Κράτους, συσπείρωσε το λαό της Ιορδανίας στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας και ανέδειξε τον βασιλιά Αμπντάλα Β΄ ως τον κρίκο που κρατάει το κράτος ενωμένο.

Ωστόσο το πεδίο ενδιαφέροντος της ιορδανικής ηγεσίας δεν βρίσκεται στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Το κύριο βάρος των ενεργειών έχει πέσει στην άσκηση αποτελεσματικής διπλωματίας με τα κράτη της περιοχής. Η πρόσφατη επίσκεψη του Βασιλιά Αμπντάλα Β΄ στη Παλαιστίνη είναι ένα ξεκάθαρο δείγμα. Με τη κίνηση αυτή ο Ιορδανός μονάρχης είχε διττό σκοπό: τόσο να παρέχει στήριξη στον παλαιστίνιο πρόεδρο, όσο και να υπενθυμίσει στο Ισραήλ, όχι μόνο την παρουσία της Ιορδανίας, αλλά και τη σημασία της ως τοποτηρητή της Δυτικής Όχθης. Δε σταμάτησε μόνο σε αυτό. Στη κρίση των κρατών του Κόλπου με το Κατάρ,η Ιορδανία δεν διέκοψε τις διπλωματικές της σχέσεις με το εμιράτο, απλά τις υποβάθμισε. Πρόκειται για έναν σαφώς ηπιότερο και διαλλακτικότερο τρόπο παρέμβασης, πετυχαίνοντας και να μη διαρρήξει τις σχέσεις της με τα υπόλοιπα κράτη του Κόλπου και να κρατήσει την πόρτα ανοιχτή για το Κατάρ. Σημαντική είναι ακόμη η βοήθεια που προσφέρει η χώρα στους Σύριους πρόσφυγες. Αυτή τη στιγμή η Ιορδανία φιλοξενεί περίπου 600.000 πρόσφυγες.

Με τις ενέργειες αυτές η Ιορδανία έρχεται να ανατρέψει την παραδοσιακή για τη χώρα αντίληψη. Δεν επιθυμεί να θεωρείται ακόμα το κράτος-ανδρείκελο των Μεγάλων Δυνάμεων. Αντίθετα δημιουργεί σταθερές βάσεις για να λειτουργήσει ως ο κομβικός παίκτης στη Μέση Ανατολή. Εσωτερικά υπάρχει σχετική ηρεμία και η μοναρχία απολαμβάνει της εμπιστοσύνης των πολιτών. Στις διεθνείς της σχέσεις επιθυμεί να έχει καίριο ρόλο στο μέλλον του συριακού κράτους, καθώς εμφανίζεται ως το πλέον σταθερό και αξιόπιστο αραβικό κράτος. Στα πλεονεκτήματα της χώρας προστίθενται οι κατά βάση καλές σχέσεις που διαθέτει με τις υπόλοιπες αραβικές χώρες. Το απέδειξε με τη συμμετοχή της στο πόλεμο της Υεμένης στο πλευρό του συνασπισμού,του οποίου ηγείται η Σαουδική Αραβία (με τη συμμετοχή της Αιγύπτου, του Μαρόκο, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Κουβέιτ, του Μπαχρέιν, του Κατάρ και του Βόρειου Σουδάν). Επιπλέον αποτελεί μία από τις δύο αραβικές χώρες(η άλλη είναι η Αίγυπτος) που έχει συνάψει συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ και προωθεί φιλικές σχέσεις μαζί του.

Σε μία κατάσταση απόλυτης ρευστότητας και μεταβλητότητας για τη περιοχή της Μέση Ανατολής, η Ιορδανία προσδοκά να γίνει ο φάρος της προσέγγισης και της συμφιλίωσης (αν είναι πιθανό), των αντιμαχόμενων πλευρών της περιοχής. Αναμφίβολα ως κράτος δεν έχει λύσει όλα του τα προβλήματα και ο βασιλιάς Αμπντάλα Β΄ δεν είναι ο ιδανικός ηγεμόνας, ωστόσο αξίζει να σταθούμε και να μελετήσουμε την περίπτωση αυτού του κράτους και τον τρόπο με τον οποίο κατάφερε να ανταποκριθεί στη μεγαλύτερη πρόκληση που γνώρισε ο αραβικός κόσμος τον 21ο αιώνα.