Ισορροπίες ισχύος σε αλλαγή: Μια εικόνα που προβληματίζει

13:36 30/11/2016 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το πρώτο πράγμα στο οποίο πρέπει να υπάρξει εστίαση είναι η κατάσταση που παρέρχεται και η κατάσταση που προκύπτει. Σε όλο αυτό συνήθως βοηθάει η ιστορία, η γεωγραφία αλλά και η αντίληψη των δεσμών realpolitik που καθορίζονται από οικονομία, πολιτισμό, πληθυσμό και φυσικά στρατιωτική δύναμη.

Στον πλανήτη, αυτή τη στιγμή, υπάρχει μια σαφής στροφή πολιτικής τακτικής που αφορά την υπερδύναμη του πλανήτη. Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουν αρκετοί, ο Τραμπ δε θα απομονωθεί «τυφλά» και δε θα απομακρυνθεί από θέατρα επιχειρήσεων. Η στροφή της κυβέρνησης του θα έχει να κάνει καθαρά με την επιβολή

απόλυτης και καθαρής ισχύος, αποκλειστικά και μόνο σε περιπτώσεις που οι ΗΠΑ θα έχουν σαφές εθνικό κέρδος (και πολιτικό για τον ίδιο). Η επιλογή των προσώπων που έχουν μέχρι στιγμής τοποθετηθεί σε ειδική θέση για να διαχειριστούν θέματα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής δείχνει πως είναι όλοι θιασώτες του γνωστού «gunship diplomacy» ενώ ακόμα και σε περιπτώσεις που απαιτείται ειδικός χειρισμός, οι απαντήσεις θα είναι κοφτές και θα θυμίζουν έντονα εποχή Ρήγκαν.

Εσωτερικά, θα υπάρξει ανασύνταξη δυνάμεων και μια σίγουρη προσπάθεια αναθεώρησης προτεραιοτήτων σε ασφάλεια και οικονομία. Αν θα πετύχει ή όχι θα φανεί. Όμως, πρέπει πάντα να έχουμε στο μυαλό μας πώς οι ΗΠΑ «εξάγουν» τις κρίσεις τους (το βιώσαμε στην περίπτωση Lehman Brothers) και παράλληλα διατηρούν μια «υπεροπτική στάση» η οποία στην ουσία αναφέρει τις ΗΠΑ ως κέντρο δημοκρατίας και δικαιωμάτων ελευθερίας κατά το δόγμα Γ. Γουίλσον με τη μέθοδο επιβολής όμως του Ρούσβελτ.

Όλες αυτές οι στροφές και αλλαγές τακτικής των ΗΠΑ στην επίτευξη των αντικειμενικών σκοπών σε στρατηγικούς στόχους 20ετίας (αυτοί δεν αλλάζουν σε αντίθεση με τις τακτικές) ζαλίζουν ήδη την υφήλιο και έχουν αλλάξει και τις συμμαχίες αλλά και συνεργασίες.

Πέρα από τα οικονομικά όμως θέματα που έχουν δημιουργηθεί παντού στον κόσμο, υπάρχει και μια νέα τάση πολιτικής που λειτουργεί πάνω στην αντίδραση του πολίτη. Μια αντίδραση που έχει προκύψει από τις απανωτές αποτυχίες «πολιτικών οραμάτων και ιδεολογιών», οδηγώντας όλο τον κόσμο σε μια μόνη σταθερά που γνωρίζουν καλά: Τη δυνατότητα της εθνικής συσπείρωσης βάσει των σχετικών αξιών. Αυτή η στροφή μπερδεύει μια πολιτική σκηνή που επί 4 γενιές περίπου, από το 1950 και μετά, παγκοσμίως προσπάθησε να απαγκιστρωθεί από την έννοια του έθνους-κράτους και να στραφεί στην «παγκόσμια χάρτα άνευ συνόρων». Μια ουτοπία που δεν έχει απολύτως καμία ιστορική συνέχεια ή προηγούμενο. Παράλληλα είναι μια ψευδαίσθηση που θυμίζει τον «Πύργο της Βαβέλ» με τη γνωστή κατάληξη, αφού οι βαθιές πολιτισμικές και ιστορικές διαφορές είναι μια κινούμενη άμμος για τα θεμέλια του πύργου.

Μάλιστα, αντί η πολιτική σκηνή να συνειδητοποιήσει το πρόβλημα και να μπει σε διαδικασία καταπολέμησης των αιτιών των προβλημάτων, αντίθετα ρίχνει «νερό στην κινούμενη άμμο» με το θέμα του μεταναστευτικού, επιταχύνοντας έτσι τη διάλυση της ουτοπίας και της νιρβάνας που είχε περιέλθει εδώ και τόσες πολιτικές γενιές.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι συνθήκες ήταν ακριβώς ίδιες. Η Πρωσία έχοντας χάσει τον Μπίσμαρκ, η Ρωσία σε αλλαγή πολιτικής και με διάθεση αυτο-επιβεβαίωσης και επιβολής, δυνάμεις της κεντρικής Ευρώπης σε πτώση (Γαλλία, Ιταλία, Αυστρία) και με τη Μεγάλη Βρετανία αποσχισμένη και απομονωμένη στην ουδετερότητά της, ενώ Βαλκάνια και Τουρκία ήταν σε φάση ανασύστασης εν μέσω μαχών. Όλα έμοιαζαν ακριβώς όπως και σήμερα. Στην εποχή μας η Γερμανία έχοντας χάσει τη δύναμη της πειθούς για την ιδανικότητα της Ε.Ε, η Ρωσία σε μια αναζήτηση ταυτότητας υπερδύναμης, η υπόλοιπη Ευρώπη σε ναδίρ οικονομικό και πολιτισμικό, η Μ. Βρετανία ένα βήμα πριν το Brexit, ενώ και πάλι Βαλκάνια και Τουρκία βρίσκονται σε θερμή ένταση. Η κατάληξη των αρχών του 20ού αιώνα, παρά τις όποιες παρεμβάσεις, οδήγησε στον πιο καταστροφικό πόλεμο όλων των εποχών για την ανθρωπότητα (με τα δεδομένα φυσικά εκείνης της εποχής).

Η συνολική κατάσταση του «γεωπολιτικού ιστού της αράχνης» που δένει σε πολλές χώρες και άλλες τόσες οντότητες, δείχνει να ταλανίζεται πολύ έντονα και να μην μπορεί να σταθεροποιηθεί κάτω από το βάρος όλων των προαναφερθέντων. Δε μπορεί φυσικά κανείς να προκρίνει πώς θα πάμε σίγουρα, ή όχι, σε μια εμπόλεμη και γενικευμένη σύρραξη στη Δύση ή αν θα υπάρξει κάποιου είδους σύγκρουση με Ανατολή και Δύση κάτω από ένα πολεμικό πρίσμα θρησκειών.

Τα πράγματα είναι ακόμα πιο περίπλοκα καθώς σήμερα, πλέον, υπάρχουν παράγοντες όπως η Κίνα και η ανοδική παρουσία της, η Ιαπωνική άνοδος, κυρίως όσον αφορά την πολεμική της δύναμη, οι πυρηνικές παρουσίες Ιράν και Πακιστάν σε ΕΜΕΑ, υβριδικές απειλές όπως τρομοκρατία αλλά και κυβερνοτρομοκρατία, όπου ακόμα και ένας μόνο άνθρωπος μπορεί να λυγίσει στρατεύματα και πολλοί ακόμα που θέλουν ειδική αναφορά για να απαριθμηθούν.

Η κατάσταση μοιάζει ουσιαστικά με μια ροτόντα συνεχώς κινούμενη, με αυξανόμενη ταχύτητα, με διάφορα γυαλικά επάνω της που αναλόγως του ειδικού βάρους και της τοποθέτησης τους, συγκρατούνται επάνω της μέχρι να ακολουθήσουν την φυγόκεντρο και να εκσφενδονιστούν με άγνωστα αποτελέσματα. Σε όλο αυτό το σκηνικό, λοιπόν, μπαίνει το ερώτημα που αφορά τη χώρα μας. Η Ελλάδα πόση ικανότητα επηρεασμού έχει στα παραπάνω και πώς μπορεί να διασωθεί;

Η Ελλάδα παίζει το ρόλο του αντίβαρου στο δικό της χώρο. Μια βύθιση δική της με την κατάπτωση του κράτους και την οικονομική καταρράκωση του σε μια περιοχή που πολλοί θέλουν πρόσβαση σε θαλάσσιες οδούς και σε περιοχές μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας, θα φέρει μια σεισμική αλλαγή σε Βαλκάνια και Ευρώπη, Μ. Ανατολή και Αφρική. Μια αλλαγή που θεωρώ δεδομένο πώς παρά τις δηλώσεις πολλών εκτός συνόρων ουδείς επιθυμεί. Αυτό φυσικά δεν είναι κάτι που πρέπει να καθησυχάζει. Ίσα ίσα, μια Ελλάδα στο ρόλο του «Μικρού Ασθενή» με επίβλεψη της Τουρκίας και της ΕΕ βολεύει πάρα, μα πάρα πολλούς, εκτός φυσικά από τους Έλληνες.

Η χώρα μας έχει ένα βασικό μειονέκτημα. Κινείται βάσει πρόσκαιρων αντιδράσεων σε τακτικές και στρατηγικές άλλων. Οπότε και είναι έρμαιο σχεδιασμού και πράξεων τρίτων και όχι δικών της σχεδίων. Ανεξαρτήτως τελικού αποτελέσματος, θυμίζω πώς η Ελλάδα κατάφερε πολλές ιστορικές αναφορές με παγκόσμια σημασία όταν κινήθηκε με δική της στρατηγική. Παραδείγματα πολλά: Επανάσταση 1821, Βαλκανικοί, Μεγάλη Ιδέα, 1938-1940. Το πρόβλημα ήταν πώς ακόμα και αυτές οι στρατηγικές ήταν «μονο-προσωπικές» και όχι διαχρονικές, με αποτέλεσμα να καταρρέουν με την αποχώρηση του δημιουργού τους.

Στη σημερινή εποχή λοιπόν η Ελλάδα θα πρέπει να πασχίσει να βρει στρατηγική και αντικειμενικούς σκοπούς που δε θα επηρεαστεί από τακτικές πολιτικών ανά τα χρόνια και φυσικά να λειτουργήσει γνωρίζοντας τα παραπάνω ως δεδομένα που μπορούν εύκολα, πολύ εύκολα, να γίνουν και αντικείμενο διαχείρισης και εκμετάλλευσης με τον μόνο τρόπο που μπορεί να έχει μια χώρα σε αυτή την κατάσταση. Με οδηγό αξίες ιστορικές και εθνικές. Διότι όπως ειπώθηκε, ο πύργος της Βαβέλ καταρρέει και η Ελλάδα καλό θα είναι να έχει βρει ήδη τρόπο διαφυγής αλλά και επιβίωσης μακριά από το χαμό που θα επακολουθήσει, όσο φυσικά είναι αυτό δυνατόν.

Αναδημοσίευση από geopolitics.com

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.