Καταρρίπτοντας πέντε Μύθους γύρω από τις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής

11:30 5/3/2023 - Πηγή: Huffington Post Greece

Σχεδόν 1 στους 10 Ευρωπαίους αναμένεται να αναπτύξει μια διαταραχή πρόσληψης τροφής στη διάρκεια της ζωής του. Όταν αφεθούν χωρίς θεραπεία, οι διατροφικές  διαταραχές μπορεί να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία ενός ατόμου και μπορεί να να είναι απειλητικές για τη ζωή.  

Ο βασικός στόχος της Εβδομάδας Ευαισθητοποίησης για τις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής που γιορτάζεται παγκοσμίως κάθε χρόνο την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με αυτές τις διαταραχές και η κινητοποίηση των προσπαθειών για τη στήριξη

των συνάνθρωπων μας που επηρεάζονται από αυτές. Είναι επίσης μια εβδομάδα υπεράσπισης ενάντια στο στίγμα που σχετίζεται με τις διατροφικές διαταραχές και τα ζητήματα βάρους.

 «Ώρα για Αλλαγή» είναι το επιμέρους θέμα της φετινής Εβδομάδας Ευαισθητοποίησης για τις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής, που άνοιξε με διακήρυξη [1*] του Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και πραγματοποιείται από Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου μέχρι Κυριακή 5 Μαρτίου. 

Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι σοβαρές ψυχικές διαταραχές και ο τρόπος που μιλάμε και  τι λέμε για αυτές έχει σημασία. 

Βασισμένο σε επιστημονικές μελέτες και στοιχεία, το παρόν άρθρο καταρρίπτει 5 μύθους γύρω από τις Διατροφικές Διαταραχές και ως εκ τούτου ενημερώνει με απλά λόγια το ευρύ κοινό σχετικά με την πραγματικότητα των διατροφικών διαταραχών.  

Βοηθήστε και εσείς στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις διαταραχές πρόσληψης τροφής μοιράζοντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το άρθρο που εμπεριέχει πληροφορίες και υλικό που βασίζεται στις πιο πρόσφατες έρευνες. 

Μύθος #1 «Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι επιλογή τρόπου ζωής ή καπρίτσιο». 

Οι  διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές που χαρακτηρίζονται από διαταραγμένες διατροφικές συμπεριφορές που αφορούν είτε υπερβολική είτε ανεπαρκή πρόσληψη τροφής σε βάρος της σωματικής και ψυχικής υγείας του ατόμου.  

Συχνά περιλαμβάνουν σοβαρές ιατρικές επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη ή θάνατο. Τα άτομα με διατροφικές διαταραχές έχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο να αυτοκτονήσουν. 

Παρόλο που πολλοί άνθρωποι μπορεί να ανησυχούν για το βάρος ή την εμφάνισή τους κατά καιρούς, μερικοί άνθρωποι παρουσιάζουν εμμονή και υπερβολική ενασχόληση με την απώλεια βάρους, το σωματικό βάρος ή το σχήμα του σώματος και τον έλεγχο της πρόσληψης τροφής. 

Αυτά μπορεί να είναι σημάδια διατροφικής διαταραχής. 

Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τις διατροφικές διαταραχές.

Μια διατροφική διαταραχή δεν είναι τάση, καπρίτσιο ή επιλογή. 

Τα άτομα με διατροφικές διαταραχές παρουσιάζουν διαφορά στη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου σε σχέση με τους μη πάσχοντες.  

Μύθος # 2 «Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής πλήττουν μόνο νεαρά κορίτσια». 

Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής δεν κάνουν διακρίσεις. 

Μπορούν να επηρεάσουν άτομα όλων των ηλικιών, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, σωματικού βάρους, φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού. 

Να θυμάστε ότι τουλάχιστον  25% των πασχόντων είναι άνδρες, και αυτό περιλαμβάνει μόνο εκείνους που διαγιγνώσκονται και εκείνους που μιλούν. Ωστόσο, τα στερεότυπα γύρω τόσο από τις διατροφικές διαταραχές όσο και από τον ανδρισμό μπορεί να αποτρέψουν τα αγόρια και τους άνδρες από το να αναζητήσουν βοήθεια, φοβούμενοι ότι θα θεωρηθούν “αδύναμοι”. 

Αν και οι διαταραχές πρόσληψης τροφής εμφανίζονται συχνά κατά τη διάρκεια της εφηβείας ή της νεαρής ενηλικίωσης, μπορεί επίσης να αναπτυχθούν κατά την παιδική ηλικία ή αργότερα στη ζωή (40 ετών και άνω). 

Oρισμένοι άνθρωποι παρουσιάζουν απώλεια βάρους και είναι λιποβαρείς ως αποτέλεσμα μιας διατροφικής διαταραχής. Άλλοι παίρνουν βάρος ή παραμένουν στα ίδια επίπεδα.  

Άρα, δεν μπορούμε να καταλάβουμε αν κάποιος παλεύει με μια διατροφική διαταραχή απλά κοιτάζοντάς τον!  

Μύθος #3 «Η ανορεξία και η βουλιμία είναι οι μόνες σοβαρές διαταραχές πρόσληψης τροφής». 

Η ανορεξία  και η βουλιμία είναι οι πιο γνωστές παθολογίες, αλλα δεν είναι οι μόνες, ούτε είναι εκ φύσεως πιο σοβαρές ή πιο συνηθισμένες. Για παράδειγμα, διάφορες επιδημιολογικές έρευνες επανειλημμένα αναφέρουν την αδηφαγική διαταραχή (binge eating disorder) ως την πιο συχνή διατροφική διατροφική σε άνδρες και γυναίκες. 

Ανάλογα με τον τύπο της διαταραχής, μπορεί να υπάρχει υπερβολικά περιορισμένη λήψη τροφής που οδηγεί σε σημαντική απώλεια βάρους και απίσχναση, ή υπερβολική λήψη τροφής, με ή χωρίς αντισταθμιστικές συμπεριφορές (π.χ. καθαρτικά ή διουρητικά χάπια, πρόκληση εμετού, έντονη σωματική άσκηση, αυστηρές δίαιτες) για τον έλεγχο του βάρους. 

Η υπερβολική ενασχόληση με το σχήμα και το βάρος του σώματος και ο υπερβολικός φόβος αύξησης βάρους βρίσκονται στον πυρήνα των διατροφικών διαταραχών. 

Τα άτομα που παρουσιάζουν οποιονδήποτε συνδυασμό αυτών των συμπτωμάτων μπορεί να έχουν διατροφική διαταραχή και θα πρέπει να αξιολογούνται από έναν εξειδικευμένο ψυχίατρο. 

Σημειωτέο ότι άλλες ανεπίσημες παθολογίες κερδίζουν έδαφος στην κοινωνία και συχνά περνούν απαρατήρητες επειδή «ομαλοποιούνται», όπως η ορθορεξία (που χαρακτηρίζεται από εμμονική εστίαση στην «υγιεινή» διατροφή και αποφυγή –σε επίπεδο ψυχαναγκασμού- των «ανθυγιεινών» τροφίμων) και η βιγορεξία (που χαρακτηρίζεται από εμμονή με το μυώδες σώμα και δυσλειτουργικές συμπεριφορές για την απόκτηση του όπως υποβολή σε εξαντλητικές προπονήσεις και επιλεκτικές δίαιτες που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες). 

Μύθος #4 «Το οικογενειακό περιβάλλον είναι η αιτία των διαταραχών πρόσληψης τροφής». 

Συνήθως η οικογένεια ενοχοποιείται όταν ένα μέλος της πάσχει. Ωστόσο, η έρευνα μιλάει ξεκάθαρα:

Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής έχουν πολυπαραγοντική αιτιολογία. Αυτό σημάνει ότι προκαλούνται από έναν πολύπλοκο συνδυασμό γενετικών, βιολογικών, συμπεριφορικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. 

Τα μέλη της οικογένειας δεν προκαλούν διατροφικές διαταραχές και μπορούν να αποτελέσουν εξαιρετικές πηγές υποστήριξης. Καταρχάς μπορούν να ενθαρρύνουν το άτομο με προβλήματα διατροφής ή εικόνας σώματος να αναζητήσει βοήθεια. Μπορούν επίσης να παρέχουν υποστήριξη κατά τη διάρκεια της θεραπείας και μπορούν να είναι ένας μεγάλος σύμμαχος τόσο για το άτομο όσο και για τον ειδικό ψυχικής υγείας. Η κλινική εμπειρία δείχνει ότι η ενσωμάτωση της οικογένειας στη θεραπεία για τις διαταραχές πρόσληψης τροφής μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα της θεραπείας, ιδιαίτερα για τους εφήβους.

Μύθος #5 «Οι διαταραχές  πρόσληψης τροφής μένουν για μία ζωή και δε θεραπεύονται». 

Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής μπορούν να επηρεάσουν τη σωματική και ψυχική υγεία ενός ατόμου.  Ωστόσο, μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιτυχία. 

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι σημαντικές για την πλήρη ανάρρωση. 

Η θεραπευτική αγωγή βασίζεται σε μία σύνθετη προσέγγιση και μπορεί να περιλαμβάνει:

Ψυχοθεραπεία που μπορεί να βοηθήσει το άτομο να αλλάξει τις δυσλειτουργικές σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές που σχετίζονται με το διαταραγμένο τρόπο διατροφής. Διατροφική επιμόρφωση ώστε το άτομο να επανεκπαιδευθεί στο να αποκτήσει υγιείς διατροφικές συνήθειες. Μπορεί να χρειασθεί νοσηλεία για τα άτομα που πάσχουν από σοβαρό υποσιτισμό λόγω της έλλειψης τροφής. Μπορεί να γίνει χρήση φαρμάκων για τη μείωση των αισθημάτων της κατάθλιψης και του άγχους που συχνά συνυπάρχουν.  

Η υποστήριξη καθώς και η επιμόρφωση και η καλύτερη κατανόηση των διατροφικών διαταραχών από τους οικείους του ασθενή, αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της θεραπευτικής αγωγής.

 *1.https://www.whitehouse.gov/briefing-room/presidential-actions/2023/02/24/a-proclamation-on-national-eating-disorders-awareness-week-2023/

Του Αντώνιου Ντακανάλη, Αρθρογράφου

Καθηγητή Ψυχιατρικής και Ψυχοθεραπείας 

Μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ψυχικής Υγείας