ΚΠΙΣΝ Αναγνώσεις: Από τον Τόμας Μαν στον Ντοστογιέφσκι

07:41 9/12/2020 - Πηγή: Huffington Post Greece

Ο δεύτερος κύκλος των Αναγνώσεων, της διαδικτυακής ηχητικής σειράς του ΚΠΙΣΝ, είναι αφιερωμένος σε εμβληματικά κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας των τελευταίων δύο αιώνων που αφηγούνται ιστορίες από τις ζωές «καθημερινών ηρώων» από εποχές που έχουν παρέλθει. Διακεκριμένοι Έλληνες ηθοποιοί επιχειρούν να ταξιδέψουν το διαδικτυακό κοινό του ΚΠΙΣΝ σε σπουδαίες για τη λογοτεχνική τους αξία και το καλλιτεχνικό τους βάθος εκδοχές της ανθρώπινης περιπέτειας υπό τη σκηνοθετική επιμέλεια της Ιώς Βουλγαράκη.

Μετά τον Ουίλλιαμ Φώκνερ και το Ένα ρόδο για την Έμιλυ που παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο, τον

Δεκέμβριο σειρά έχουν ο Τόμας Μαν και η νουβέλα «Ο μικρός κύριος Φρίντεμαν» σε ανάγνωση Μαρίας Κεχαγιόγλου (09 Δεκεμβρίου) και «Η ήμερη» του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι σε ανάγνωση Γιάννη Νταλιάνη (30 Δεκεμβρίου

Τόμας Μαν, Ο μικρός κύριος Φρίντεμαν

Στη νουβέλα «Ο μικρός κύριος Φρίντεμαν» (1898), ο Τόμας Μαν αφηγείται με ευαισθησία, αλλά ταυτόχρονα και με λεπτή ειρωνεία, την ιστορία ενός νέου με ελαφριά σωματική αναπηρία, ο οποίος «αγαπούσε τρυφερά τη ζωή, που έρρεε μέσα του χωρίς πολλά πάθη αλλά γεμάτη με μια γαλήνια ευτυχία». Κάποια στιγμή, όμως, όταν εμφανίζεται απρόσμενα στη ζωή του μια εξαιρετικά γοητευτική γυναίκα, αυτός ο μικρόσωμος άνδρας με τα «μεγάλα καστανά μάτια ελαφιού» συνειδητοποιεί πως η ευτυχία του δεν ήταν παρά μια φαντασίωση.

Σε αυτή την αριστουργηματική νουβέλα, ο σπουδαίος Γερμανός συγγραφέας, με καλοδουλεμένο λόγο, συγκεκαλυμμένες αυτοβιογραφικές αναφορές και ύφος αμφίσημο, που άλλοτε απευθύνεται στο θυμικό και άλλοτε στη λογική του αναγνώστη, εξερευνά την αλήθεια της αντιφατικής ανδρικής και γυναικείας φύσης αλλά και τα όρια του κοινωνικού στιγματισμού.

Ο Τόμας Μαν (1875 - 1955) έχει καθιερωθεί ως ένας από τους πλέον εμβληματικούς συγγραφείς του 20ού αιώνα. Το 1929 τιμήθηκε με Νόμπελ λογοτεχνίας, είκοσι χρόνια αργότερα με το Βραβείο Γκαίτε, ενώ πολλές χώρες (Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, ΗΠΑ κ.ά.) αναγνώρισαν την προσφορά του στον κόσμο των Γραμμάτων, απονέμοντάς του σημαντικές διακρίσεις και τιμητικούς τίτλους. Ο πολυγραφότατος λογοτέχνης, ο οποίος έχει επηρεαστεί έντονα από τον Σοπενχάουερ, τον Φρόυντ, τον Γκαίτε, τον Σίλλερ και τον Νίτσε, διαμόρφωσε ένα εντελώς προσωπικό ύφος που συνδυάζει τον διεισδυτικό ρεαλισμό με τη δύναμη του συμβολισμού. Μερικά από τα πιο γνωστά μυθιστορήματά του είναι: Μπούντενμπροκ, Το μαγικό βουνό, Δόκτωρ Φάουστους, Θάνατος στη Βενετία.

Στο πολύπλευρο έργο του -νουβέλες, διηγήματα, μυθιστορήματα, δοκίμια κ.ά.- αποτυπώνεται η αγωνιώδης προσπάθεια του μοντέρνου δυτικού ανθρώπου που αναζητά την ισορροπία ανάμεσα στον υλικό και τον πνευματικό κόσμο, στην τρυφερότητα και τη βία, στη βαναυσότητα και την ειρήνη. Τα κείμενά του διαπνέονται από βαθύ ουμανισμό και εκφράζουν συχνά τους προβληματισμούς του γύρω από την κοινωνία και την πολιτική. Μάλιστα, τη δεκαετία του 1930, οι φιλελεύθερες πολιτικές του πεποιθήσεις τον έφεραν σε σύγκρουση με το ναζιστικό καθεστώς, με αποτέλεσμα την πολύχρονη αυτοεξορία του αρχικά στην Ελβετία και αργότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας

Σκηνοθετική επιμέλεια: Ιώ Βουλγαράκη

Διαβάζει η Μαρία Κεχαγιόγλου.

Ο μικρός κύριος Φρίντεμαν έχει εκδοθεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, Η Ήμερη

Στην αριστουργηματική νουβέλα του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι «Η ήμερη» (1876) ένας άνδρας σε απόγνωση προσπαθεί, μέσα από έναν καταιγιστικό μονόλογο σε πρώτο πρόσωπο, να ξετυλίξει το κουβάρι των αναμνήσεών του. Η γυναίκα του έχει μόλις αφαιρέσει τη ζωή της.

Στο μυαλό του σαραντάχρονου άνδρα οι σκέψεις διαδέχονται η μία την άλλη με πυρετώδη τρόπο. Ένα βασανιστικό ερώτημα στοιχειώνει τον νου του:

«Γιατί;». Η λογική μπερδεύεται με το συναίσθημα κι εκείνος πασχίζει να ξεδιαλύνει τι δεν πήγε καλά στο αρχικό σχέδιό του: παντρεύτηκε μια δεκαεξάχρονη κοπέλα, απλοϊκή, ήρεμη και ευγενική, με σκοπό να τη μεταμορφώσει στην ιδανική σύζυγο που θα μοιραζόταν το μέλλον της μαζί του. Όμως, ύστερα από λίγο καιρό, το σχέδιο αρχίζει να καταρρέει και ο γάμος διαλύεται. Τη στιγμή που είναι πια πολύ αργά, ο άνδρας αναρωτιέται: «Δύο τη νύχτα. Τα μποτινάκια της εκεί, πλάι στο κρεβάτι, λες και την περιμένουν… Όχι, σοβαρά, αύριο όταν την πάρουν, τι θ’ απογίνω;».

Έγκλημα και τιμωρία, Αδελφοί Καραμάζοφ, Ο Hλίθιος, Οι δαιμονισμένοι, Ο Παίκτης είναι μόνον πέντε από τους πιο διάσημους τίτλους της κλασικής λογοτεχνίας με την υπογραφή του Φιόντορ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι (1821-1881), ενός από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους όλων των εποχών, ο οποίος επηρέασε αποφασιστικά κορυφαίους συγγραφείς του 19ου και 20ού αιώνα (Έσσε, Κάφκα, Νίτσε, Τζόυς, Τολστόι, Χέμινγουεϊ, Γουλφ) καθώς και τα κινήματα του υπερρεαλισμού και του υπαρξισμού, ενώ θεωρείται πρόδρομος του ρωσικού συμβολισμού και του εξπρεσιονισμού.

Στα έργα του, τα οποία έχουν μεταφραστεί σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, ο Ντοστογιέφσκι ανατέμνει την κοινωνία της εποχής του με ακρίβεια, δίνοντας έμφαση, μέσα από τις ρεαλιστικές -ενίοτε κυνικές- αφηγήσεις του, στην εξαθλιωμένη ζωή και στους καθημερινούς αγώνες των φτωχών και ταπεινών ανθρώπων. Ο ίδιος άλλωστε είχε υποστεί εξευτελιστικούς βασανισμούς, όταν καταδικάστηκε και φυλακίστηκε από το τσαρικό καθεστώς ως συνωμότης και υποστηρικτής φιλελεύθερων πεποιθήσεων υπέρ του ουτοπικού σοσιαλισμού.

Η Ήμερη παρουσιάζεται στη μετάφραση του Λευτέρη Βογιατζή και της Ειρήνης Λεβίδη που έγινε για την ομώνυμη, ιστορική πλέον, παράσταση της Νέας Σκηνής στο «Θέατρο της Οδού Κυκλάδων». Η παράσταση ανέβηκε το 2007 σε σκηνοθεσία και ερμηνεία Λευτέρη Βογιατζή.

Σκηνοθετική επιμέλεια: Ιώ Βουλγαράκη

Διαβάζει ο Γιάννης Νταλιάνης.

Στις 09/12 ακούστε ΕΔΩ τη Μαρία Κεχαγιόγλου να διαβάζει τον Μικρό κύριο Φρίντεμαν.

Στις 30/12 ακούστε ΕΔΩ τον Γιάννη Νταλιάνη να διαβάζει την Ήμερη.

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ... «Ο Αμερικάνος»: Η χριστουγεννιάτικη ιστορία του Παπαδιαμάντη έρχεται online «Η Μεγάλη Χίμαιρα» του Καραγάτση επιστρέφει με ζωντανές αναμεταδόσεις Οι 10 καλύτερες (και οι 5 πέντε χειρότερες) ταινίες του 2020 κατά το Entertainment Weekly