Κυπριακό: Εδαφικό και εγγυήσεις, το δέντρο και το δάσος

11:21 3/11/2016 - Πηγή: Huffington Post Greece

Ενώ το Κυπριακό έχει φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο και οι δικοινοτικές συνομιλίες συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς, ο κίνδυνος «παράκαμψης» ακανθωδών ζητημάτων και σημαντικών υποχωρήσεων της Ελληνοκυπριακής πλευράς, προκειμένου να εμφανιστεί σύγκλιση απόψεων, επιβεβαιώνεται.

Πιο συγκεκριμένα, λίγες ημέρες μετά το κείμενό μας, όπου τονιζόταν η ανάγκη ιδιαίτερης προσοχής στο θέμα της παραμονής των Τούρκων εποίκων αλλά και της εισόδου νέων, που αποτελεί το σημαντικότερο, κατά την γνώμη μας, ζήτημα των συνομιλιών, φαίνεται ότι ουσιαστικά επικράτησε στο συγκεκριμένο

θέμα η Τουρκοκυπριακή άποψη, όπως την είχε διατυπώσει ο κ Ακιντζί.

Η Ελληνοκυπριακή πλευρά φέρεται να έχει δεχτεί:

την νομιμοποίηση 90.000 Τούρκων εποίκων (στην συνέχεια ο αριθμός «διορθώθηκε» στις 40.000), ως Κυπρίων πολιτών.
την μη απομάκρυνση των υπολοίπων εποίκων (οι οποίοι απλά δεν θα πάρουν την υπηκοότητα), των οποίων οι προσωρινές άδειες εργασίας θα ανανεωθούν.
την δυνατότητα εισόδου επιπρόσθετων Τούρκων ως «αναγκαίου εργατικού δυναμικού», για «περιορισμένο χρονικό διάστημα», ενώ η παραχώρηση των αδειών παραμονής από την Κεντρική κυβέρνηση, στην καλύτερη περίπτωση σημαίνει ασάφεια και πεδίο προστριβών.

Με αυτά τα δεδομένα, η «σκληρή γραμμή» στο εδαφικό και στο θέμα των εγγυήσεων φαίνεται να είναι ο μόνος τρόπος, ώστε να μην χρεωθεί η Ελληνοκυπριακή πλευρά την ενδεχόμενη αποτυχία των διαπραγματεύσεων, η οποία είναι δυνατόν να προέλθει κατά την φάση της κατάρτισης της αναλυτικής συμφωνίας ή ακόμα και μετά από δημοψήφισμα (αφού είναι αρκετά πιθανό, η Τουρκία, έχοντας αποσπάσει ουσιαστικές παραχωρήσεις στα σημεία που την ενδιαφέρουν, να αποδεχθεί την Ελληνοκυπριακή «σκληρή» άποψη στο εδαφικό και το θέμα των εγγυήσεων, προκειμένου να «κλείσει η συμφωνία»).

Πιο κάτω καταγράφουμε μερικές σκέψεις για τα ζητήματα του εδαφικού και των εγγυήσεων, που κατά την γνώμη μας είναι τα αμέσως πιο σημαντικά μετά το εποικιστικό - πληθυσμιακό.

1.Εδαφικό

Με βάση το μέχρι τώρα πλαίσιο των συζητήσεων, εκκρεμεί η συμφωνία που θα καθορίζει τα επιστρεφόμενα εδάφη. Η Ελληνοκυπριακή πλευρά επιδιώκει την επιστροφή, κατ' ελάχιστο, των εδαφών που προνοούσε το Σχέδιο Ανάν, ενώ για λόγους διαπραγματευτικούς, αλλά και ψυχολογικούς, Τουρκοκύπριοι «αξιωματούχοι» υποστηρίζουν ακραίες απόψεις, όπως την μη επιστροφή της περιοχής της Μόρφου. Οι συνομιλίες προγραμματίζεται να γίνουν από τις 7 έως 11 Νοεμβρίου στην Ελβετία, χωρίς την συμμετοχή των πολιτικών αρχηγών των Κυπριακών κομμάτων, όπως αρχικά εξεταζόταν.

Αυτό που παραβλέπεται είναι ότι μια χώρα δεν περιλαμβάνει μόνο το χερσαίο αλλά και το θαλάσσιο τμήμα (ΑΟΖ). Υπενθυμίζεται ότι, με επιστολή που απέστειλε η Τουρκία στον ΟΗΕ στις 30 Σεπτεμβρίου, (και σε συνέχεια αρκετών παρόμοιων υπομνημάτων προς διεθνείς οργανισμούς τα τελευταία χρόνια), διεκδικεί θαλάσσιο χώρο που κατάδηλα ανήκει στην Κύπρο, και φτάνει μέχρι την περιοχή του Ακάμα. Εξάλλου, στο παρελθόν η Τουρκία είχε έμπρακτα αμφισβητήσει την κυριότητα θαλάσσιων περιοχών που ανήκουν στην Κυπριακή Δημοκρατία και ακόμα και πρόσφατα η Κύπρος κατήγγειλε την τακτική αυτή, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2011 η κρατική Εταιρεία Πετρελαίων της Τουρκίας (ΤΡΑΟ) υπέγραψε συμφωνία με την «κυβέρνηση» των κατεχομένων για τα οικόπεδα 1, 2, 3, 8, 9, 12 και 13.

Κατά την γνώμη μας, η Κύπρος πρέπει να ζητήσει την διασαφήνιση του σχετικού ζητήματος και να απαιτήσει την τοποθέτηση της Τουρκοκυπριακής πλευράς, αλλά και την απόσυρση των παράνομων αξιώσεων της Τουρκίας, ενώ ενδεχόμενη άρνηση αυτών να συναινέσουν, όχι μόνο θα αποδείξει την αναξιοπιστία τους, αλλά και θα αναδείξει την πραγματική εικόνα της (ακόμα και σήμερα ιδιαίτερα ενεργής) Τουρκικής επιθετικότητας.

Προκειμένου δε να δρομολογηθεί η οριστική λύση του θέματος, πιστεύουμε ότι η Ελλάδα και η Κυριακή Δημοκρατία θα πρέπει να ζητήσουν από την Τουρκία την άμεση υπογραφή ανέκκλητου Συμφωνητικού για παραπομπή της οριοθέτησης των ΑΟΖ Κύπρου, Ελλάδας και Τουρκίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

2.Εγγυήσεις

Σε ό,τι αφορά το θέμα των εγγυήσεων, με τα μέχρι τώρα δεδομένα, οι διαπραγματεύσεις φαίνεται να αφορούν το αν η Τουρκία θα έχει δικαίωμα επέμβασης στο Τουρκοκυπριακό τμήμα, θέμα ιδιαίτερα σημαντικό. Η Κυπριακή αλλά και η Ελληνική πλευρά, ορθά επιμένουν στην άρνηση αποδοχής μιας τέτοιας προοπτικής, παραπέμποντας στις εγγυήσεις που προσφέρουν το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αποδοχή μιας οποιασδήποτε άλλης λύσης, θα αποτελούσε, πιστεύουμε, μια μη αποδεκτή υποχώρηση της Ελληνοκυπριακής και της Ελληνικής πλευράς.

Ο περιορισμός όμως των συζητήσεων στο προαναφερθέν πλαίσιο, αποτελεί μια χαμένη ευκαιρία για την Ελληνοκυπριακή πλευρά. Το ζήτημα των εγγυήσεων δεν έχει μόνο την στατική του διάσταση (όπως αυτή αναφέρθηκε πιο πάνω), αλλά και την δυναμική, ως ένα σύστημα κινήτρων και αντικινήτρων, προκειμένου οι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι να έχουν λόγους να συμβιώσουν αρμονικά, αλλά και το πιο αδύνατο μέρος (οι Ελληνοκύπριοι) να εξασφαλίζει όσο γίνεται μεγαλύτερη προστασία από τις αυθαιρεσίες της άλλης πλευράς.

Η πρόβλεψη, στα πλαίσια της Συμφωνίας, της δυνατότητας μελλοντικής μετεξέλιξης της διζωνικής ομοσπονδίας σε πιο χαλαρές μορφές, θα μπορούσε να είναι ένας τέτοιος τρόπος. Δεν είναι επί του παρόντος, ούτε είμαι ο ειδικός που θα αναφερθεί στις (αυστηρές) προϋποθέσεις που πρέπει να ισχύσουν, προκειμένου αυτή η προοπτική να εξουδετερώσει κινδύνους και να μην δημιουργήσει νέους, θυμίζουμε όμως τα εξής:

Η αποδοχή του διζωνικού, δικοινοτικού μοντέλου έγινε υπό άλλες περιστάσεις, όταν οι έποικοι δεν αποτελούσαν την πλειοψηφία στο κατεχόμενο τμήμα και η Τουρκία δεν είχε εκδηλώσει σε αυτόν τον βαθμό τις ισλαμιστικές και εθνικιστικές της επιδιώξεις.

Τα προσοδοφόρα τμήματα της ΑΟΖ βρίσκονται στα νότια της Κύπρου και οι Τουρκοκύπριοι θα πρέπει να σέβονται τα δικαιώματα των Ελληνοκυπρίων, αν επιθυμούν να έχουν δικαίωμα σε μερίδιο του πλούτου. Σε κάθε περίπτωση, οι όροι μιας ενδεχόμενης τέτοιας πρόβλεψης θα αποτελούσαν μέτρο επιτυχίας της Ελληνοκυπριακής πλευράς, καθώς δεν θα πρέπει να οδηγούν σε κατάσταση χειρότερη από την σημερινή.

Όπως στην περίπτωση της Τσεχοσλοβακίας, ένα ειρηνικό «διαζύγιο» δύο τμημάτων μιας χώρας μπορεί να συμβεί για πολλούς λόγους. Παράλληλα, όλες οι εμπορικές Συμβάσεις προβλέπουν την δυνατότητα τροποποίησης ή και τερματισμού τους, όπως και τις διαδικασίες, τους σχετικούς όρους, τα παραμένοντα σε ισχύ άρθρα, καθώς και τις συνέπειες για μη τήρηση των συμφωνηθέντων.

Συμπερασματικά, οι εμπλεκόμενες πλευρές (ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, τα πολιτικά κόμματα της Κύπρου και η Ελλάδα) θα πρέπει να δουν το Κυπριακό με «ανοιχτό» και δυναμικό τρόπο, ως μια ευκαιρία αμοιβαίου οφέλους για Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, αλλά και ρύθμισης όλων των εκκρεμοτήτων που υπάρχουν ή διαφαίνονται.

Το συνεχές χαμήλωμα της στάθμης των προσδοκιών, προκειμένου αυτές να είναι ρεαλιστικές (όπως ζητάει ο κ. Ακιντζί) είναι βέβαιο ότι δεν επιλύει κανένα πρόβλημα, απλά τα παραπέμπει στο μέλλον, όπου υπό πιο δυσμενείς συνθήκες θα κληθεί ο Ελληνισμός να τα αντιμετωπίσει.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.