Κυβέρνηση, συγκυβέρνηση, διακυβέρνηση

19:18 18/2/2015 - Πηγή: Huffington Post Greece

Οι νέοι όροι αντανακλούν τις πραγματικές εξελίξεις, αφού η πολιτική ζωή δημιουργεί καταστάσεις απρόβλεπτες, δεν δέχεται το κενό, δεν περιμένει. Οι ανάγκες οριοθετούν την τακτική, εκβιάζουν το αποτέλεσμα. Οι συνεργασίες αναπόφευκτες αφού ούτε και το πολυπόθητο όριο των 151 βουλευτών διασφαλίζει σήμερα την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης. ΝΔ και ΠΑΣΟΚ χθες, ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ σήμερα, ή ό,τι προκύψει αργότερα, είναι δείγματα μιας

νέας κατάστασης: οι μονοκομματικές κυβερνήσεις αποτελούν παρελθόν, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών.

Κι αυτό γιατί το εύρος και η πολυπλοκότητα των προβλημάτων της χώρας και της κοινωνίας μας οδηγούν σε αναζήτηση λύσεων ευρύτερα αποδεκτών. Δεν αρκεί η κοινοβουλευτική πλειοψηφία, η κυβέρνηση πρέπει να πείθει πλέον αν όχι όλους τους πολίτες, τουλάχιστον τους περισσότερους από τους ψηφοφόρους των κομμάτων που την στηρίζουν. Κανένας δεν θέλει σήμερα να κυβερνά μόνος του. Κι αυτό θέτει νέα διλήμματα.

-Πρώτα, διλήμματα πολιτικής κουλτούρας. Συνηθίσαμε για χρόνια στον διπολισμό, στις μονοκομματικές κυβερνήσεις, σε δυναστείες και παντοδύναμους ηγέτες. Μέχρι που ήρθε η κρίση κι όλα γκρεμίστηκαν, τα καλά χρόνια της ανέμελης ζωής και των κομματικών, προεκλογικών υποσχέσεων, πέρασαν. Ολα αυτά δεν αρκούν, δεν πείθουν, δεν είναι αποδεκτά.

-Μετά, διλήμματα πρακτικών επιλογών. Η συγκυβέρνηση προϋποθέτει πρόγραμμα συνεργασίας κι όχι απλά συμφωνία των αρχηγών για σχηματισμό κυβέρνησης. Οι επαγγελματίες της πολιτικής θέλουν να είναι πάντα στο επίκεντρο, να είναι κυρίω ςβουλευτές και υπουργοί, αλλά οι πολίτες είναι πλέον φιλύποπτοι και απαιτητικοί. Οντως άλλαξαν οι καιροί, άλλοι παίκτες εμφανίζονται, άλλα μέσα λειτουργούν και οι νέες τεχνολογίες προσθέτουν ανασφάλειες σε όσους είχαν μάθει να στέλνουν τις γνωστές επιστολές, «κατόπιν ενεργειών μας....». Το κυβερνητικό πρόγραμμα όμως σημαίνει έλεγχο σε όλα τα επίπεδα, διάλογο, αντιπαράθεση, δύναμη πειθούς. Δύσκολα πράγματα για τους περισσότερους από τους επαγγελαμτίες της πολιτικής.

-Τέλος, διλήμματα μοντέλου. Το πρωθυπουργικό μοντέλο δεν επαρκεί πλέον, δείχνει ακατάλληλο για τη νέα εποχή. Παράδοξο; Οχι, αφού η συγκυβέρνηση έχει δύο ή και τρεις κομματικούς αρχηγούς. Μπορεί αύριο να έχει τέσσερις ή και πέντε, όπως είναι η κατάσταση στο Βέλγιο ή στην Ολλανδία. Δεν είναι κακό, αλλά πρέπει να ξέρεις να το χειρισθείς, τα ελληνικά κόμματα δεν έχουν τέτοια εμπειρία. Τα τελευταία χρόνια είδαμε πολλά νέα σχήματα, σοβαρές προσπάθειες αλλά και ευτράπελα γεγονότα. Τα κόμματά μας είναι ακόμα αρχηγικά, ακόμα και η αριστερά, εκ φύσεως περισσότερο συλλογική, υπέπεσε κι αυτή στο αμάρτημα, η ιστορία βρίθει τέτοιων παραδειγμάτων. Το μέλλον θα δείξει αν οι πολίτες μπορούν να οργανωθούν αλλοιώς κι αν αντιλαμβάνονται την πολιτική αλλοιώς...

Τί σημαίνουν όλα αυτά στα καθ'ημάς; Το πρωθυπουργικό μοντέλο τέλειωσε, αλλά το καινούργιο σύστημα διακυβέρνησης δεν έχει αναδειχθεί. Οι εξελίξεις θα δείξουν τις δυνατότητες εξέλιξης των κομμάτων, την προσαρμογή των θεσμών, τις επιρροές των νέων δικτύων, τελικά τον ρόλο των πολιτών. Τίποτε δεν είναι όπως παλιά και πίσω από τις εκπλήξεις, την αμηχανία των σχολίων εντός και εκτός της χώρας, τα περί ύφους και στυλ των νέων υπουργών, υποβόσκουν θέματα ουσίας. Τα κύρια ερωτήματα είναι εμφανή: ποιό μοντέλο διακυβέρνησης για τη νέα εποχή; Ποιός ο ρόλος των πολιτών; Ποιός ο ρόλος των συγκυβερνούντων κομμάτων σε σχέση με τους θεσμούς, την εσωτερική σκηνή, αλλά και την ΕΕ; Είναι εφικτή μια συλλογική ηγεσία με στρατηγική, πρόγραμμα, δημοκρατική διαβούλευση και πολιτική αποτελεσματικότητα; Θα συνεχίσει η χώρα με θέατρο αρχηγών, με συμφωνίες κορυφής, με διαγγέλματα και εφήμερες κινήσεις εντυπωσιασμού;

Οι καιροί απαιτούν πειστικές απαντήσεις, σαφείς και υπεύθυνες επιλογές. Το νέο θα προκύψει, αλλά θέλει προσπάθεια, μελέτη, φαντασία. Ισως να χρειάζεται κάτι πιο ριζοσπαστικό, αφού όλα άλλαξαν