Λογιστική μεταρρύθμιση μετ’ εμποδίων

08:18 14/2/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Ανέτοιμοι δηλώνουν οι Δήμαρχοι, μέσω της ΚΕΔΕ, για την εφαρμογή του ΠΔ 54/2018 και του νέου λογιστικού πλαισίου έως 1/1/2026, δηλαδή 8 χρόνια μετά την έκδοσή του και 4 μετά την αρχικά προβλεπόμενη έναρξη εφαρμογής του. Αυτή η δήλωση φανερώνει βαθύτερα προβλήματα στον τρόπο με τον οποίο υλοποιούνται οι μεταρρυθμίσεις στη Δημόσια Διοίκηση και την Αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα.

Το ΠΔ 54/2018 «Oρισμός του περιεχομένου και του χρόνου έναρξης της εφαρμογής του Λογιστικού

Πλαισίου της Γενικής Κυβέρνησης» (ΦΕΚ Α 103/13.06.2018) εκδόθηκε λόγω της ανάγκης εναρμόνισης της χώρας με τα διεθνή πρότυπα (IPSAS) στον τομέα της λογιστικής και οικονομικής διαχείρισης. Αντικαθιστά τα ποικίλα υφιστάμενα κλαδικά λογιστικά σχέδια και αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ενιαίου, ομοιόμορφου και συνεκτικού τρόπου υπολογισμού, αποτύπωσης, παρακολούθησης, επεξεργασίας, σύγκρισης και αξιοποίησης των χρηματοοικονομικών δεδομένων ενός δημόσιου οργανισμού. Στόχος του ενιαίου λογιστικού σχεδίου είναι αφενός να ενισχύσει τον έλεγχο, τη διαφάνεια και τη λογοδοσία, αφετέρου να διευκολύνει τη λήψη ορθολογικών αποφάσεων και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, μέσω μιας πιο αποτελεσματικής ανάλυσης των δεδομένων.

Την έκδοση του ΠΔ ακολούθησε η έκδοση οδηγιών από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, η τροποποίησή του (πριν ακόμη εφαρμοστεί καθολικά) τρεις φορές, η έκδοση εγκυκλίων για την εφαρμογή του, συνεχείς παρατάσεις - με την τελευταία να επιτάσσει την υλοποίησή του και από τους ΟΤΑ μέχρι 1/1/2026, καθορίζοντας το διάστημα 1/1/2025-31/12/2025 ως περίοδο μετάβασης και προετοιμασίας - και η ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων από το ΙΝΕΠ/ΕΚΔΔΑ αλλά και από ιδιωτικούς φορείς.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η ΚΕΔΕ, ενώ αναγνωρίζει τη χρησιμότητα του ενιαίου λογιστικού σχεδίου, εκφράζει ανησυχίες για τη δυνατότητα των δήμων να τηρήσουν τις προθεσμίες καθώς:

α. Δεν υπάρχει καταρτισμένο ή εξειδικευμένο προσωπικό που θα αναλάβει τη μετάπτωση

β. Τα λογιστικά πληροφοριακά συστήματα των δήμων δεν έχουν προσαρμοστεί στους νέους κανόνες

γ. Η ανάγκη υποστήριξης από εξωτερικούς συνεργάτες είναι δεδομένη (!), ενώ δεν έχει προβλεφθεί ανάλογη χρηματοδότηση

δ. Πολλοί δήμοι δεν έχουν ολοκληρώσει τα μητρώα παγίων τους, που αποτελεί προϋπόθεση για τη μετάβαση

Όπως φαίνεται, παρά τις συνεχείς ανακοινώσεις και υποσχέσεις για εκσυγχρονισμό, η ουσιαστική προετοιμασία και οι απαραίτητες προσαρμογές στα νέα δεδομένα δεν έχουν προχωρήσει όπως θα έπρεπε, αφού δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ανησυχίες της ΚΕΔΕ είναι απολύτως βάσιμες. 

Τα εμπόδια που προκύπτουν από την αντίσταση στις αλλαγές και τα διοικητικά αδιέξοδα καθυστερούν τον εκσυγχρονισμό της Διοίκησης. Η αδράνεια που παρατηρείται, και η οποία θέτει σε κίνδυνο την αποτελεσματικότητα των μεταρρυθμίσεων και την επιτυχία της εφαρμογής τους, είναι ανησυχητική.  Η αδυναμία των δήμων να προσαρμοστούν εγκαίρως υποδηλώνει ότι ίδιο το σύστημα υπονομεύεται από μια νοοτροπία που αποφεύγει την αλλαγή και την εξέλιξη. Αν και η αντίσταση συχνά παρουσιάζεται ως δικαιολογημένη λόγω διοικητικών και χρηματοδοτικών περιορισμών, καθίσταται αβάσιμη μετά από τόσες καθυστερήσεις και παρατάσεις. Θέτει σε αμφισβήτηση τη δέσμευση για εκσυγχρονισμό, διαφάνεια, λογοδοσία και συνολική βελτίωση.

Αναδεικνύει, επίσης, την ανάγκη για ολοκληρωμένη και ολιστική αντιμετώπιση των μεταρρυθμίσεων, την εφαρμογή, δηλαδή, μιας μεταρρυθμιστικής τεχνικής που να συμπεριλαμβάνει τη συμμετοχή της Διοίκησης στον σχεδιασμό και την εκπόνηση ενός επιχειρησιακού σχεδίου, τη διαμόρφωση και διάδοση ενός σαφούς οράματος και καλά μελετημένων, συγκεκριμένων στόχων, την ουσιαστική επικοινωνία και την πληροφόρηση για την κάμψη των αντιστάσεων, τη διαρκή εποπτεία, αξιολόγηση και ανατροφοδότηση του εγχειρήματος. Η δημιουργία αξιόμαχου προσωπικού μέσω εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και η αξιοποίηση και ενδυνάμωση των προσοντούχων υπαλλήλων, αποτελούν τον κυριότερο παράγοντα για την επιτυχία των μεταρρυθμίσεων, καθώς καθιστούν τους εργαζομένους δεκτικούς στις αλλαγές και ικανούς να τις υποστηρίξουν αποτελεσματικά.

Η αδυναμία εφαρμογής ενός πλαισίου που θεσπίστηκε το 2018 δείχνει ότι η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι προβληματική. Το ερώτημα είναι αν η Πολιτεία και οι Δήμοι έχουν τη βούληση να κάνουν την αλλαγή ή αν θα αναβάλλουν για ακόμη μία φορά την εφαρμογή κρίσιμων μεταρρυθμίσεων.