Μια μέρα μόνο

13:58 21/2/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Κάθε 365 μέρες, έχουμε κατά μέσο όρο 109 νέους νόμους, 712 προεδρικά διατάγματα, 882 υπουργικές αποφάσεις. Σε καμία από αυτές τις μέρες, σε κανένα νόμο, σε κανένα διάταγμα, σε καμία απόφαση απ' αυτές που κανονίζουν αναθέσεις, προμήθειες, διορισμούς, διαγωνισμούς και γενικότερα τον τρόπο λειτουργίας του κράτους, δεν έχουμε λόγο ως πολίτες. Και πώς θα μπορούσαμε άλλωστε, λέει η σύγχρονη αφήγηση. Είναι πρακτικά αδύνατο εκατομμύρια άνθρωποι να παίρνουν χιλιάδες αποφάσεις κάθε χρόνο. Δεν βρισκόμαστε πια στο μακρινό παρελθόν, όπου οι πόλεις μας ήταν μικρές, και υπήρχαν δούλοι να δουλεύουν την ώρα που

οι πολίτες συμμετείχαν στα κοινά.

Κι όμως, το κύριο πρόβλημα εδώ δεν είναι πρακτικό. Το κύριο πρόβλημα είναι η διαδεδομένη πλέον αντίληψη ότι είμαστε ανίκανοι να παίρνουμε αποφάσεις. Ότι είμαστε τόσο εγκλωβισμένοι στην άγνοια και τις επιθυμίες μας, που κάθε συζήτηση για διεύρυνση της δημοκρατίας είναι επικίνδυνη για όλους. Για να μην σας ζαλίσω με αναλύσεις και «structure vs. agency» θεωρίες, θα πω μόνο ότι είναι μια αντίληψη που μοιάζει να έρχεται απ' την αρχή του χρόνου. Την είχαν οι Φαραώ για τους δούλους, οι πατρίκιοι για τους πληβείους, οι φεουδάρχες για τους δουλοπάροικους, οι τσιφλικάδες για τους κολλίγους, οι ευγενείς για τους υπηκόους, οι άποικοι για τους ιθαγενείς, οι ισχυροί για τους αδύναμους. Και εν ολίγοις λέει ότι τους αδύναμους τους αξίζει η θέση τους, γιατί από τη φύση τους είναι ανίκανοι, απαίδευτοι, κατώτερου τύπου άνθρωποι. Αντίληψη πάντα βολική για όσους είχαν την εξουσία και ήθελαν να τη διατηρήσουν.

Σκεφτείτε το εξής απλό παράδειγμα: Να αφιερώναμε ο καθένας μία μέρα μόνο κάθε χρόνο για να ελέγχουμε ή να διαμορφώνουμε μια απόφαση. Μία μέρα μόνο στις 365.

Αυτή αποτελεί και σήμερα το κύριο ανάχωμα. Αν το ξεπεράσουμε, το πρόβλημα της συμμετοχής εκατομμυρίων πολιτών στα κοινά υποβιβάζεται σε τεχνικό. Και ως τέτοιο, δεν είναι καν σπουδαίο. Ίσα-ίσα, από τεχνικής άποψης, καλύτερα που είμαστε κάποια εκατομμύρια αντί για μια χούφτα άνθρωποι.

Σκεφτείτε το εξής απλό παράδειγμα: Να αφιερώναμε ο καθένας μία μέρα μόνο κάθε χρόνο για να ελέγχουμε ή να διαμορφώνουμε μια απόφαση. Μία μέρα μόνο στις 365. Πώς; Μα με τον ίδιο τρόπο που ήδη εδώ και αιώνες καλούμαστε να συμμετέχουμε σε σημαντικές αποφάσεις της μίας από τις τρεις εξουσίες: ήδη από τον 12ο αιώνα στον δυτικό κόσμο η δικαστική εξουσία καλεί απλούς πολίτες να αποφασίσουν για πολύπλοκα νομικά θέματα. Είναι τα γνωστά σε όλους μας σώματα ενόρκων. Γιατί να μην εφαρμόζαμε την ίδια μέθοδο και για τις υπόλοιπες εξουσίες; Θα μπορούσαμε να έχουμε 10 εκατομμύρια ανθρώπους να συμμετέχουν μια φορά το χρόνο ο καθένας σε κάποια απόφαση. Θα είχαμε 30 χιλιάδες διαθέσιμους ενόρκους κάθε μέρα. Έτσι ώστε κάθε νόμος, κάθε υπουργική απόφαση, κάθε προεδρικό διάταγμα να κρίνεται σύμφωνα με «το κοινό περί δικαίου αίσθημα». Κάθε ανάθεση, κάθε προμήθεια, κάθε τροπολογία.

Μία μέρα τον χρόνο θα έφτανε όχι μόνο για τις 1600 περίπου αποφάσεις της κεντρικής διοίκησης, όχι μόνο για τη δημιουργία μικρών σωμάτων ενόρκων, αλλά για πολύ περισσότερα. Κάθε μέρα, μικρά ή μεγάλα συμβούλια αποτελούμενα από μερικές δεκάδες μέχρι πολλές εκατοντάδες πολιτών θα μπορούσαν να ελέγχουν κάθε απόφαση της κυβέρνησης, της βουλής, των 21 ανεξάρτητων αρχών, των 13 περιφερειών, των 325 δήμων. Θα μπορούσαν να επηρεάζουν και να ελέγχουν κάθε απόφαση της διοίκησης. Θα μπορούσαν μέχρι και να προπαρασκευάζουν νέους νόμους προερχόμενους από την κοινωνία.

Κι αν αμφιβάλετε ότι απλοί πολίτες θα μπορούσαν να αποφασίζουν για όλα τα θέματα κι όχι μόνο γι' αυτά της δικαστικής εξουσίας, υπάρχουν πολλά πρόσφατα παραδείγματα σε όλον τον κόσμο που θα σας έπειθαν για το αντίθετο. Όπως λέει ο Manuel Arriaga, συγγραφέας του βιβλίου «Για την επανεκκίνηση της δημοκρατίας»: «Προς έκπληξη πολλών, η εμπειρία έχει αποδείξει ξανά και ξανά ότι, όταν χρησιμοποιείται το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο, οι ομάδες αυτές των απλών πολιτών είναι απολύτως σε θέση να συζητήσουν και να αποφασίσουν για σύνθετα θέματα».

Αυτό θα ήταν παιδεία. Θα δημιουργούσε παιδεία. Γιατί ο καθένας μας θα έπρεπε κάθε χρόνο να έρθει αντιμέτωπος με τους ανυπόφορους συμβιβασμούς ή τις μεγάλες ρήξεις που απαιτεί η εποχή μας, ο καθένας μας θα έπρεπε να αναλάβει την ευθύνη αποφάσεων.

Και θα σήμαινε μια άμεση και διαρκή σύνδεση κοινωνίας και πολιτείας. Θα ήταν αναδιανομή της εξουσίας με τρόπο που θα διέλυε την διαφθορά, τις φωτογραφικές διατάξεις, τις μεταμεσονύχτιες τροπολογίες, την αυθαιρεσία.

Με μια μέρα μόνο. Φανταστείτε με δύο...

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.