Μια στάση στη Λέσβο

11:46 21/10/2015 - Πηγή: Huffington Post Greece

Σε μια πρόσφατη αποστολή της ΜΚΟ «Φάρος» στη Λέσβο, μέσα από συζητήσεις, εικόνες και επισκέψεις, το παζλ της διαδρομής ενός πρόσφυγα στο νησί ολοκληρώθηκε. Συνάντησα πράγματα που, αν και φαντάζουν απίστευτα, είναι η πραγματικότητα του νησιού τους τελευταίους μήνες. Ένταση, αναμονή στο λιμάνι, άθλιες συνθήκες υγιεινής και ένα γενικότερο χάος. Εκείνο, όμως, που μου καρφώθηκε στο μυαλό, όταν πήρα το δρόμο της επιστροφής, ήταν ένα. Αυτό το ταξίδι, που υπό φυσιολογικές

συνθήκες θα φαινόταν στον καθένα μας ακατόρθωτο, δεν είναι παρά μόνο μια μικρή στάση στο προσφυγικό ταξίδι που ξεκινά από τη Συρία, το Αφγανιστάν ή αλλού και διασχίζει τουλάχιστον εφτά χώρες για να φτάσει στον πολυπόθητο προορισμό. Τουλάχιστον. Σας παραθέτω, λοιπόν, τις περιπέτειες των προσφύγων σε μια μόνο από τις στάσεις τους, σε ένα νησί που οι περισσότεροι, στο τέλος του ταξιδιού, με δυσκολία θα θυμούνται το όνομά του, όταν θα κληθούν να απαριθμήσουν έναν έναν τους τόπους απ' όπου πέρασαν μέχρι να φτάσουν στο νέο τους σπίτι. Ένα νησί 85.000 κατοίκων, που μέσα σε έξι μήνες δέχτηκε έως και 140.000 πρόσφυγες.

Το κεφάλαιο αυτό, ή καλύτερα υποκεφάλαιο, ξεκινά στα παράλια της Τουρκίας. Είναι νύχτα και περιμένεις, μαζί με άλλους, τον άνθρωπο που κρατά το κλειδί της νέας σου ζωής. Έρχεται σε ένα μαύρο φουσκωτό και φέρνει μαζί του πολλά πορτοκαλί σωσίβια, κάτι που κατευνάζει τις ανησυχίες σου και πιάνεις τον εαυτό σου να ξαναλέει πως όλα θα πάνε καλά. Επιβιβάζεστε όλοι και, ενώ είναι προφανές πως η βάρκα δεν χωράει τόσους, εσύ έχεις ήδη στρέψει το κεφάλι σου στα φώτα που σε περιμένουν απέναντι. Η ανησυχία επιστρέφει, όταν ο ίδιος δεν επιβιβάζεται μαζί σας ή σας εγκαταλείπει στην πορεία, φεύγοντας με μια άλλη βάρκα. Κάποιος, ορισμένος από πριν ή απλά ο πιο ψύχραιμος, πιάνει το τιμόνι. Πόσο δύσκολο να είναι; Άλλωστε, πρέπει να πάει απλώς ευθεία, ίσια στο φως απέναντι, που δεν μοιάζει και τόσο μακριά. Την προηγούμενη ο ορίζοντας ήταν ανοιχτός και διακρινόταν ολοκάθαρα η Λέσβος, πρέπει να είναι κοντά. Για σένα, όμως, δεν είναι η Λέσβος, είναι η Ευρώπη και αυτό αρκεί. Εάν ο νέος σας καπετάνιος είναι καλότυχος και αν ο καιρός είναι με το μέρος σας, σε μερικές ώρες πατάς και πάλι στεριά. Αν όχι...

Αυτό το ταξίδι, που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα φαινόταν στον καθένα μας ακατόρθωτο, δεν είναι παρά μόνο μια μικρή στάση στο προσφυγικό ταξίδι που ξεκινά από τη Συρία, το Αφγανιστάν ή αλλού και διασχίζει τουλάχιστον εφτά χώρες για να φτάσει στον πολυπόθητο προορισμό.

Φτάνεις στη Σκάλα Συκαμιάς ή στο Μόλυβο, αλλά και πάλι δεν έχει σημασία. Σημασία έχει πως έχεις βραχεί, κάνει ψύχρα και είναι θεοσκότεινα. Κάποιος έσκισε με ένα μαχαίρι τη βάρκα. Για να μη μας στείλουν πίσω, ψέλλισε, και πέταξε πρώτος το σωσίβιό του στην παραλία. Έχει και άλλα πολλά σωσίβια κάτω από τα πόδια σου. Το θεωρείς καλό σημάδι, πέρασαν κι άλλοι, πριν από σένα, που τα κατάφεραν. Μέσα στο σκοτάδι, κάποιος χαράζει μια πορεία και όσο σίγουρος και να μοιάζει, ξέρεις πως περπατάτε στην τύχη. Φτάνετε στον πρώτο δρόμο. Χωματόδρομος. Συνεχίζετε και αφήνετε πίσω σας τα περιττά και βρεγμένα, αφήνετε σημάδια πως τα καταφέρατε, σημάδια ελπίδας για τους επόμενους.

Το αν θα πάτε δεξιά ή αριστερά στο χωματόδρομο έχει μεγάλη σημασία, αλλά αυτό δεν το ξέρεις. Από τον παραλιακό δρόμο έχει λεωφορεία που φεύγουν από τον Μανταμάδο και σας πάνε στη Μυτιλήνη, ενώ από τον εσωτερικό δρόμο, έχει μόνο την Καλλονή, μια στάση στη ΜΚΟ «Αγκαλιά» και περπάτημα 60 ατέλειωτων χλμ. Δεν κάνεις πια ωτοστόπ, κουράστηκες, απελπίστηκες...Ναι, είναι αλήθεια, κάποιοι σταματάνε και παίρνουν παιδιά και γυναίκες, τα πάνε παρακάτω. Είδες οικογένειες να χωρίζονται για να μην περπατήσει άλλο, κάτω από τον ήλιο, εκείνη. Είναι έγκυος, βλέπεις. Παλιά, λένε, δε σταμάταγαν. Χαίρεσαι που είναι καλύτερα απ' ό,τι σου έλεγαν όσοι πέρασαν πριν από σένα. Περπατάς στην άκρη και έχεις το νου σου πάντα στα αυτοκίνητα. Δεν έχει φώτα ο δρόμος. Και έπειτα, εκείνα τα χαμόγελα στην Καλλονή και τα "welcome", τα είχες τόσο ανάγκη. Μπορεί και εδώ να βρεθεί ένα λεωφορείο, αν είστε πολλοί, αν οι δωρεές της Αγκαλιάς επαρκούν για να το μισθώσουν. Αλλιώς, θα συνεχίσεις με τα πόδια. Εξήντα χιλιόμετρα πάνω, εξήντα κάτω, ποιος μετράει πια; Άλλωστε, εσύ θα φτάσεις. Δεξιά ή αριστερά στο χωματόδρομο, ίσως τελικά να μην είχε και τόση σημασία.

Είτε από τον παραλιακό με λεωφορείο, αν είσαι τυχερός, είτε από την ενδοχώρα με μια στάση στην Καλλονή και περπάτημα ή λεωφορείο, θα φτάσεις στη Μυτιλήνη. Σε υποδέχεται με τα αρχοντικά της και το μεγαλοπρεπές κάστρο της, που κάποτε φιλοξένησε κι άλλους κατατρεγμένους από έναν πόλεμο μιας άλλης εποχής. Εκείνοι ήταν Έλληνες, ίσως να μην έχεις ακούσει την ιστορία, αλλά δεν μπορεί, κάποιος ντόπιος θα θυμάται ή έστω το ίδιο το Κάστρο, το πρώτο τους σπίτι, θυμάται. Ανάμεσα στον αρχιτεκτονικό πλουραλισμό του μπαρόκ, της μπελ επόκ και της αναγέννησης, σε συνάντησα να ψάχνεις τουαλέτα. Μιλούσες άπταιστα αγγλικά και ήσουν τόσο ευγενικός, ενώ η συνοδός σου είχε κοκκινίσει από τη ντροπή της. Τι να σου πω; Πως το Λιμενικό απαγορεύει την εγκατάσταση χημικών τουαλετών στο χώρο του λιμανιού και πως το θέμα βρίσκεται σε διαβούλευση; Τι σε νοιάζουν εσένα αυτά;

Εσένα σε νοιάζει που πήρες επιτέλους το χαρτί. Το πολυπόθητο χαρτί! Αν είσαι Σύρος, το πήρες γρήγορα και έμεινες μόνο μερικές ώρες στην ουρά στο Καρά Τεπέ. Αν είσαι Αφγανός, Ιρακινός, Ερυθραίος ή οτιδήποτε άλλο, ταλαιπωρήθηκες. Έστησες σκηνή έξω από τη Μόρια και περίμενες υπομονετικά να περάσεις από την άλλη μεριά του φράχτη. Τι ειρωνεία! Ο φράχτης, για τον οποίο δαπανήθηκαν πάνω από 5.000.000 ευρώ για να σε κρατάει μέσα και εσύ θες να τον ρίξεις και να μπεις. Όχι, δεν είναι παράλογο και, ναι, οι συνθήκες μέσα στο Προαναχωρητικό Κέντρο είναι άθλιες, αλλά σου είπαν πως μέσα δίνουν το χαρτί. Την ώρα που σου έπαιρναν τα αποτυπώματα, σε έβγαζαν φωτογραφία και σου έλεγαν για ακόμη μια φορά να περιμένεις, εσύ αναρωτιόσουν αν η έγκυος, που είδες να χωρίζεται από τον άντρα της στο δρόμο, θα μπορέσει να τον ξαναβρεί μέσα σε αυτό το χαμό.

Με το χαρτί στα χέρια σου και παρά την ταλαιπωρία, φόρεσες το καλύτερο χαμόγελό σου και τράβηξες για την πόλη. Το εισιτήριο για την Αθήνα, εισιτήριο ζωής για σένα. Και εκεί ουρά, αλλά τώρα είναι αλλιώς, τώρα έχεις το χαρτί. Δε βαριέσαι, θα περιμένεις. Η ταρίφα γνωστή: 45 το κανονικό, 60, όμως, αν το πλοίο λέγεται Ελευθέριος Βενιζέλος και 30 για το παιδί. Δεν καταλαβαίνεις προς τι η διαφορά, αλλά δεν ρωτάς. Νιώθεις ήδη να ασφυκτιάς σε ένα νησί που βουλιάζει από τον κόσμο και η διέξοδος είναι μία. Ας είναι. Πληρώνεις. Η επόμενη θέση είναι σε δυο μέρες. Άλλες δυο, δυο ακόμη χαμένες από την καινούργια σου ζωή που λαχταράς τόσο να στήσεις. Αντί να ζεις, χάνεις. Δυνάμεις, μέρες, μήνες, ίσως και χρόνια. Αλλά δεν χάνεις την ελπίδα σου.

Ο Φάρος και οι άλλες οργανώσεις σε περιμένουν στην Αθήνα. Το νέο κεφάλαιο ξεκινά και εσύ αντέχεις. Το ίδιο και η Λέσβος.

Για τα επίσημα ευρήματα της αποστολής του Φάρου, δείτε εδώ.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.