Μήπως η ψηφιακή εποχή «σκοτώνει» την τελεία;

07:55 14/6/2016 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το ίντερνετ και τα smartphones καταστρέφουν την κινητήριος δύναμη της γλώσσα μας, σύμφωνα με τους New York Times.

Στο άρθρο που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό στις 9 Ιουνίου με τίτλο «Period. Full Stop. Point. Whatever It's Called, It's Going Out Of Style», ο Dan Bilefsky παραθέτει

το έργο πολλών γλωσσολόγων, όπως του περίφημου David Crystal, σχετικά με τη χρήση των σημείων στίξης στην ψηφιακή επικοινωνία προκειμένου να υποστηρίξει πως η τελεία, το τελικό σημείο στις περισσότερες προτάσεις, έχει αρχίσει να εξαφανίζεται.

Για να δώσει έμφαση στο θέμα, ο Bilefsky -κάπως αξιολάτρευτα, είναι η αλήθεια- τελειώνει σχεδόν κάθε πρόταση στο κείμενό του με ένα κενό, σαν να ξεκινά μια νέα παράγραφο, παρά με τελεία. Μια επιλογή που προκαλεί έναν κάποιο πονοκέφαλο στον αναγνώστη και η οποία ελπίζουμε πως δεν θα αποτελέσει προοίμιο του τρόπου με τον οποίο θα γράφονται τα άρθρα στις (ηλεκτρονικές) εφημερίδες του μέλλοντος:

Ένα από τα παλαιότερα σημεία στίξης ίσως πεθαίνει

Η τελεία -το σημείο στίξης που υποδηλώνει ολοκλήρωση και το οποίο διδαχθήκαμε όλοι ως παιδιά και του οποίου η χρήση εντοπίζεται τουλάχιστον από τον Μεσαίωνα- εξαλείφεται σταδιακά μπροστά στο φράγμα των άμεσων μηνυμάτων, το οποίο έχει γίνει συνώνυμο της ψηφιακής εποχής

Ο Bilefsky επικαλείται τον Crystal σχετικά με την ολοένα και πιο εξασθενημένη παρουσία των τελειών στα σύντομα ψηφιακά μηνύματα -όπως αυτά που ανταλλάσσουμε στο κινητό- για να αποδείξει την σχετικά τολμηρή θεωρία του: «Σε ένα στιγμιαίο μήνυμα, είναι σχετικά ξεκάθαρο το πότε τελειώνει μια πρόταση», λέει ο Crystal στους The Times. «Οπότε, γιατί να τη χρησιμοποιείς;».

Και όντως, πολλοί δεν τη χρησιμοποιούν. Μια έρευνα του 2007 ανακάλυψε πως, από όλα τα γραπτά ψηφιακά μηνύματα που ανέλυσε, μόλις το 39% των προτάσεων σε αυτά και το 45% των προτάσεων στα στιγμιαία μηνύματα (Instant Messages) τελείωναν με τελείες.

Ο Crystal, όπως και άλλοι ερευνητές, έχει παρατηρήσει μια αντίληψη που συνοδεύει αυτό το φαινόμενο και η οποία υποδεικνύει πως οι τελείες στα στιγμιαία μηνύματα προσδίδουν θυμό, απογοήτευση ή εχθρικότητα.

«Πλέον η τελεία κουβαλά ένα συναισθηματικό φορτίο και έχει γίνει ενός είδους emoticon», λέει στους The Times. Ένας άλλος γλωσσολόγος, ο Geoffrey Nunberg, συμφωνεί. «Δεν είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσεις τελεία σε ένα γραπτό μήνυμα, οπότε όταν κάνεις σαφές κάτι που ούτως ή άλλως υποδηλώνεται, περνάς ένα μήνυμα», λέει.

Όλα αυτά, από ότι φαίνεται, καταλήγουν στο συμπέρασμα πως η τελεία σύντομα θα εξαφανιστεί εντελώς.

Από την άλλη, βέβαια, δεν υπήρχε ποτέ ιδιαίτερο νόημα στο να χρησιμοποιείς τελείες σε γραπτά μηνύματα, τα οποία απεικονίζουν λιγότερο μια μορφή επίσημου γραπτού λόγου και περισσότερο μια μορφή ομιλίας. Τα γραπτά και τα στιγμιαία μηνύματα έχουν αντικαταστήσει, για τους περισσότερους, τις τηλεφωνικές συζητήσεις ή ακόμα και τις φυσικές συναντήσεις ώστε να γίνει μια κουβέντα. Αυτές οι αλληλεπιδράσεις με τη μορφή αποκριτικών, άκρως ομιλητικών ανταλλαγών σύντομων δηλώσεων, μιμούνται περισσότερο τις προφορικές συνομιλίες παρά τις επιστολές ή τα άρθρα. Μάλιστα ένα γλωσσολόγος ανακάλυψε πως η άρθρωση που χρησιμοποιούμε στα γραπτά μηνύματα δείχνει λεκτικές συνήθειες και όχι συνήθειες που έχουμε στον γραπτό λόγο.

Πάντως, αν εξαιρέσουμε αυτό το άρθρο των New York Times, δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία που να αποδεικνύουν πως, όντως, η τελεία μεταναστεύει από τα ψηφιακά μηνύματα στην ευρύτερη κατηγορία του γραπτού λόγου. Για την ακρίβεια, αυτό το άρθρο είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα του γιατί η τελεία δεν εξαφανίζεται: σε πιο μεγάλα και πιο επίσημα κομμάτια γραφής, οι φυσικές διακοπές που ενδεχομένως σηματοδοτούν παύσεις στην ομιλία -ή το τέλος ενός γραπτού μηνύματος- πρέπει να υποδεικνύονται ξεκάθαρα με άλλα μέσα.

Η τελεία έχει κάνει μια αξιέπαινη δουλειά για αιώνες. Μπορούμε τώρα να την παρατήσουμε έτσι απλά; Έχοντας μόλις διαβάσει ένα άρθρο χωρίς τελείες (και νιώσει το μάτι που να «πετάει» συνεχόμενα), μπορώ να πω με σιγουριά το εξής: Όχι. Δεν. Μπορούμε.

via GIPHY

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.