Ο Λίβανος νέο Πεδίο Αστάθειας στην Μέση Ανατολή;

11:19 6/11/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Η ξαφνική παραίτηση του Σάντ Χαρίρι το Σάββατο, σουνίτη Πρωθυπουργού του Λιβάνου, αναμένεται να προκαλέσει νέα αστάθεια στην χώρα. Νωπές είναι οι μνήμες της διετούς έλλειψης σταθερής κυβέρνησης που ταλάνισε τον Λίβανο την περίοδο 2014-2016. Ο τωρινός κυβερνητικός συνασπισμός είχε σταθεροποιήσει την κατάσταση, σε μία ευμετάβλητη περίοδο στη Μέση Ανατολή.

Ο Λίβανος αν και αποτελεί μικρή σε έκταση χώρα με 4εκ πληθυσμό διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις στην Μέση Ανατολή.

Ιδιαίτερα η εγγύτητα με Συρία και Ισραήλ αλλά και το γεγονός ότι έχει δεχθεί σχεδόν 1εκ πρόσφυγες λόγω της συριακής κρίσης, τα 2/3 των οποίων ζουν σε καθεστώς φτώχειας, αναδεικνύουν την σημασία του για την σταθερότητα στην περιοχή.

Παράλληλα, στο εσωτερικό του περιλαμβάνει 18 σέκτες, όλες αναγνωρισμένες οι οποίες εκπροσωπούνται στο Κοινοβούλιο. Όπως απορρέει από το Σύνταγμα στην Κυβέρνηση θα πρέπει ο Πρόεδρος να είναι Χριστιανός, ο Πρωθυπουργός Σουνίτης και ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου Σιίτης. Η σουνιτική πλευρά εκπροσωπείται από τον Χαρίρι , σύμμαχο της Σαουδικής Αραβίας, η σιιτική πλευρά από τον Πρόεδρο του Κοινοβουλίου αλλά και από τον Πρόεδρο Μισέλ Αούν ο οποίος έχει στενή συνεργασία με το Ιράν και την Χεζμπολάχ. Συνεπώς, ο αντικαταστάτης του Χαρίρι θα πρέπει να είναι κάποιος από την σουνιτική πλευρά, γεγονός που μπορεί να παρατείνει την κυβερνητική αστάθεια. Γίνεται αντιληπτό ότι η διαφαινόμενη αστάθεια στη Βυρηττό θα είναι μία διαμάχη μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν.

Σαουδική Αραβία-Ιράν μάχονται για περιφερειακή ηγεμονία σε Μέση Ανατολή

Σαουδική Αραβία και Ιράν είναι χώρες με μακρόχρονη ιστορία και βασικές θρησκευτικές διαφορές. Η Σαουδική Αραβία εμφορείται από το σουντικό Ισλάμ ενώ το Ιράν από το σιιτικό Ισλάμ, αμφότερες όμως επιδιώκουν την πρωτοκαθεδρία στην Μέση Ανατολή. Από το 1979 και την ιρανική επανάσταση η Σαουδική Αραβία βλέπει με καχυποψία το Ιράν, μία χώρα 80εκ εν αντιθέσει με τα 31 εκ της Σαουδικής Αραβίας.

Στόχος του Ιράν είναι η περιφερειακή κυριαρχία και η προώθηση του σιιτικού Ισλάμ, ίδιο πεδίο ενδιαφέροντος όμως έχει και η Σαουδική Αραβία με την προώθηση του σουνιτικού Ισλάμ, όπου επίσημη έκφραση είναι ο Ουαχαμπισμός. Η διαμάχη μεταξύ των δύο χωρών παρατηρείται και στη Συρία όπου το Ιράν υποστήριζε τον Άσαντ ενώ η Σαουδική Αραβία την αντιπολίτευση, παράλληλα στην Υεμένη όπου υποστηρίζουν αντίπαλα στρατόπεδα αλλά και στην πρόσφατη κρίση στο Κατάρ. Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση του Λιβάνου όπου υπάρχουν αντικρουόμενα συμφέροντα.

Ο Λίβανος αναμένεται να γίνει πεδίο νέων συγκρούσεων;

Ο Πρωθυπουργός Χαρίρι ανακοίνωσε την παραίτησή του εβρισκόμενος στην Σαουδική Αραβία κατηγορώντας το Ιράν ότι ανακατεύεται στις εσωτερικές υποθέσεις του Λιβάνου, και ότι μαζί με την Χεζμπολάχ αποσταθεροποιούν την χώρα. Μάλιστα παρομοίασε το κλίμα όπως ήταν το 2005 με την δολοφονία του πατέρα του, καθώς και ο ίδιος φοβόταν για την ζωή του.

Η σταδιακή αύξηση της επιρροής του Ιράν σε συνεργασία με την Χεζμπολάχ ήταν κάτι που δεν γινόταν αποδεκτό από τον Χαρίρι, για αυτό μέσω της παραίτησης καταδεικνύει τα 2 αυτά μέτωπα ως αποσταθεροποιητές. Βέβαια, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η παραίτησή του έρχεται λίγες ημέρες μετά τo κάλεσμα της Σαουδικής Αραβίας στην διεθνή κοινότητα να αντιταχθεί στη Χεζμπολάχ, ενώ οι Η.Π.Α επέβαλαν νέες κυρώσεις στο Ιράν λόγω της συνεργασίας μαζί της.

Για αυτό τον λόγο εικάζεται ότι η παραίτηση Χαρίρι ενορχηστρώθηκε από Σαουδική Αραβία και Η.Π.Α ώστε να πλήξουν το Ιράν και την Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Δεδομένου ότι η σιιτική πλευρά επικρατεί στη Συρία στηρίζοντας τον Άσαντ , ίσως επιλεχθεί η μεταφορά βαρών σε νέο πεδίο συγκρούσεων, τον Λίβανο. Η χώρα ήδη είναι διαιρεμένη σε 2 στρατόπεδα, Σουνίτες και Σιίτες, επομένως η αντίδραση των υποστηρικτών του Χαρίρι θα καθορίσει τις εξελίξεις στην περιοχή.

Η αναδυόμενη πολιτική αστάθεια συμβαίνει σε μία περίοδο που ο Λίβανος φιλοξενεί 1εκ πρόσφυγες, ενώ τα οικονομικά στοιχεία δεν είναι ενθαρρυντικά καθώς η ανάπτυξη του Α.Ε.Π εκτιμάται περίπου στο 1,6%. Ωστόσο μεγάλης σημασίας για τον Λίβανο είναι και η εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών του, όμως για να γίνει αυτό οι υποψήφιες εταιρείες επιθυμούν να συνεργάζονται με σταθερές κυβερνήσεις. Επίσης, η Σαουδική Αραβία και οι ΗΠΑ αποτελούν ισχυρούς εμπορικούς εταίρους για τον Λίβανο, άρα μία αυξανόμενη επιρροή της σιιτικής πλευράς ίσως επιφέρει κυρώσεις. Σε μία ενδεχόμενη επικράτηση αναταραχών η οικονομία ενδέχεται να δεχθεί τριγμούς που θα επιδεινώσουν την κατάσταση.

Τι αναμένεται;

Η νέα αυτή περίοδος αστάθειας έρχεται σε μία περίοδο που το Ισραήλ είχε αναφέρει ότι ίσως μελλοντικά υπάρξει μια πολεμική σύγκρουση μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ. Το Ισραήλ ανησυχεί για την αυξανόμενη επιρροή του Ιράν και της Χεζμπολάχ στα βόρεια σύνορά του, ενώ και στα νότια υπάρχει η απειλή της Χαμάς που υποστηρίζεται από το Ιράν. Για αυτό τον λόγο ο Πρόεδρος Νετανιάχου χαρακτήρισε ως ένα ξύπνημα για την Μέση Ανατολή την παραίτηση Χαρίρι.

Παράλληλα, Σαουδική Αραβία-Ισραήλ όπως και οι Η.Π.Α δεν επιθυμούν την ισχυροποίηση του Ιράν και της Χεζμπολάχ στην Μέση Ανατολή, επομένως δεν θα μείνουν αμέτοχες σε μία τέτοια εξέλιξη. Όμως, ούτε ο ρωσικός παράγοντας είναι απαθής σε μία ενδεχόμενη κρίση στον Λίβανο, καθώς αν και διατηρεί καλές σχέσεις με το Ιράν και την Χεζμπολάχ, δεν επιθυμεί την εδραίωσή τους καθώς επηρεάζει την επικράτηση των συμφερόντων του.

Γίνεται αντιληπτό ότι ο Λίβανος βαίνει σε μία ασταθή περίοδο που ενδεχομένως να αποτελέσει ένα νέο πεδίο διαμάχης στην ήδη ευμετάβλητη Μέση Ανατολή. Οι κύριοι δρώντες παραμένουν Σαουδική Αραβία και Ιράν αλλά σε περίπτωση κλιμάκωσης και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να διευρύνουν το συγκρουσιακό πεδίο και να υπονομεύσουν την σταθερότητα.. Παράλληλα, την επικράτηση ασταθούς κλίματος ευνοούν η οικονομική κατάσταση αλλά και ο μεγάλος όγκος προσφύγων που η πλειοψηφία τους ζει κάτω από το όριο φτώχειας.