Ο παράγοντας Obama

12:22 9/11/2016 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το αποτέλεσμα των Προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ βρέθηκε στην κορυφή της ενημέρωσης παγκοσμίως. Ερμηνεύθηκε με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, γιατί πράγματι είναι αρκετοί και πολύπλοκοι οι παράγοντες που εξηγούν ένα εκλογικό αποτέλεσμα.

Θα επιχειρήσω να εξηγήσω έναν ειδικότερο παράγοντα, ο οποίος κατά τη γνώμη μου άσκησε τη δική του επίδραση. Πρόκειται για τον απερχόμενο Πρόεδρο Obama. Η Hillary Clinton με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους προσέκρουσε στο φαινόμενο Obama

και το αποτέλεσμα ήταν σε όλες τις περιπτώσεις να καταγράψει ήττες και διάψευση των πολιτικών φιλοδοξιών της.

Αρχής γενομένης από τη διεκδίκηση για το χρίσμα του υποψήφιου Προέδρου των Δημοκρατικών το 2008 η Clinton προσέκρουσε σε έναν πολιτικό, ο οποίος υπολειπόταν σε πολιτικούς και οικονομικούς πόρους, αλλά διέθετε ένα μοναδικό πλεονέκτημα. Ότι άρθρωσε με πειστικό τρόπο, και προσωποποίησε και σε συμβολικό επίπεδο, την ανάγκη ουσιαστικής αλλαγής στον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας, έπειτα από τις θητείες του Ρεπουμπλικανού Bush.

O Obama διαθέτει μία απαράμιλλη ρητορική δεινότητα, η οποία του επέτρεψε να συγκεντρώσει και να διατηρήσει μία εξαιρετικά υψηλή πολιτική επιρροή, όπως καταδεικνύεται από τη διπλή εκλογική επιτυχία του, αλλά και την πρωτόγνωρη θετική απήχησή του σε διεθνές επίπεδο. Σε κάθε δημόσιο βήμα που βρέθηκε, στη Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ή σε προεκλογική ομιλία σε μία μικρή κωμόπολη, ο πολιτικός λόγος του δημιουργούσε στο κοινό του την αίσθηση ότι αυτός ο πολιτικός υποστηρίζει ένα συγκεκριμένο δημόσιο σκοπό. Ακόμη, και όταν δεν συνοδευόταν από αντίστοιχες θεσμικές πρωτοβουλίες (π.χ. χρήση όπλων).

Η πολιτική παρακαταθήκη του Obama υπήρξε, λοιπόν αρκετά ισχυρή. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι ψηφοφόροι κλήθηκαν να επιλέξουν το διάδοχο του Obama. Η καμπάνια της Clinton δε μπορούσε να διαμορφωθεί σε μία στρατηγική του τύπου «αλλάζουμε τα πάντα». Γιατί θα ήταν ανόητο να επιχειρήσεις να αμφισβητήσεις έναν εξαιρετικά επιτυχημένο, από την άποψη της επιρροής, Δημοκρατικό Πρόεδρο. Κατά συνέπεια, η μόνη εφικτή επιλογή για τον προγραμματικό λόγο της Clinton ήταν να περιοριστεί σε μηνύματα σχετικά με τη συνέχεια των πολιτών Obama και την πολιτική σταθερότητα. Η επιλογή αυτή περιόρισε σημαντικά την Clinton από το να δημιουργήσει ένα ισχυρό προγραμματικό μήνυμα, να τοποθετηθεί στην εκλογική κονίστρα ως μία πολιτικός η οποία διαθέτει ισχυρές θέσεις και πεποιθήσεις (to stand out for).

Άλλωστε, η ίδια θα είχε δυσκολία να υποστηρίξει μία στρατηγική ρηξικέλευθων αλλαγών. Γιατί θα ήταν πάντοτε εκτεθειμένη στο γεγονός ότι βρέθηκε για μεγάλο διάστημα σε θέσεις έμμεσης ή άμεσης επιρροής όσο κανένας άλλος Αμερικανός: στο Λευκό Οίκο, στη Γερουσία, στο υπουργείο Εξωτερικών.

Η αδυναμία αυτή εξελίχθηκε στην αχίλλειο πτέρνα της όταν απέναντί της βρέθηκε ένας υποψήφιος με ισχυρά επικοινωνιακά χαρίσματα. Ο Trump ήταν αρκετά κυνικός και αυθάδης, ώστε να στοχοποιήσει κάθε πιθανή αδυναμία της καμπάνιας των Δημοκρατικών: των emails της Clinton, του κατεστημένου της Washington D.C. και της διαδρομής του ζεύγους Clinton, των ζητημάτων εθνικής ασφάλειας, της μετανάστευσης, αλλά και της διάψευσης των προσδοκιών από τις θητείες Obama. Ο ίδιος καλλιέργησε εντέχνως μία θεωρία της κρίσης του αμερικανικού έθνους με αναφορά στους κινδύνους ασφαλείας, κοινωνικής συνοχής και οικονομικής ανάπτυξης, χρησιμοποιώντας συχνά εσφαλμένα στοιχεία.

Ο Trump, ταυτόχρονα, είχε τις απαιτούμενες δεξιότητες να ενισχύσει τα μηνύματα στοχοποίησης με ένα λόγο αντι-συμβατικό, επιθετικό, πολωτικό. Είχε την ικανότητα για show off, προκειμένου τα μηνύματα να φτάσουν σε εκείνους τους ψηφοφόρους οι οποίοι αντιλαμβάνονται την πολιτική με όρους άσπρο/μαύρο, έχουν δυσπιστία σε έναν πολιτικώς ορθό λόγο και συμμερίζονται την άποψη ότι οι πολιτικοί λειτουργούν ερήμην των συμφερόντων του έθνους.

Η καμπάνια της Clinton δε μπορούσε να διαμορφωθεί σε μία στρατηγική του τύπου «αλλάζουμε τα πάντα». Γιατί θα ήταν ανόητο να επιχειρήσεις να αμφισβητήσεις έναν εξαιρετικά επιτυχημένο, από την άποψη της επιρροής, Δημοκρατικό Πρόεδρο.

Η προεκλογική τακτική Trump αμφισβήτησε όχι μόνο την Clinton, αλλά συνολικότερα τη στάση μετριοπάθειας και συνεννόησης την οποία υπηρέτησε ο Obama. Γιατί ο τελευταίος και η πολιτική παρακαταθήκη του ήταν τελικά ο μεγάλος αντίπαλος και για το λόγο αυτό δε δίστασε να συσπειρώσει όλους εκείνους οι οποίοι από το 2008 αντιτίθενται σθεναρά στον Obama διακινώντας απίθανες κατηγορίες εναντίον του.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, ο παράγοντας Obama υπήρξε μία αποφασιστική παράμετρος, η οποία εξελίχθηκε εις βάρος της Clinton. Παρά το γεγονός ότι παρείχε σθεναρή υποστήριξη στην ίδια όσο ελάχιστοι απερχόμενοι Πρόεδροι το έχουν πράξει.

Ένα τελευταίο σχόλιο σχετικά τις συνέπειες από τη νίκη Trump. Οι Ευρωπαίοι το προηγούμενο διάστημα ξόρκισαν το φαινόμενο, ενώ στην πραγματικότητα όψεις του φαινομένου μας είναι ήδη γνωστές στη Γηραιά Ήπειρο. Ωστόσο, πρέπει να κατανοήσουμε ότι ο δεξιόστροφος λαϊκισμός, η δημαγωγία, η εσωστρέφεια και ο σοβινισμός δεν έχουν τις ίδιες αφετηρίες και τρόπους έκφρασης σε όλα τα πολιτικά συστήματα. Αυτό, όμως, στο οποίο μπορεί να συντελέσει η νίκη Trump είναι η εδραίωση ενός στυλ πολιτικής τακτικής, το οποίο θα περιορίσει ακόμη περισσότερο τις προοπτικές μίας ψύχραιμης αντιμετώπισης δύσκολων κοινωνικών και οικονομικών ζητημάτων με γνώμονα την αναζήτηση κοινά αποδεκτών λύσεων και την αποφυγή ακραίων θέσεων και δράσεων. Η επιδρομή στις ελίτ από καλούς δημαγωγούς βρίσκει τις πρώτες σε αμηχανία. Μήπως τελικά δεν πρόκειται για ελίτ;

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.