Οδοιπορικό στα χωριά-φαντάσματα της Καστοριάς

12:43 3/2/2018 - Πηγή: Huffington Post Greece

Λίγα χιλιόμετρα βόρεια της πόλης της Καστοριάς και σε πολύ μικρή απόσταση από τα ελληνοαλβανικά σύνορα, συναντά κανείς τα γνωστά χωριά-φαντάσματα της Δ. Μακεδονίας. Κορέστεια, Γάβρος, Χαλάρα είναι μερικά από τα πιο γνωστά. Ακριβώς πάνω στον οδικό άξονα Καστοριάς-Πρεσπών και σε μεγάλο υψόμετρο στο Βίτσι, τα χωριά αυτά έχουν συνδεθεί με τις πιο σκοτεινές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας.

Σήμερα, τα χωριά αυτά έχουν εγκαταλειφθεί. Η εικόνα της περιοχής είναι αινιγματική: άδεια σπίτια και έρημα χωριά

πάνω στις καταπράσινες πλαγιές του Γράμμου. Όσα σπίτια σώζονται, δείγματα βαλκανικής αρχιτεκτονικής του 20ου αιώνα, έχουν αφεθεί στην φθορά του χρόνου θυμίζοντας ότι κάποτε εκεί έζησαν άνθρωποι.

Ο Εμφύλιος και η εγκατάλειψη

Μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1940, ελληνικοί και σλαβόφωνοι πληθυσμοί κατοικούσαν στην περιοχή. Κατά την διάρκεια του Εμφυλίου, αρκετοί συνεργάστηκαν με τον ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Η τελική ήττα των κομμουνιστών οδήγησε στην έξοδο πολλούς από τους κατοίκους των χωριών αυτών, ανάμεσά τους και πολλά παιδιά. Οι περισσότεροι βρήκαν καταφύγιο στην τότε Γιουγκοσλαβία. Η πληθυσμιακή αυτή μετακίνηση αποτελεί μέχρι σήμερα ένα από τα ταμπού της σύγχρονης ιστοριογραφίας.

Όσοι έμειναν πίσω, αναγκάστηκαν είτε να αλλάξουν ονόματα είτε να μεταναστεύσουν σε άλλες πόλεις. Η διαβίωση στους ήδη απόμακρους οικισμούς είχε καταστεί επίπονη. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, ο πληθυσμός των χωριών αυτών άρχισε να μειώνεται σημαντικά. Μέχρι τα τέλη του ’60, είχε εκμηδενιστεί.

Η επιστροφή και οι αλβανικές συμμορίες

Τα τελευταία χρόνια, πολλοί άρχισαν να επιστρέφουν προσπαθώντας να αναγεννήσουν τα χωριά των προγόνων τους. Αρκετοί έχουν επισκευάσει τα πατρικά τους ή έχουν ανοίξει μικρούς ξενώνες επενδύοντας στην άνοδο του ξένου τουρισμού στην Βόρεια Ελλάδα. Το αποτέλεσμα δεν είναι βέβαια το αναμενόμενο. Παρά τις συνεχείς προσπάθειες, ο αριθμός των τουριστικών αφίξεων είναι μικρός, ενώ λίγοι τουριστικοί οδηγοί κάνουν αναφορά στην περιοχή.

Εκτός από αυτά, η περιοχή έχει έλθει αντιμέτωπη με τις ληστρικές επιδρομές αλβανικών συμμοριών. Η κατάργηση των στρατιωτικών φυλακίων και η μετακίνηση συνοριοφυλάκων στην ελληνοτουρκική μεθόριο έχουν επιτρέψει σε Αλβανούς κακοποιούς να λυμαίνονται την περιοχή. Όσοι συλλαμβάνονται, κατηγορούνται για λαθροϋλοτομία, εμπόριο ναρκωτικών ή παράνομη είσοδο στην χώρα.

Παρόλο αυτά, μία μικρή επίσκεψη στην περιοχή αξίζει τον κόπο, καθώς αποκαλύπτει ακόμα και στον πιο ανίδεο ταξιδιώτη, μια άλλη, άγνωστη Ελλάδα.