Οι δύο πόλοι του σουνιτικού Ισλάμ στην προσπάθεια επίλυσης του Παλαιστινιακού

08:59 3/10/2023 - Πηγή: Huffington Post Greece

Σύμφωνα με την Συντονίστρια Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών Lynn Hastings, «Ο ΟΗΕ κατέγραψε πρωτοφανή επίπεδα βίας από εποίκους κατά των Παλαιστινίων φέτος». Από το 2022, περίπου 1.100 Παλαιστίνιοι εκτοπίστηκαν από τη Δυτική Όχθη ενώ καταγράφηκε ο μεγαλύτερος όγκος περιστατικών, περί τα 1600, σχετικά με χρήση βίας και υλικών ζημιών από το 20061. O Tor Wennesland, Ειδικός Συντονιστής για την Ειρηνευτική Διαδικασία στη Μέση Ανατολή, ανέφερε, μεταξύ άλλων, στη συνάντηση

του Συμβουλίου Ασφαλείας της 27ης Σεπτεμβρίου 2023, ότι, εξαιτίας των εποικισμών, «πολλοί Παλαιστίνιοι, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, έφυγαν από τις κοινότητές τους επικαλούμενοι τη βία από τους εποίκους και τη συρρίκνωση των βοσκοτόπων»2. Επίσης, υπενθυμίζεται ότι από τις 3 Μαρτίου 2021, διενεργείται έρευνα από την Εισαγγελία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, για εγκλήματα τα οποία φέρεται να διαπράχθηκαν στην Παλαιστίνη από τις 13 Ιουνίου 20143.

Εν μέσω μιας συνεχιζόμενης κλιμάκωσης στο Παλαιστινιακό, οι δύο πόλοι του σουνιτικού Ισλάμ εμπλέκονται ενεργά στη διπλωματική σκακιέρα, στην προσπάθεια επίλυσης του.

Από τη μία πλευρά η Τουρκία, σε ρόλο διαμεσολαβητή, συνέβαλε στην επανέναρξη των συνομιλιών μεταξύ της Παλαιστινιακής Αρχής και της Χαμάς. Στις 26 Ιουλίου 2023, έλαβε χώρα στην Άγκυρα4, συνάντηση του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν, με τον ηγέτη της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς και τον ηγέτη της πολιτικής πτέρυγας της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια, πέντε χρόνια μετά την τελευταία τους συνάντηση στην Αλγερία.

Προϊόν αυτής της συνάντησης, ήταν η δέσμευση τους για μια άμεση διάσκεψη μεταξύ των παλαιστινιακών φατριών στην Αίγυπτο, με θέμα τον τερματισμό των εθνικών διχασμών και την αντιμετώπιση της σύγκρουσης με το Ισραήλ. Στις 30 Ιουλίου 2023, η διάσκεψη πραγματοποιήθηκε στο Ελ Αλαμέιν της Αιγύπτου. Αποτέλεσμα αυτής, ήταν η συγκρότηση μιας επιτροπής με στόχο τη συνέχιση του διαλόγου, τον τερματισμό του διχασμού και την επίτευξη εθνικής ενότητας. Όπως δήλωσε ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος Αμπάς μετά το τέλος της διάσκεψης, «Πρέπει να επιστρέψουμε σε ένα ενιαίο κράτος, ένα ενιαίο σύστημα, έναν ενιαίο νόμο και έναν ενιαίο νόμιμο στρατό».

Από την άλλη πλευρά, η Σαουδική Αραβία, παράλληλα με την πρόοδο των σχέσεων της με το Ισραήλ, επανήλθε δυναμικά στην προσπάθεια επίλυσης του Παλαιστινιακού Ζητήματος, μετά από ένα μεγάλο διάστημα αποστασιοποίησης. Ο Σαουδάραβας υπουργός των Εξωτερικών Faisal Bin Farhan Al Saud, κατά την ομιλία του στην 78η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, δήλωσε ότι: «Η ασφάλεια στη Μέση Ανατολή απαιτεί την επιτάχυνση μιας δίκαιης και συνολικής λύσης στο παλαιστινιακό ζήτημα, η οποία θα βασίζεται σε ψηφίσματα διεθνούς νομιμότητας και στην Αραβική Ειρηνευτική Πρωτοβουλία», και επανέλαβε την έκκληση για ένα ανεξάρτητο Παλαιστινιακό κράτος βασισμένο στα προ του 1967 σύνορα, με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ5. Προσέτι, καταδίκασε όλα τα μονομερή μέτρα τα οποία παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και συμβάλλουν στην υπονόμευση των περιφερειακών και διεθνών ειρηνευτικών προσπαθειών για την εξεύρεση λύσης.

Τρεις ημέρες μετά, στις 26 Σεπτεμβρίου 2023, αντιπροσωπεία της Σαουδικής Αραβίας μετέβη στη Δυτική Όχθη, για πρώτη φορά μετά το 1967, με επικεφαλής τον Nayef Al-Sudairi. Ο Nayef Al-Sudairi, επιβεβαίωσε τις δηλώσεις του υπουργού των Εξωτερικών στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, εκφράζοντας τη δέσμευση της χώρας του για τη λύση του Παλαιστινιακού στη βάση του διεθνούς δικαίου και την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Ωστόσο, μετά την εμπλοκή της Σαουδικής Αραβίας στην προσπάθεια επίλυσης του Παλαιστινιακού, η Ρωσία, η οποία έχει προσπαθήσει να αυξήσει το διπλωματικό της κεφάλαιο στην Παλαιστίνη μέσω της προσέγγισης της με τη Χαμάς, φαίνεται να αντιδρά. Η αντίδραση αυτή στοχοποιεί την πρωτοβουλία της Σαουδικής Αραβίας, δίχως να την κατονομάζει, και την παράλληλη προσέγγιση της με το Ισραήλ. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Ρώσου Πρεσβευτή στον ΟΗΕ Vassily Nebenzia, η προώθηση της εξομάλυνσης των σχέσεων του Ισραήλ με τα Αραβικά κράτη, η οποία καθοδηγείται από τις ΗΠΑ, υπονομεύει την Αραβική Ειρηνευτική Πρωτοβουλία του 2002, όπου βασική της προϋπόθεση πριν από τη διπλωματική αναγνώριση του Ισραήλ είναι η διευθέτηση του Παλαιστινιακού Ζητήματος. Τέλος, ανέφερε τη δέσμευση της Ρωσίας «για τη δημιουργία ενός Παλαιστινιακού Κράτους εντός των συνόρων του 1967 με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ»6.

Σε δημοσίευμα της ηλεκτρονικής εφημερίδας TheTimesofIsrael7, αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ,εμμένοντας σταθερά στη λύση των δύο κρατών, έχουν προχωρήσει σε προπαρασκευαστικές συνομιλίες με το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία. Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, φαίνεται να έχει υποχωρήσει από την σκληρή στάση ενάντια στη λύση των δύο κρατών, την οποία κρατούσε εδώ και περίπου μια δεκαετία. Επίσης, αποδέχεται τη συμμετοχή των Παλαιστινίων στις διαβουλεύσεις μεταξύ ΗΠΑ-Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας, χωρίς να έχουν όμως το δικαίωμα χρήσης βέτο. Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το τέλος του έτους με τους Παλαιστίνιους να έχουν καταθέσει μια λίστα όπου προτείνουν τα πρώτα βήματα εξομάλυνσης που θα επιθυμούσαν, τα οποία και εξετάζονται από το Ριάντ και το Τελ Αβίβ.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι το εάν όντως οι εμπλεκόμενες πλευρές είναι διατεθειμένες να προχωρήσουν σε μια παραγωγική διαβούλευση ουσίας, για τη λύση του Παλαιστινιακού, ή εάν για ακόμη μία φορά τα πολιτικά και γεωπολιτικά συμφέροντα των διαφόρων δρώντων θα βάλουν εμπόδια στην πρόοδο των διαβουλεύσεων.

1 “Settlement Expansion in Occupied Palestinian Territory Violates International Law, Must Cease, Many Delegates Tell Security Council”, UN, 9425th Meeting, 27 Sep 2023, διαθέσιμο στο https://press.un.org/en/2023/sc15424.doc.htm [τ.π.29/09/2023].

2 “Settlement Expansion in Occupied Palestinian Territory Violates International Law, Must Cease, Many Delegates Tell Security Council”, UN, 9425thMeeting, 27 Sep 2023, διαθέσιμο στο https://press.un.org/en/2023/sc15424.doc.htm [τ.π.29/09/2023].

3 “Crimes within the jurisdiction of the Court that are alleged to have been committed in the Situation since 13 June 2014, the date to which reference is made in the Referral of the Situation to the Office of the Prosecutor”, ICC, Situation in the State of Palestine - ICC-01/18, διαθέσιμο στο https://www.icc-cpi.int/palestine, [τ.π.29/09/2023].

4 “Erdogan meets Palestinian president, Hamas leader Haniyeh”, Reuters, 26 Jul 2023, διαθέσιμο στο https://www.reuters.com/world/middle-east/erdogan-meets-palestinian-president-hamas-leader-haniyeh-2023-07-26/, [τ.π.29/29/2023].

5Faisal bin Farhan Al Furhan Al-Saud’s speech, UN 78thSession, GA/12538, 23 Sep2023, διαθέσιμο στο https://gadebate.un.org/sites/default/files/gastatements/%5Bvariable%3Acurrent_session%5D/sa_ar.pdf, [τ.π.29/09/2023].

6Vassily A. Nebenzia’s speech, “Settlement Expansion in Occupied Palestinian Territory Violates International Law, Must Cease, Many Delegates Tell Security Council”, UN Security Council, 9425TH Meeting, SC/15424, 27 Sep 2023, διαθέσιμο στο https://press.un.org/en/2023/sc15424.doc.htm, [τ.π.29/09/2023]

7 “Report: For Saudi deal, PM open to steps to keep chance for Palestinian peace alive”, The Times of Israel, 29 Sep 2023, διαθέσιμο στο https://www.timesofisrael.com/report-pm-open-to-steps-to-keep-chance-for-palestinian-peace-alive-for-saudi-deal/, [τ.π.29/09/2023]