Οι ίσες αποστάσεις και πώς να τις αποκτήσεις

11:49 4/2/2016 - Πηγή: Huffington Post Greece

Πώς το λένε στα καφενεία και στα πρακτορεία Προ-Πο; Ο προπονητής κρίνεται εκ τους αποτελέσματος. Εκ του αποτελέσματος, λοιπόν, ο ηθικός πανικός που προκάλεσαν οι πολιτικοί και μιντιακοί εκπρόσωποι του ακραίου κέντρου δικαιώθηκε απόλυτα. Η παράσταση (για την «ισορροπία του Nash» προφανώς ο λόγος) που δεν γούσταραν κατέβηκε. 1-0. Το Εθνικό Θέατρο πήρε μια απόφαση μνημείο αυταρχισμού ανοίγοντας μια πόρτα στο σκοτάδι, χωρίς κανείς να ξέρει πόσα άλλα τέρατα θα ξεπροβάλλουν από μέσα της με την πρώτη ευκαιρία. 2-0. Η κυβέρνηση, σα

ροδαλή νοικοκυρά που κρύβει τα σκουπίδια κάτω από χαλί με ύφος «ας μην το κάνουμε θέμα», βρέθηκε ξανά στην -όχι και τόσο άβολη όπως έχει φανεί- θέση να προσφέρει πολιτική νομιμοποίηση σε μια πράξη που είναι αντίθετη με τις ιδεολογικές της καταβολές. 3-0. Τι έμεινε για τους άλλους; Η μικρή νίκη με τη φορτισμένη τελευταία παράσταση της Κυριακής.

Ωστόσο, παιδιά, υπάρχει πρόβλημα. Διότι μπορεί η ομάδα να νίκησε, όμως έπεσε το φύλλο συκής όλων των λογικών και συγκροτημένων φωνών: η τήρηση των «ίσων αποστάσεων». Και μάλιστα έπεσε στην πιο ακατάλληλη γωνιά για να τσιτσιδωθεί κανείς, στην αρένα των social media. Οι κραυγές, η παραπληροφόρηση, ο λαϊκισμός, η κτηνώδης άγνοια όλα αυτά υποτίθεται ότι είναι τα πλαστικά όπλα της απέναντι πλευράς. Ο ορθολογισμός, ο ρεαλισμός και η πρόοδος κανονικά πορεύονται με πυξίδα την υπευθυνότητα και τη μετριοπάθεια. Αυτό δεν είναι το ιδανικό; Άσε μην απαντήσεις, αυτό είναι.

Ακολουθεί, λοιπόν, ένας σύντομος και πρακτικός οδηγός προκειμένου στη δημόσια αντιπαράθεση να δείχνεις και εσύ νηφάλιος, συναινετικός και φι-λε-λεύ-θε-ρος με πέντε απλές κινήσεις. Αυτά που θα διαβάσεις δεν είναι για τον καθένα. Είναι για σένα, τον άριστο. Για σένα, που παλεύεις με την μετριοκρατία και τη συντήρηση. Για σένα, που παρασύρθηκες -δεν μπορώ να εικάσω κάτι διαφορετικό- και άρχιζες να φωνάζεις για μια παράσταση που δεν είχες ιδέα τι πραγματευόταν. Οι κακεντρεχείς λένε ότι δεν έχεις ιδέα και από τέχνη, αλλά δεν τους πιστεύω.

Ι. Να έχεις πάντα εύκαιρο ένα «ναι, αλλά...»

Το «ναι, αλλά» ταιριάζει σε όλες τις συζητήσεις, γι αυτό φρόντισε να έχεις απόθεμα μην τύχει και ξεμείνεις. Το χρησιμοποιείς όταν ακούς κάτι παλαβό και ακραίο, προκειμένου να πάρεις αποστάσεις από αυτό μην τυχόν και σε κακοχαρακτηρίσουν. Ο χώρος για να διατυπώσεις τη δική σου θέση είναι μετά το «αλλά». Η θέση σου θα πρέπει να είναι γενική -αν είναι δε και άσχετη με το θέμα ακόμα καλύτερα- και φυσικά θα πρέπει να ταιριάζει με αυτό που θεωρείς κοινή λογική. Αυτό είναι το σημαντικό. Για παράδειγμα: «Ναι, να υπάρχει ελευθερία στην τέχνη, αλλά θα πρέπει να υπάρχουν και κάποια όρια». Η άποψη που θα εκφράσεις μετά το «αλλά» οφείλει να ταυτίζεται περισσότερο ή λιγότερο με τον κυρίαρχο λόγο. Ας πούμε, τα όρια που επικαλείσαι είναι τα όρια που έχει νομιμοποιήσει ο κυρίαρχος λόγος. Ο λόγος δηλαδή που έχει την εξουσία να ορίζει τι είναι αποδεκτό και τι όχι στην τέχνη, τι πρέπει να βραβεύεται και τι όχι κτλ, με βάση τις πεποιθήσεις και τις αξίες εκείνων που έχουν προνομιακή πρόσβαση σε αυτόν.

Σημαντική σημείωση: δεν είναι ανάγκη να χρησιμοποιείς μόνο το «ναι, αλλά» για να εκφράζεις την αντίθεσή σου. Αν το κάνεις, θα σε πουν αντιδραστικό. Όχι πως δεν είσαι, αλλά ο σκοπός είναι να δείχνεις μετριοπαθής. Κοίτα πώς το έθεσε ο Κυριάκος: «Αναφαίρετη αρχή της Δημοκρατίας το δικαίωμα στην έκφραση, αναφαίρετο δικαίωμα όλων μας να κρίνουμε τον τρόπο έκφρασης του κεντρικού πολιτιστικού θεσμού της χώρας». Τι ζήτησε έμμεσα ο Κυριάκος; Να μετρήσουμε τα δικαιώματά μας. Γιατί το έκανε; Γιατί ήξερε ότι θα νικήσει. Κάποια δικαιώματα είναι πιο ισχυρά από άλλα. Και εσύ σε αυτά τα δικαιώματα να ποντάρεις. Τι θες δηλαδή; Να πας με τους χαμένους;

ΙΙ. Να αρνείσαι οποιοδήποτε ιδεολογικό πρόσημο

Οι ιδεολογικοί διαχωρισμοί έχουν πεθάνει. Μην κοιτάς που στο μυαλό μας οι ιδεολογίες έχουν τρομερά πολύπλοκη δομή και οργάνωση και περιλαμβάνουν απόψεις, στάσεις, γνώσεις, πρακτικές, αξίες, σκοπούς, στόχους δράσεις κτλ. Αυτά είναι για όσους διαβάζουν πολλά βιβλία. Εσύ είσαι οπαδός της ουδετερότητας και θα αρνείσαι -ακόμα και ρητά αν χρειαστεί- ότι η θέση σου έχει οποιαδήποτε ιδεολογική απόχρωση. Για παράδειγμα -και εφόσον έχεις κατακτήσει το (Ι)- μπορείς να λες «δεν είμαι ρατσιστής, αλλά δεν γίνεται να έρχονται όλοι αυτοί εδώ. Δεν χωράμε». Αυτό που σε ενδιαφέρει είναι να μην σε πουν ρατσιστή. Ξενοφοβικό ας σε πουν. Είναι καλό, μην ανησυχείς.

ΙΙΙ. Να λες "it's just personal, baby"

Δηλαδή να μην το λες, αλλά να το υπονοείς. Η άρνηση της ιδεολογίας πάει αγκαζέ με την παρουσίαση κάθε αντιπαράθεσης ως μιας σύγκρουσης προσωπικών -και μόνο- απόψεων. Πέρασε στο συνομιλητή σου την αντίληψη ότι το να σέβεται την άποψή σου για τους μετανάστες ή την άποψή σου ότι θα πρέπει να απαγορεύονται να δραματοποιούνται τα κείμενα του Ξηρού είναι ακριβώς το ίδιο με το να σέβεται ότι δεν σου αρέσει το παγωτό φιστίκι. Μήπως, άλλωστε, οι ιδεολογικές συγκρούσεις αναφέρονται σε κάτι ευρύτερο, όπως ασύμμετρες σχέσεις εξουσίας ανάμεσα σε ομάδες ή ζητήματα κυριαρχίας και αντίστασης; Σώπα, καλέ. Ακόμα κι αν περάσει μια τέτοια σκέψη από το μυαλό σου, μην τη μοιραστείς με κανέναν.

ΙV. Να εκπροσωπείς ένα φανταστικό συλλογικό υποκείμενο

Εδώ απαιτείται μαεστρία. Από τη μία πρέπει να υποβαθμίζεις κάθε σύγκρουση στο πεδίο των προσωπικών απόψεων, από την άλλη πρέπει να κάνεις σαφές ότι η δική σου άποψη εκφράζει και άλλους πολλούς. Ωστόσο, για να μην μπει η ιδεολογική αντιπαράθεση από το παράθυρο, μην ταυτιστείς με ένα υπαρκτό συλλογικό υποκείμενο, μια συγκεκριμένη κοινωνική/οικονομική τάξη, αλλά κατασκεύασε ένα δικό σου. Στην περίπτωση του Εθνικού, το υποκείμενο αυτό ήταν ο «αγανακτισμένος φορολογούμενος» που δεν θέλει να δίνονται τα λεφτά του για θεατρικές παραστάσεις τρομοκρατών. Παρουσίασε αυτό το υποκείμενο σαν είναι να είναι κάτι ενιαίο και ομοιογενές που συμπεριφέρεται με συγκεκριμένο τρόπο. Παρουσίασε το σαν να έχει κοινές πεποιθήσεις, κοινά συμφέροντα και κοινούς τρόπους δράσης προκειμένου να προωθήσει τα συμφέροντά του. Είναι δύσκολο, αλλά δεν σε φοβάμαι.

V. Να αναφέρεσαι πάντα στην κοινή λογική

Ξέρεις, ο κυρίαρχος λόγος είναι κυρίαρχος όχι επειδή είναι κουλ -αν και είναι πιθανό να προβάλλεται ως τέτοιος- αλλά επειδή έχει επιβληθεί στους λόγους που αντιστέκονται. Ωστόσο, δεν θέλει να καθιστά ορατή αυτή την κυριαρχία και γι' αυτό θολώνει τις διαχωριστικές γραμμές, ώστε να έχει τη δυνατότητα να διαβρώσει τους λόγους που αντιστέκονται. Για να το πετύχει αυτό, θα πρέπει να φαίνεται «φυσικός», δηλαδή δήθεν ουδέτερος και αποστασιοποιημένος. Σημείωσε το σε ένα χαρτάκι, σε παρακαλώ, για να μην το ξεχάσεις: η φυσικοποίηση είναι η βασιλική οδός προς την κοινή λογική. Αν ο λόγος που υπερασπίζεσαι έχει ταυτιστεί με την κοινή λογική, τότε σημαίνει ότι έχει εσωτερικευτεί και θα αναπαράγεται χωρίς σχεδόν κανείς να αντιλαμβάνεται ότι είναι κυρίαρχος. Υπάρχει πρόβλημα με αυτό; Όχι, βέβαια. Εξάλλου, μόνο οι παλαβοί εναντιώνονται στην κοινή λογική.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.