Οι Σαμαρείτες του Ισραήλ και της Παλαιστίνης

10:09 17/5/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Πόσες φορές ακούσατε στο σχολείο την παραβολή του Καλού Σαμαρείτη ή πόσες φορές περάσατε μπροστά από τα γραφεία ενός συλλόγου με το όνομα «Ο Καλός Σαμαρείτης»; Σε πολλά μέρη του κόσμου τα οποία πλήττονται από πολέμους ή φυσικές καταστροφές, ο παγκόσμιος οργανισμός Samaritan's Purse προσφέρει τη βοήθεια του αφιλοκερδώς σε όσους βρίσκονται σε άμεση ανάγκη. Ποιοι είναι όμως οι Σαμαρείτες και γιατί θεωρούνταν μίασμα για την εποχή εκείνη και για την κοινωνία των Εβραίων;

Οι ίδιοι οι Σαμαρείτες αυτό-αποκαλούνται Shomroni. Στα αρχαία εβραϊκά, η λέξη Shomroni

σημαίνει «φύλακας του νόμου» και αυτό γιατί οι Σαμαρείτες αποτελούν τους φύλακες και προστάτες των εντολών του Μωυσή σύμφωνα με έναν από τους σημερινούς ιερείς της κοινότητας, Hosni Cohen. Ενώ ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού τους θεωρεί Εβραίους, οι ίδιοι επιμένουν να τονίζουν ότι δεν είναι Εβραίοι και δεν αποτελούν κάποιο παρακλάδι του Εβραϊσμού αλλά είναι Σαμαρείτες και ως εκ τούτου αποτελούν μία ξεχωριστή θρησκευτική κοινότητα με διαφορετικές λατρευτικές ανάγκες. Οι Σαμαρείτες θεωρούν τους εαυτούς του ως τους αληθινούς και γνήσιους Ισραηλίτες και αντιμετωπίζουν τους Εβραίους ως αιρετικούς και επαναστάτες. Αντίστοιχα, οι Εβραίοι έβλεπαν τους Σαμαρείτες ως ειδωλολάτρες οι οποίοι κατανοούσαν και ερμήνευαν τελείως διαφορετικά τις Γραφές. Από το 1842, η Αρχιραβινεία που έδρευε στην Ιερουσαλήμ, εξέδωσε εγκύκλιο όπου ανέφερε ότι όποιος Σαμαρείτης θελήσει να ενταχθεί στους κόλπους του Εβραϊσμού θα πρέπει να προβεί σε επίσημη αλλαγή θρησκείας. Η ίδια η εγκύκλιος κατοχυρώνει και επίσημα ότι οι Σαμαρείτες και οι Εβραίοι ανήκουν σε διαφορετικές θρησκείες.

Αλλά ποια είναι τα κοινά σημεία με τον Εβραϊσμό και ποιες οι κύριες διαφορές που τους έκαναν να μισούνται θανάσιμα; Οι Σαμαρείτες έχουν ως μοναδικό ιερό βιβλίο τους την Πεντάτευχο (Τορά -- Torah) σε αντίθεση με τους Εβραίους οι οποίοι αναγνωρίζουν ως ιερά βιβλία και τα έργα των ραβίνων. Το ημερολόγιο με βάση το οποίο καθορίζουν τις εορτές τους είναι τελείως διαφορετικό από το ημερολόγιο των Εβραίων ενώ γιορτάζουν μόνο τις γιορτές οι οποίες αναφέρονται στην Τορά (Πάσχα ή αλλιώς Πέσαχ, Μασότ, Σουκότ ή αλλιώς η γιορτή της Σκηνοπηγίας και Γιομ Κιπούρ ή αλλιώς η Ημέρα του Εξιλασμού). Αντίθετα, στον Εβραϊσμό, υπάρχουν επιπλέον γιορτές όπως το Πουρίμ και η Χάνουκα. Ακριβώς όπως και οι (ορθόδοξοι και εξαιρετικά θρησκευόμενοι) Εβραίοι, οι Σαμαρείτες διατηρούν την αργία και την προσευχή του Σαββάτου όπου οι άντρες προσεύχονται στη Συναγωγή ενώ οι γυναίκες στο σπίτι, την περιτομή την 8η ημέρα της γέννησης του αγοριού, την τελετή ενηλικίωσης (μπαρ μιτζβά), τους κανόνες κάθαρσης, τους διατροφικούς κανόνες κοσέρ αλλά και την απαγόρευση γάμου με άτομο εκτός της θρησκευτικής κοινότητας, κάτι το οποίο οδήγησε σχεδόν στην αφάνισή τους στις αρχές του 1900.

Η Ιερουσαλήμ και το χτίσιμο του Ναού από τους Εβραίους ήταν αυτό που έφερε την ολοκληρωτική ρήξη με τους Σαμαρείτες. Θεωρώντας τους ως αιρετικούς που επιλέγουν την Ιερουσαλήμ και έναν νέο τόπο λατρείας, οι Σαμαρείτες συνέχισαν να θεωρούν ότι το μοναδικό αυθεντικό μέρος λατρείας και προσφοράς θυσιών είναι το Όρος Gerizim το οποίο βρίσκεται κοντά στην περιοχή Nablus της Παλαιστίνης. Σύμφωνα με τις πεποιθήσεις του, στο Όρος Gerizim ήρθε ο Αβραάμ για να θυσιάζει τον γιο του, Ισαάκ. Μέχρι και σήμερα, η πλειονότητα των Σαμαρειτών κατοικεί σε κοντινή απόσταση από το Όρος Gerizim ή αλλιώς όπως αναφέρεται στη Βίβλο, Shechem, και συγκεκριμένα στο χωρίο Kiryat Luza, ενώ όλοι οι Σαμαρείτες συγκεντρώνονται στο Όρος για την τέλεση των εορτών τους.

Μεγάλο ενδιαφέρον έχει η τέλεση της εορτής του Πέσαχ (το Πάσχα) κατά τη διάρκεια του οποίου όλες οι οικογένειες Σαμαρειτών φέρνουν στον ναό τα αρνιά τους τα οποία θα ευλογηθούν και θα θυσιαστούν από τους 12 ιερείς τους και τον αρχιερέα τους ενώ όλοι θα είναι ντυμένοι με το παραδοσιακό μακρύ λευκό ένδυμα και το κόκκινο ή λευκό καπέλο τους. Το Πέσαχ των Σαμαρειτών θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μία εορτή συμφιλίωσης για την ταραγμένη περιοχή, καθώς συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των θρησκειών: Εβραίοι, Χριστιανοί, Δρούζοι και Μουσουλμάνοι αλλά και πολιτικοί αντιπρόσωποι και των δύο πλευρών: της Παλαιστίνης και του Ισραήλ.

Οι Σαμαρείτες σήμερα μετρούν 750-800 άτομα, όταν τον 5ο αιώνα μ.χ. άγγιζαν το ενάμιση εκατομμύριο. Το 1917 αριθμούσαν μόνο 146 και έφτασαν πολύ κοντά στον πλήρη αφανισμό. Καθώς απαγορευόταν ο γάμος με άτομο εκτός της κοινότητας, το ποσοστό ενδογαμιών ήταν σχεδόν 100%. Αυτό οδήγησε στην δημιουργία γενετικών ανωμαλιών και σε πρόωρους θανάτους παιδιών. Η κοινότητα κατάλαβε την ανάγκη της εισροής νέου αίματος και το 2003 επέτρεψε την είσοδο νέων μελών στη θρησκευτική κοινότητα με τον όρο να αποδεχτούν πλήρως και να εφαρμόζουν τα ήθη και τις συνήθειές τους. 11 νύφες από το πρώην ανατολικό μπλοκ (κυρίως Ρωσία και Ουκρανία) παντρεύτηκαν Σαμαρείτες και αφομοιώθηκαν πλήρως στην κοινότητα ενώ δέχτηκαν για πρώτη φορά μία μητέρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες μαζί με τα τρία της παιδιά, την Sharon Sullivan.

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι Σαμαρείτες διαμένουν σε δύο μέρη. Στο χωριό Kiryat Luza το οποίο βρίσκεται κοντά στο Όρος Gerizim και στην πόλη Nablus της Δυτικής Όχθης καθώς και στην συνοικία Holon, 8 χιλιόμετρα από το Τελ Αβίβ.Κατά τη διάρκεια της πρώτης ιντιφάντα, τον Δεκέμβριο του '87, η κοινότητα των Σαμαρειτών φοβήθηκε τις πιθανότητες δίωξης από Παλαιστίνιους οι οποίοι τους θεωρούσαν Εβραίους. Έτσι, μεταφέρθηκαν στο χωριό Kiryat Luza ενώ πολλοί συνέχισαν και συνεχίζουν να εργάζονται στη Nablus. Σε κάθε μεγάλη γιορτή, Σαμαρείτες και από τις δύο περιοχές συγκεντρώνονται στο Όρος Gerizim για να προσευχηθούν και να γιορτάσουν για ημέρες.

«Οι Εβραίοι μας βλέπουν ως Άραβες και οι Άραβες ως Εβραίους. Είμαστε ανάμεσα σε δύο φωτιές», λέει ο Γιόζεφ Κοέν, ένας από τους ιερείς των Σαμαρειτών. Στις 8 Νοεμβρίου 2001, όταν επέστρεφε οδηγώντας στο σπίτι του στο Kiryat Luza από τη Nablus, πυροβολήθηκε από δύο Παλαιστίνιους. Έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου και προσέκρουσε σε ένα μπλοκ Ισραηλινών όπου πυροβολήθηκε ξανά από Ισραηλινούς στρατιώτες. Οι Σαμαρείτες που διαμένουν στο Kiryat Luza στέλνουν τα παιδιά τους στα παλαιστινιακά σχολεία, μιλάνε αραβικά και πολλοί από αυτούς εργάζονται στις παλαιστινιακές αρχές ενώ ορισμένοι συμμετείχαν στην δεύτερη ιντιφάντα. Όσοι διαμένουν στο Holon, μιλάνε εβραϊκά και υπηρετούν στον εβραϊκό στρατό.

«Οι σχέσεις με τους Σαμαρείτες είναι εξαιρετικές. Δεν θεωρούν τους εαυτούς τους κάτι διαφορετικό και αποκομμένο από τους υπόλοιπους κάτοικους της περιοχής της Nablus», λέει ο Muhammad Ghanem ο οποίος είναι κάτοικος της Nablus και λαμβάνει μέρος στις γιορτές για το Πέσαχ των Σαμαρειτών. Ο Yasser Arafat παρείχε υποτροφίες στα παιδιά των Σαμαρειτών έτσι ώστε να σπουδάσουν στο εξωτερικό και διατηρούσε μία ξεχωριστή θέση στο νομοθετικό όργανο (το αντίστοιχο Παλαιστινιακό Κοινοβούλιο) για τον ιερέα των Σαμαρειτών, Saloum Al-Kahin. Οι Σαμαρείτες που διαμένουν στο Όρος Gerizim έχουν ισραηλινές και παλαιστινιακές ταυτότητες αλλά και ταξιδιωτικά έγγραφα της Ιορδανίας. Μετά από πρωτοβουλία και προσπάθεια του Yasser Arafat, οι Σαμαρείτες δεν χρειάζεται να σταματάνε στα check points (σημεία ελέγχου) για να περάσουν από τη μία πλευρά στην άλλη.

Η ίδια η κοινότητα θεωρεί ότι μπορεί να αναλάβει έναν ρόλο μεσολαβητή ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Στις μεγάλες γιορτές των Σαμαρειτών η συμμετοχή πολιτικών και θρησκευτικών αρχών από όλες τις μεριές, τους δίνει την ευκαιρία να στείλουν ένα μήνυμα ότι η αρμονική συνύπαρξη είναι δυνατή. Είναι η μόνη στιγμή όπου Ισραηλινοί στρατιώτες στέκονται δίπλα σε Παλαιστίνιους ελεύθερους σκοπευτές και μοιράζονται τσιγάρα και φωτιά. Οι ίδιοι παραμένουν ουδέτεροι δίνοντας έμφαση μόνο στις δικές τους ξεχωριστές θρησκευτικές ανάγκες και χωρίς καμία εμπλοκή σε ζητήματα πολιτικής, ενώ έχουν υποστηρίξει σθεναρά τη δημιουργία δύο κρατών.

Ο Wasef, ο οποίος εργάζεται στο μοναδικό καφέ του Kiryat Luza στο οποίο συγκεντρώνονται Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι για έναν καφέ, αναφέρθηκε στη διαμάχη: « Η διαμάχη αυτή είναι ένα αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Δεν μας αρέσει αλλά δυστυχώς το συνηθίσαμε. Η αλήθεια είναι ότι εμάς δεν μας επηρεάζει άμεσα, στην καθημερινότητά μας. Οι Σαμαρείτες ζουν με ασφάλεια τόσο στο Ισραήλ όσο και στην Παλαιστίνη και οφείλουμε να διατηρήσουμε αυτή την κατάσταση χωρίς να ταράξουμε τις ισορροπίες».

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.