Οι θρύλοι των Ρίχτερ: Αρχαίοι θεοί και μυθικά πλάσματα που προκαλούσαν σεισμούς

11:50 5/2/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

O θεός Ποσειδώνας: Πέρα από τη θάλασσα, συνδεόταν και με τους σεισμούς

Από τις απαρχές της ανθρώπινης ιστορίας μέχρι σήμερα, ο άνθρωπος νιώθει ανήμπορος όταν αισθάνεται το έδαφος κάτω από τα πόδια του να τρέμει, και αυτό αντανακλάται σε παραδόσεις από διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο ανά τις χιλιετίες. Προσπαθώντας να εξηγήσουν το φαινόμενο των σεισμών, οι πρόγονοί μας δημιούργησαν αμέτρητους μύθους και θρύλους, με πρωταγωνιστές θεούς και μυθικά πλάσματα που μπορούσαν να κάνουν τη γη

να σείεται.

Ακολουθούν κάποιοι από αυτούς, με στοιχεία από τις ιστοσελίδες του ΟΑΣΠ (Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού & Προστασίας) και της USGS (United States Geological Survey).

Ελλάδα

Πρώτος ο Εγκέλαδος της ελληνικής μυθολογίας: Αρχηγός των Γιγάντων, ήταν γιος του Ταρτάρου και της Γης και συμμετείχε στη Γιγαντομαχία. Πολλές είναι οι παραλλαγές του μύθου που συνδέονται με το όνομά του. Σύμφωνα με κάποιες από αυτές, κατά τη Γιγαντομαχία τον Εγκέλαδο τον σκότωσε ο Σειληνός ακόλουθος του θεού Διόνυσου, ή τον κατακεραύνωσε ο Δίας και μετά τον έθαψε ρίχνοντας πάνω του την Όσσα ή τον Όθρυ. Ο επικρατέστερος όμως μύθος αναφέρει ότι στη Γιγαντομαχία ο Εγκέλαδος ήταν αντίπαλος της Αθηνάς, η οποία τον νίκησε ρίχνοντας πάνω του τη Σικελία ή την Αίτνα. Από τότε ο Εγκέλαδος προσπαθεί να ελευθερωθεί, προκαλώντας έτσι σεισμούς και εκρήξεις του ηφαιστείου. Οι αρχαίοι Έλληνες επίσης συνέδεαν και τον Ποσειδώνα, θεό της θάλασσας, με τους σεισμούς. Πίστευαν ότι χτυπούσε το πόδι του ή χτυπούσε τη Γη με την τρίαινα του για να δημιουργήσει ένα σεισμό. Για αυτό και είχε και τον τίτλο Τινάκτωρ Γαίας. Επίσης, κάποιοι πίστευαν ότι για τους σεισμούς ευθυνόταν και ο Δίας. Σε επίπεδο απόπειρας επιστημονικής/ φιλοσοφικής ερμηνείας, ο Αριστοτέλης είχε διατυπώσει την άποψη ότι οι σεισμοί προκαλούνταν από ανέμους παγιδευμένους σε σπηλιές στο υπέδαφος οι οποίοι δραπέτευαν απότομα- εκτιμώντας μάλιστα ότι οι αέριες μάζες προκαλούσαν ασυνήθιστη ζέστη στην επιφάνεια και ως εκ τούτου οι υψηλές θερμοκρασίες αποτελούσαν «προαναγγελία» σεισμών (αντίληψη που σε ένα βαθμό επιβιώνει και στις μέρες μας, ειδικά μεταξύ ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας).

Σκανδιναβία

Σύμφωνα με τη σκανδιναβική μυθολογία, για τιμωρήσουν τον θεό της απάτης, Λόκι, για τη δολοφονία του θεού Μπάλντερ, τον έδεσαν σε ένα βράχο μέσα σε μια υπόγεια σπηλιά. Ένα ερπετό ήταν πάνω από το πρόσωπό του και του έριχνε συνεχώς δηλητήριο. Η σύζυγός του Σίγκιν ήταν δίπλα του και μάζευε το δηλητήριο σε ένα δοχείο. Πότε - πότε όμως απομακρυνόταν για να αδειάσει το δοχείο, οπότε το δηλητήριο έπεφτε πάνω στο πρόσωπο του Loki. Αυτός, για να το αποφύγει στριφογύριζε και τότε το έδαφος δονούνταν και γινόταν σεισμός.

Βόρεια Αμερική

Όταν το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με νερό, το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με λίμνες και ποτάμια, την οποία οι θαλάσσιες χελώνες θα μετέφεραν στην πλάτη τους. Οι θαλάσσιες χελώνες συνεργάστηκαν και το Μεγάλο Πνεύμα δημιούργησε την πλάση. Μια μέρα όμως οι χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους, οπότε κάποιες από αυτές άρχισαν να κολυμπούν ανατολικά, ενώ άλλες κολύμπησαν δυτικά. Τότε ακούστηκε ένας δυνατός θόρυβος και η Γη άρχισε να σείεται. Οι χελώνες δεν μπόρεσαν να κολυμπήσουν μακριά γιατί η Γη ήταν πολύ βαριά, έτσι σταμάτησαν να διαφωνούν και συμφιλιώθηκαν. Παρ′ όλα αυτά κάποιες φορές οι χελώνες, που κουβαλούν την Καλιφόρνια στην πλάτη τους, διαφωνούν και πάλι. Κάθε φορά που γίνεται αυτό η γη τρέμει και εκδηλώνεται σεισμός.

Περού

Ο θεός επισκέπτεται πότε - πότε τη Γη για να μετρήσει τους ανθρώπους που ζουν στον πλανήτη. Τα βήματά του όμως τραντάζουν το έδαφος και προκαλούν σεισμούς. Οι άνθρωποι κάποιες φορές για να τον διευκολύνουν στην καταμέτρηση, βγαίνουν έξω από τα σπίτια τους και φωνάζουν «Είμαι εδώ, είμαι εδώ!».

Μεξικό- Κεντρική Αμερική

Στο Μεξικό, ο θρύλος λέει πως ο σατανικός Ελ Ντιάμπλο (διάβολος), δημιουργεί τεράστιες ρωγμές στο εσωτερικό της Γης. Αυτός και οι σύντροφοί του χρησιμοποιούν τις ρωγμές αυτές όταν θέλουν να βγουν στην επιφάνεια της Γης και να προκαλέσουν προβλήματα. Σε κάθε τέτοια περίπτωση η Γη δονείται και εκδηλώνεται σεισμός.

Στην Κεντρική Αμερική πίστευαν πως η Γη είναι τετράγωνη και στις τέσσερις άκρες την κρατούν τέσσερις θεοί, οι Βασαχμέν. Όταν αποφασίζουν ότι ο πληθυσμός γίνεται πολύ μεγάλος, τη γέρνουν λίγο για να την ξεφορτώσουν από τους επιπλέον ανθρώπους.

Αφρική

Στην ανατολική Αφρική πίστευαν ότι ένα γιγάντιο ψάρι κουβαλάει ένα βράχο στην πλάτη του. Πάνω σε αυτό το βράχο στέκεται μια αγελάδα με τη Γη να ισορροπεί σε ένα από τα κέρατά της. Η αγελάδα που και που μετακινεί τη Γη από το ένα της κέρατο στο άλλο προσπαθώντας να ξεμουδιάσει και έτσι προκαλούνται οι σεισμοί. Στη δυτική Αφρική πίστευαν ότι ένας γίγαντας μεταφέρει τη Γη πάνω στο κεφάλι του. Όλα τα φυτά που υπάρχουν στον πλανήτη είναι τα μαλλιά του, ενώ οι άνθρωποι και τα ζώα είναι τα έντομα που βρίσκονται ανάμεσα στα μαλλιά του. Ο γίγαντας συχνά κάθεται και ρεμβάζει κοιτάζοντας προς την ανατολή. Κάποιες φορές όμως στρέφει το κεφάλι του προς τη δύση και μετά ξανά προς την ανατολή. Η κάθε μια από αυτές τις απότομες κινήσεις είναι και ένας σεισμός. Στη Μοζαμβίκη θεωρούσαν ότι η Γη είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Πολλές φορές η Γη αρρωσταίνει και έχει πυρετό. Στις περιπτώσεις αυτές εκδηλώνονται σεισμοί.

Ινδία

Σύμφωνα με την ινδουϊστική κοσμολογία της αρχαίας Ινδίας, η Γη είναι μια τεράστια πλατφόρμα που στηρίζεται σε οκτώ ελέφαντες. Οι σεισμοί προκαλούνται, όταν ένας από τους ελέφαντες κουράζεται και χαμηλώνει το κεφάλι του, ταράζοντας έτσι την ισορροπία της Γης. Ένας άλλος μύθος υποστηρίζει ότι η Γη ισορροπεί πάνω σε τέσσερις ελέφαντες, οι οποίοι βρίσκονται πάνω στη ράχη μιας χελώνας. Η χελώνα με τη σειρά της ισορροπεί πάνω σε μία κόμπρα. Όταν ένα από αυτά τα ζώα κινείται, η Γη τρέμει και σείεται. Ένας άλλος μύθος αναφέρει ότι εφτά ερπετά έχουν ως καθήκον να προστατεύουν τους εφτά τομείς του κατώτερου τμήματος του ουρανού και να συγκρατούν εναλλάξ τη Γη. Όταν το ένα ερπετό τελειώνει τη βάρδιά του και αντικαθίσταται από κάποιο άλλο, τότε οι άνθρωποι στη Γη αισθάνονται μια απότομη δόνηση, που δεν είναι άλλη από το σεισμό.

Ιαπωνία

Σύμφωνα με την ιαπωνική μυθολογία, το γιγαντιαίο γατόψαρο Ναμάζου ζει στη λάσπη κάτω από τη Γη και του αρέσει να κάνει αστεία- μόνο ο θεός Τακεμικαζούτσι (ή Κασίμα-νο-Κάμι- θεός του κεραυνού και του ξίφους) μπορεί να το ελέγξει, κρατώντας πάνω του έναν βράχο για να συγκρατεί τους σεισμούς, οι οποίοι προκύπτουν όταν του ξεφεύγει.

Μογγολία

Σύμφωνα με τη μυθολογία ένας γιγαντιαίος βάτραχος κουβαλάει τη Γη πάνω στην πλάτη του. Όταν κοάζει δονείται η Γη και να εκδηλώνονται σεισμοί.

Ρωσία

Στη Σιβηρία πίστευαν ότι ένας θεός με το όνομα Τούλι οδηγά ένα έλκηθρο που έχει πάνω τη Γη. Το έλκηθρο αυτό το σέρνουν σκύλοι, οι οποίοι έχουν ψύλλους. Συχνά τα σκυλιά σταματούν για να ξυστούν, οπότε γίνεται σεισμός.

Νέα Ζηλανδία

Στη Νέα Ζηλανδία πίστευαν ότι οι σεισμοί σχετίζονται με την εγκυμοσύνη της Μητέρας Γης. Η Γη κυοφορεί το θεό Ρου, ο οποίος συχνά την κλωτσάει. Κάθε φορά που γίνεται αυτό ο πλανήτης σείεται και εκδηλώνεται σεισμός.

Βέλγιο

Όταν οι άνθρωποι στη Γη είναι πολύ αμαρτωλοί, ο Θεός στέλνει έναν οργισμένο άγγελο για να χτυπά τον αέρα γύρω από τη Γη. Αυτό προκαλεί μια μουσική η οποία γίνεται αισθητή στη Γη ως σεισμοί.

Κολομβία

Όταν φτιάχτηκε η Γη, στηριζόταν σε τρία μεγάλα ξύλινα δοκάρια. Μία ημέρα ο θεός Τσίμπτσακουμ αποφάσισε ότι θα ήταν ωραίο να δει την πεδιάδα της Μπογκοτά πλημμυρισμένη, οπότε και το έκανε. Για τιμωρία τον ανάγκασαν να κουβαλά τη Γη στους ώμους του. Όποτε θυμώνει χτυπά το πόδι του κάτω, τραντάζοντας τη Γη.

Λετονία

Ένας θεός με το όνομα Ντρέμπκουλς κουβαλά τη Γη στα χέρια του καθώς βαδίζει στους ουρανούς. Όταν η μέρα του δεν είναι καλή, δεν μεταχειρίζεται και πολύ προσεκτικά το φορτίο του, με αποτέλεσμα σεισμούς.

Ρουμανία

Ο κόσμος στηρίζεται στους θεϊκούς πυλώνες της ελπίδας, της πίστης και της φιλανθρωπίας. Όταν οι πράξεις των ανθρώπων αποδυναμώνουν τον έναν, η Γη συγκλονίζεται.