Οι βαυώνες της Δημοκρατίας

11:33 10/9/2019 - Πηγή: Huffington Post Greece

Καλό είναι να γνωρίζουμε τις αρχαίες λέξεις και πώς κατέληξαν για να μην γίνονται παρεξηγήσεις. Η λέξη δημαγωγός, για παράδειγμα, αρχικά σήμαινε τον «οδηγητή του λαού». Σιγά- σιγά άρχισε να παρακμάζει η Δημοκρατία, αναπτύχθηκε ισχυρός κομματισμός, ομάδες εκλογικών πιέσεων, μείωση του γοήτρου των μεγάλων φυλών και οικογενειών (όπως των Αλκμεωνιδών μετά τον θάνατο του Περικλή) και άνοδος στη εξουσία «δημαγωγών» (ανερχόμενων επιχειρηματιών και τότε μεταλλάζεται ο όρος). Όλα αυτά θα τα βρούμε. και στον Αριστοφάνη. Αλλά και στις Δίκες του Αλκιβιάδη.(1)

Η Δημοκρατία, στην ουσία, είναι ένα καινούριο

σύνταγμα που έφερε ο Κλεισθένης από την εξορία του, μετά την επανάσταση του 510 π.Χ. που ανέτρεψε την εξουσία του Ιππία μια από τα βιαιότερες τυραννίες που γνώρισε η Αθήνα. Οι νόμοι του Κλεισθένη ψηφίστηκαν σταδιακά στην Εκκλησία του Δήμου. Αναφέρονται, στην αρχή, ως Ισοκρατία, Ισονομία, Ισηγορία. Ίσα δικαιώματα όλων στη άσκηση της εξουσίας, απέναντι στους νόμους και στην έκφραση του πολιτικού λόγου. Αυτό θα ονομαστεί Δημοκρατία ύστερα από μερικές δεκαετίες. Σε αντιπαράθεση με τον όρο Ολιγαρχία η οποία είχε πολλούς οπαδούς – συχνά θαυμαστές του Σπαρτιατικού καθεστώτος - που θα καταλάβουν βίαια την εξουσία, για πολύ σύντομα χρονικά διαστήματα είναι η αλήθεια - δύο φορές μετά τις Δίκες του Αλκιβιάδη. Η δεύτερη θα είναι οι Τριάκοντα Τύραννοι.

Σημειωτέων ότι αρχικά ο όρος «Τυραννία» δεν ήταν πάντα ολιγαρχικό και βίαιο καθεστώς. Ενίοτε είχε την συναίνεση του πλήθους ή τουλάχιστον των ηγετικών τάξεων, κυρίως στον 5ο αιώνα π.Χ. Ενίοτε δε, στα παράλια της Μικράς Ασίας, με την φιλία ή την παρέμβαση των Περσών σε μερικές πόλεις. Η Τυραννία ως μισητή δικτατορία θα είναι τα ολιγαρχικά καθεστώτα από τα τέλη του 5ου αιώνα και ύστερα. Και ιδιαίτερα στα ελληνιστικά χρόνια της Μέσης Ανατολής, όταν ίδρυσαν εκεί βασίλεια οι Μακεδόνες στρατηγοί σε χώρες- κατακτημένες από τον Μέγα Αλέξανδρο.

Αν αναφέρομαι στην Αθηναϊκή Δημοκρατία του Κλεισθένη (λέξη που χρησιμοποιείται σήμερα σε όλες τις γλώσσες γιατί η Δημοκρατία εμφανίστηκε στις χώρες τους 2.000 αργότερα), είναι για δύο λόγους. Ό ένας πολιτικός και ο άλλος πολιτιστικός. (Άλλωστε και ο πολιτισμός είναι αρχαίος όρος που αναφέρεται στην πολιτική διαδικασία, τότε και τώρα, Κύριοι και Κυρίες Υπουργοί Πολιτισμού).

Πολιτικά: Το όνομα Κλεισθένης θα το ακούμε συχνά σήμερα αλλά κανείς δεν μοιάζει να γνωρίζει ή τουλάχιστον νοιάζεται για την πρωτότυπη μέθοδο που σκαρφίστηκε για να εξασφαλίσει ένα γνήσιο δημοκρατικό πολίτευμα, χωρίς συμπολίτευση και αντιπολίτευση! Αυτό ακριβώς που χρειάζεται η Ελλάδα σήμερα. Όπως κάθε λαός που βρίσκεται σε Επικίνδυνη Κρίση. Κρίση οικονομική, κρίση πολιτιστική. Σε κίνδυνο υποταγής σε μη ελληνικές εξαγορές του κτηματικού και φυσικού ελληνικού πλούτου, κίνδυνο αδιαφορίας των «συμμάχων» μας, ευρωπαϊκών ή Νατοϊκών. Σε έσχατο δε κίνδυνο, σε περίπτωση που ο γεωπολιτικός αυτός τόπος βρεθεί στο χείλος πολεμικής σύγκρουσης και υποταγής, να βρεθεί γυμνός και αβοήθητος. Η Ελλάδα από το 1821 και ύστερα μόνο σε συμμαχικές δυνάμεις μπόρεσε να σταθεί στα πόδια της. Αυτή είναι η σκληρή αλήθεια.

Πολιτιστικά: Η Ελλάδα βαδίζει με γοργά βήματα σε πολιτιστική συρρίκνωση. Το καλό θέατρο που έχει και η μουσική, ιδιαίτερα η παραδοσιακή, δεν αρκούν για να σταματήσουν τον κατήφορο. Η εθνική μετασχολική παιδεία (τηλεόραση, σινεφιλία, βιβλιοφιλία, οι 500 τουλάχιστον δημοτικές δανειστικές βιβλιοθήκες που λείπουν) είναι μερικές από τις αιτίες. Η καταστροφική, ανάγωγη, συχνά κακόγουστη εμφύλια πολεμική στην πολιτική ζωή που βλέπαμε μέχρι πρότινος δεν είναι άραγε μια συνέπεια του απολιτισμού;

Στην εποχή μου, καταφέραμε να εισάγουμε την Ραδιοτηλεόραση στην εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού. Τόσο η Τηλεόραση όσο και το Ραδιόφωνο είναι πολιτιστικά αγαθά. Ανέλπιστη μετασχολική παιδεία. Τόσο μέσα από την (ουδέτερη) ερμηνευτική ενημέρωση όσο και από ένα ευχάριστο ενημερωμένο πολιτιστικό πρόγραμμα. Όλες οι σοβαρές τηλεοράσεις του κόσμου έχουν δύο ημίωρα ειδησεογραφικά δελτία. ’Όλα τα υπόλοιπα είναι πολιτιστικά και που και που μια συζήτηση όχι για τις πολιτικές μονομαχίες αλλά για τα προβλήματα του τόπου.

Στις μεγάλες κρίσεις οι ιδεολογικές αψιμαχίες γίνονται μέσα στην ίδια την κυβέρνηση. Όπως γίνονται μέσα στο ίδιο το μαχόμενο στράτευμα. Ενώ είναι σίγουρο ότι όλα τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου πίστευαν σε μια συμβιβαστική λύση, επιτέλους, του Μακεδονικού (π.χ. παλαιότερα ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο πατέρας του σημερινού Μητσοτάκη, το ξέρω γιατί μου το είπαν). Αντιπολιτευτικοί και προεκλογικοί λόγοι δεν επέτρεψαν μια σοβαρή εθνική κοινή και ταυτόχρονα ευρωπαϊκή στάση. Όπως έγινε κάποτε με τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ και τον Αρχηγό των Παλαιστινίων. Όπως θα γινόταν αν είχαμε Κυβέρνηση Κλεισθενική.

Ακούστε το εκλογικό σύστημα που έφερε ο Κλεισθένης το οποίο οδηγούσε σε κυβερνήσεις εθνικής ενότητας. (Ίσως είχε πληροφορίες ότι στην Περσική Αυλή συζητιόνταν απόβαση στον Μαραθώνα για επαναφορά του Ιππία στη τυραννία).Ο Κλεισθένης τις 4 παραδοσιακές Φυλές τις έκανε 10. Χώρισε την Αττική σε τρεις περιφέρειες, στο Άστυ, στα Μεσόγεια, και στα Παράλια. Και την κάθε περιφέρεια σε δέκα τμήματα, τις λεγόμενες τριττύες. (Έτσι σχηματίστηκαν συνολικά 30 τριττύες. Σε κάθε Φυλή ανήκαν τρεις τριττύες, μία από κάθε εδαφική περιφέρεια. Οι 3 περιφέρειες, άρα και οι Φυλές, δεν ήταν όλες της ίδιας κοινωνικής τάξης. Άλλες πλούσιες και άλλες φτωχότερες. Σε κάθε φυλή, επιλέγονταν με κλήρωση 50 βουλευτές. Ο κάθε λοιπόν Βουλευτής είχε σαν βουλευτική περιφέρεια τρεις από κάθε Φυλή. Έτσι εκπροσωπούσε στη Βουλή τους Πλούσιους και τους Φτωχότερους!Ταυτόχρονα! Οπότε, σε όλα τα θέματα ήταν υποχρεωμένος να υπερασπίζεται ταυτόχρονα και τις 10 Φυλές! Κάπως έτσι εκλέγονταν και οι Άρχοντες, δηλαδή η Κυβέρνηση συνεργασίας!

Είναι λίγο πολύπλοκο το σύστημα αλλά αν ο κ. Μητσοτάκης ζούσε στην εποχή του Κλεισθένη για παράδειγμα, θα ήταν παράλληλα συνυποψήφιος με τον κ. Τσίπρα στην Τρούμπα, στο Κολονάκι και στην Ηλιούπολη! Και θα είχε συνυπογράψει το Μακεδονικό!

Τέλος, ας έχουν υπόψη τους οι σημερινοί κυβερνήτες ότι οι Αθηναίοι πολίτες δεν πλήρωναν τα θηριώδη παράβολα & χαρτόσημα που πληρώνουμε στο μόνο αδηφάγο κράτος, το ελληνικό, ενώ σε καμιά άλλη χώρα δεν ζητούνται παράβολα. Απορώ πώς δεν έχει γίνει καμία απεργία…

Πάντως οι αρχαίοι Αθηναίοι πολίτες δεν πλήρωναν και παράβολα, ούτε καν φόρο εισοδήματος. Αντίθετα είχαν συχνά δικαίωμα σε ένα μέρος από τον χρυσό του Λαυρίου. Η Αρχοντία ανέθετε σε λίαν Ευκατάστατους πολίτες να ανεβάσουν θεατρικά έργα ή να κατασκευάσουν τριήρεις για το ναυτικό. Φορολογία είχαν τα εμπορεύματα που εισάγονταν στον Πειραιά.

Τέλος μια άλλη φορολόγηση ήταν το ΦΠΑ (Φόρος Προστιθέμενης Αξίας). Αναφέρεται σε θεατρικό του Ηρώνδα σχετικά με έναν κατασκευαστή βαυώνων (πεών από δέρμα σκύλου) ο οποίος τροφοδοτούσε τις κυρίες χωρίς να έχει δηλωθεί για να μην πληρώνει «τα επώνια»,που σημαίνει… ΦΠΑ!

1. Ρ. Μανθούλη, Η Δίκη του Αλκιβιάδη, Εκδ. Πύλη

2, Ρ. Μανθούλη, Ηρώνδας «Μιμίαμβοι» Εκδ, Εξάντας