Οικο-Δημοκρατία: μία Πολιτική αναγκαιότητα

08:18 10/1/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

11 Αυγούστου 2024 Πυρκαγιά στην Αττική 

Ο εορτασμός των 50 χρόνων της μεταπολιτευτικής Δημοκρατίας μας αλλά και οι τελευταίες Φυσικές-Οικολογικές καταστροφές (Πλημμύρες, Πυρκαγιές...) ανέδειξαν με τον πιο κραυγαλέο  τρόπο  την ανάγκη αλλαγής πορείας της ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑΣ μας και εμπλουτισμού της με τις αρχές και αξίες της Οικολογίας. Η Δημοκρατία του μέλλοντος θα πρέπει να λάβει τη μορφή της Οικο-Δημοκρατίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους θεσμούς και την Πολιτική παιδεία και συμπεριφορά των Πολιτών της.

Ως όρος η Οικο-Δημοκρατία μπορεί να συνιστά έναν πολιτικό νεολογισμό ,

ωστόσο η πραγματικότητα (φυσική, πολιτική, κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική...) τον επιβάλλει και τον προσδιορίζει εννοιολογικά απόλυτα ως μία πολιτική αναγκαιότητα.

Ωστόσο κάποιες παθογένειες της Πολιτικής μας ζωής αλλά και κάποιες ιδεολογικές αγκυλώσεις σχετικά με τη μοναδικότητα και ανωτερότητα της ελληνικής φυλής δημιουργούν προσκόμματα στον εμπλουτισμό της Δημοκρατίας μας με τα νέα ρεύματα και τις νέες αντιλήψεις περί αυτής, όπως αυτά αναδύονται τόσο μέσα από τα επιστημονικά δεδομένα όσο και μέσα από την αδήριτη πραγματικότητα (πολιτική, κοινωνική, οικολογική...).

Η πολιτική νόσος των Ελλήνων είναι η αυτοΑναφορικότητά μας...

Θέλουμε να πιστεύουμε, δηλαδή, πως η Ελλάδα ως κέντρο του κόσμου μας είναι ή πρέπει να είναι και το κέντρο του Κόσμου των άλλων....

Δεν αρκεί να ομνύουμε στα δημοκρατικά ιδεώδη, αλλά να χτίζουμε θεσμούς που να μπορούν να προστατεύουν τον εθνικό μας πλούτο(Πνευματικό, Φυσικό, Πολιτιστικό, Ηθικό,).

Το διαρκές έγκλημα της Οικοκτονίας που συντελείται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας δεν διαβρώνει μόνον τις υλικές συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων αλλά υποσκάπτει και τα θεμέλια της Δημοκρατίας μας.

Κι αυτό γιατί στον εννοιολογικό ιστό της Δημοκρατίας είναι ενσωματωμένο κι εκείνο το αξιακό σύστημα που αναδεικνύει την ευαισθησία των Πολιτών απέναντι στις Οικολογικές αρχές κι αξίες.

Η ΟΙΚΟ-Δημοκρατία δεν συνιστά τη φαντασίωση κάποιων ευφάνταστων πολιτικών αναλυτών, αλλά την αναπόδραστη πολιτική αναγκαιότητα του μέλλοντος.

Οι αρχαίοι Έλληνες που επαίρονταν για τη Δημοκρατίας τους θεωρούσαν την  ΓΗ τους αναγκαία συνθήκη για την υλική τους επιβίωση αλλά και για την εθνική τους κυριαρχία. Δεν μπορούσαν να ξεχωρίσουν τον εαυτό τους από το γήινο περιβάλλον τους. Γι αυτό θωράκισαν το πολιτικό τους σύστημα και τη Δημοκρατίας  τους με θεσμούς και συμπεριφορές που προστάτευαν το περιβάλλον και τιμωρούσαν σκληρά τους ασεβείς προς το Φυσικό Περιβάλλον και την Πατρώα Γη.

″Την αυτήν (ΓΗ) Μητέρα και Πατρίδα εκέκτηντο”.

Για την αθηναϊκή Δημοκρατία η ΓΗ αποτελούσε τη Μητέρα και την Πατρίδα τους και όχι κάτι ξένο προς αυτούς ή αντικείμενο εκμετάλλευσης και μόνον. Ενισχυτικοί στην παραπάνω θέση είναι και πολλοί αρχαίοι Μύθοι με κορυφαίο αυτόν του Ερισύχθονα.

Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν το σύμπαν ως έναν αυτοσυντηρούμενο και αυτοεξελισσόμενο οργανισμό με τους δικούς του αιώνιους νόμους. Όλα τα επί μέρους στοιχεία αυτού του οργανισμού (έμβια και άβια όντα) συνδέονται μεταξύ τους αλληλοεπηρεάζονται και αλληλοπροσδιορίζονται.

Δηλαδή, άνθρωποι, θεσμοί και συμπεριφορές προσαρμόζονται στην διακονία της υγιούς λειτουργίας του σύμπαντος. Όλοι, λοιπόν, γνωρίζουν πως όταν πάσχει το όλον (σύμπαν-Οικοσύστημα) πάσχει και το μέρος (άνθρωποι, θεσμοί...).

 Σε αυτήν τη βάση ενδιαφέρουσα είναι η άποψη των Στωικών και ιδιαίτερα του Μάρκου Αυρηλίου για την ένταξη και κατανόηση της αναγκαιότητας της Οικο-Δημοκρατίας:

″Σκέψου διαρκές το Σύμπαν ως ένα ζωντανό ενιαίο ον, που αποτελείται από μία ενιαία ουσία, από μια ενιαία αντίληψη - και πως όλα τα πράγματα πηγάζουν από την ενιαία αντίληψη αυτού του όντος, του σύμπαντος. Και πώς το Σύμπαν ολοκληρώνει όλα τα πράγματα μέσω ενός ενιαίου παλμού. Και πώς όλα τα πράγματα στον κόσμο και στο σύμπαν συνεργάζονται για να προκαλέσουν όλα όσα γεννιούνται και πόσο περίπλοκο και πυκνά υφασμένο είναι το ύφασμα που σχηματίζεται από τη συνύφανσή τους”.

Αυτή η αλληλεπίδραση, λοιπόν, του Φυσικού Περιβάλλοντος με το Ανθρωπογενές και πάντα σύμφωνα με τις αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων και τα νέα δεδομένα-ευρήματα της Επιστήμης (Οικολογία...) κρίνεται αναγκαία μια ανάταξη των ρυθμών λειτουργίας της παραδοσιακής μας Δημοκρατίας και μία γρήγορη προσαρμογή στους κανόνες και στην πραγματικότητα που επιβάλλει το νέο τοπίο της Φύσης, το ΟΙΚΟτοπίο.

Η ΟΙΚΟ-ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, λοιπόν, δεν είναι πλέον ζήτημα πολιτικής επιλογής, αλλά μία Πολιτική αναγκαιότητα.

Το δημοκρατικό ήθος των πολιτών και η ποιότητα της δημοκρατίας στις μέρες μας προϋποθέτουν και την αναγκαία οικολογική συνείδηση. Μία συνείδηση που καθιστά τους πολίτες ευαίσθητους και υπεύθυνους απέναντι στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Η καλλιέργεια της ΟικοΗθικής είναι τόσο αναγκαία για τον εμπλουτισμό της σύγχρονης δημοκρατίας μας όσο και η ενεργός συμμετοχή των πολιτών στις πολιτικές διαδικασίες (εκλογές...). Η πολιτική διαπαιδαγώγηση των πολιτών θα πρέπει να στοχεύει και στην καλλιέργεια της οικολογικής συνείδησης.

Η ΟικοΗθική ως αξιακό σύστημα και ως βιωμένη εμπειρία διδάσκει την εγκράτεια, τον μινιμαλισμό και το ″κατά φύσιν ζην” των Στωικών. Διδάσκει και προτρέπει τη μεσότητα, το μέτρο και την αξία της σύνθεσης που εξασφαλίζει την ποθητή “αρμονία των αντιθέτων” ως κοσμοποιού δύναμης και βασικού νόμου που ρυθμίζει τη λειτουργία του σύμπαντος.

Σε αυτές τις αρχές και αξίες εδράζεται και η λειτουργία της Οικο-Δημοκρατίας που είναι το πολίτευμα του μέτρου και της σύνθεσης των αντίθετων απόψεων. Η Δημοκρατία απεχθάνεται την υπερβολή και ευνοεί την πολλαπλότητα και την ποικιλότητα που συνιστούν και τα βασικά στοιχεία του Φυσικoύ περιβάλλοντος.

Ο μύθος του Ερισύχθονα και η «θεωρία της Γαίας» του Λάβλοκ θα πρέπει να αποτελέσουν τα βασικά εγχειρίδια σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης.

Συναφής με τα παραπάνω είναι και η αξία της γνώσης των βασικών θέσεων της ″Κοινωνικής Οικολογίας” του Μάρεϊ Μπούκτσιν. Κι αυτό γιατί σύμφωνα με αυτήν πολλά φαινόμενα της κοινωνίας ερμηνεύονται με τη βοήθεια τη βαθιά γνώση της δομής και λειτουργίας του οικοσσυστήματος. Για πολλούς, δηλαδή, η άκριτη τάση του ανθρώπου για εκμετάλλευση και κυριαρχία επί της Φύσης πηγάζει ή και φανερώνει τις σχέσεις εκμετάλλευσης που κυριαρχούν σε κοινωνικό επίπεδο λόγω του κυρίαρχου κοινωνικού οικονομικού συστήματος.

Σύμφωνα με την Κοινωνική Οικολογία στη Φύση δεν κυριαρχεί υποχρεωτικά το “δίκαιο του ισχυρού και ο σκληρός ανταγωνισμός”, αλλά ο νόμος της αμοιβαιότητας και της συμπληρωματικότητας. Ο ″οικοκεντρισμός” πρεσβεύει πως το ανθρώπινο-ατομικό καλό θα πρέπει να ενταχθεί στο πλανητικό καλό.

Τέλος ένα από τα βασικά προτάγματα της ″Κοινωνικής Οικολογίας ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ” είναι και η ″δυναμική ενότητα της διαφοράς”. Αυτό σημαίνει πως σε μία πολιτική κοινωνία με δημοκρατικό υπόβαθρο η κοινωνική ισορροπία και η δημοκρατική ευρυθμία επιτυγχάνονται πάνω στη βάση της σύγκλισης των αντιθέτων και όχι με την κοινωνική ομοιογένεια και την παραίτηση από κάθε δικαίωμα στη διαφορά.   

Σε αυτή τη βάση, λοιπόν, συναντιέται η Κοινωνική Οικολογία με την ανάγκη δόμησης της μεταπολιτευτικής Δημοκρατίας μας πάνω στις αρχές και αξίες της Οικολογίας. Η μελλοντική Δημοκρατία μας τείνει να λαμβάνει τα γνωρίσματα μιας νέας μορφής Δημοκρατίας, αυτής της Οικο-Δημοκρατίας.