Όλο και περισσότερες χώρες χρησιμοποιούν τα social media για να χειραγωγήσουν συνειδήσεις

11:12 14/11/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Η τεράστια δύναμη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν. Η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων- ακόμα και αυτών μεγαλύτερων ηλικιών - χρησιμοποιούν σε καθημερινή βάση τα social media και κυρίως το facebook και το twitter, τα οποία διαδίδουν μηνύματα ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές του κόσμου. Οι χρήστες των μέσων διοργανώνουν events, ανταλλάσσουν απόψεις και διαμορφώνουν τις δικές

τους πηγές πληροφόρησης.

Πέρα όμως από το κομμάτι της ενημέρωσης και της επικοινωνίας, η διάδοση των social media έχει και αρνητικές συνέπειες με μια εξ' αυτών να είναι η διάδοση ψευδών ειδήσεων για το συμφέρον συγκεκριμένων ομάδων. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε πρόσφατα η οργάνωση για την προάσπιση της Δημοκρατίας, Freedom House, ο αριθμός των χωρών που προωθούν την παραπληροφόρηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυξήθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους. Τα στοιχεία ειδικότερα διαπιστώνουν τακτικές χειραγώγησης κατά την περίοδο των εκλογών σε τουλάχιστον 18 χώρες μέσα στους 12 τελευταίους μήνες. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται οι ΗΠΑ και η Ρωσία. Τα πορίσματα της μελέτης παράλληλα αποδεικνύουν πως όλο και περισσότερες χώρες πληρώνουν επαγγελματίες για να επηρεάσουν τις απόψεις των ψηφοφόρων μέσα από τα social media.

Tα ευρήματα τα οποία για έβδομη συνεχή χρονιά αποκαλύπτουν μια παγκόσμια πτώση όσον αφορά στην ελευθερία λόγου στο διαδίκτυο, φέρνουν στην επιφάνεια και διάφορες τάσεις που συμβάλλουν στην αύξηση της εξουσίας των εκάστοτε κυβερνήσεων, οι οποίες δρουν κυρίως σε περιοχές στις οποίες κατοικούν εθνικές ή θρησκευτικές μειονότητες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Θιβέτ και της Αιθιοπίας.

Οι συντάκτες της έκθεσης στο εισαγωγικό σημείωμα της παρουσίασης τους αναφέρουν πως οι κυβερνήσεις που έχουν εντατικοποιήσει τις προσπάθειες τους να χειραγωγούν τμήματα του κοινού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εντοπίζονται σε ολόκληρο τον κόσμο. Συμπληρώνουν πως τα κινεζικά και ρωσικά καθεστώτα πρωτοστάτησαν στην τάση αυτή, η οποία αποτελεί απειλή για τη «υγιή» χρήση του ίντερνετ.

Η χειραγώγηση μέσω των social media αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας της Freedom House για πρώτη φορά το 2009 ενώ πλέον εντοπίζεται σε 30 από τις 65 χώρες που συμμετείχαν στη μελέτη. Πέρσι ο ίδιος αριθμός ήταν 23. Οι ερευνητές αναφέρουν πως εντόπισαν αποδεικτικά στοιχεία για κρατικές χορηγίες που δόθηκαν σε επαγγελματίες της χειραγώγησης τουλάχιστον σε είκοσι χώρες. Στο Μεξικό για παράδειγμα εντοπίστηκαν 75.000 «Peñabots» που δρούσαν ενάντια στον πρόεδρο Εnrique Peña online.

Ακόμα ένα χαρακτηριστικό που παρατηρείται είναι πως οι κυβερνήσεις έχουν περιορίσει την ανάρτηση live βίντεο μαζικών διαδηλώσεων στο facebook και άλλες πλατφόρμες με τη Λευκορωσία να αποτελεί το ενδεικτικότερο παράδειγμα. Οι συγγραφείς της έκθεσης διαπιστώνουν συν τοις άλλοις πως οι δημοσιογράφοι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει στόχος των κυβερνήσεων εξαιτίας αναρτήσεων τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σε 30 χώρες αντιμετώπισαν ποικίλους κινδύνους εξαιτίας της online δράσης τους, ενώ πέρσι η ίδια τάση καταγράφηκε σε είκοσι χώρες. Πέρσι ένας δημοσιογράφος στη Μιανμάρ δολοφονήθηκε μετά την τοποθέτησή του στο facebook για ένα σκάνδαλο διαφθοράς ενώ ένας γελοιογράφος στην Ιορδανία βρέθηκε επίσης νεκρός αφού σατίρισε το Ισλάμ σε ένα online κόμικ.

Στο στόχαστρο βρίσκονται κατά καιρούς και ακτιβιστές αλλά και μέλη της αντιπολίτευσης. Η έκθεση αναφέρει μεταξύ άλλων πως κρατικοί παράγοντες στο Μπαχρέιν, το Αζερμπαϊτζάν, το Μεξικό και την Κίνα παραβίασαν τα τηλέφωνα και τους υπολογιστές πολιτών τους για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους. Η Κίνα για τρίτη συνεχόμενη χρονιά βρίσκεται στην πρώτη θέση όσον αφορά στην καταπάτηση της ελευθερίας του διαδικτύου. Ο δείκτης για την ελευθερία του λόγου στο ίντερνετ σημείωσε πτώση επίσης στις ΗΠΑ. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως την περασμένη χρονιά Αμερικανοί υπάλληλοι τελωνείων ζήτησαν από το twitter να τους αποκαλύψει το όνομα του χρήστη που επέκρινε την πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ για τη μετανάστευση. Η υπόθεση μάλιστα έφτασε στα δικαστήρια.

Να σημειωθεί ότι στην έρευνα συμμετείχαν 65 χώρες, καλύπτοντας το 87% των χρηστών του διαδικτύου σε παγκόσμιο επίπεδο. Για την εκπόνησή της συνεργάστηκαν 70 συγγραφείς, οι περισσότεροι από τους οποίους κατάγονται από τις χώρες που εμπλέκονται στα σκάνδαλα.