Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη «σιωπηλή επιδημία»

12:47 14/10/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Λέγεται και «σιωπηλή επιδημία» αφού είναι ιοί πολύ διαδεδομένοι στον πληθυσμό και συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα. Ωστόσο είναι σημαντικοί επειδή προκαλούν αρκετές μορφές καρκίνου. Υπολογίζεται ότι εννιά στους δέκα εφήβους θα προσβληθούν από αυτούς τους ιούς κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Πριν από λίγα χρόνια πολλοί δεν γνώριζαν καν το όνομά τους, άλλα πλέον, με τη δημοσιότητα και το εμβόλιο, έγινε γνωστό σε περισσότερο κόσμο. Ο λόγος για τους ιούς των ανθρωπίνων θηλωμάτων, ή αλλιώς HPV (Human Papilloma Viruses).

Μιλήσαμε με τον

κύριο Αλέξανδρο Μορτάκη, Μαιευτήρα Γυναικολόγο, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρο της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Κατώτερου Γεννητικού, για να μας λύσει τις απορίες μας για αυτές τις άγνωστες σε πολλούς μολύνσεις.

Τι ποσοστό του πληθυσμού έχει έστω και έναν τύπο HPV; Πρόκειται για επιδημία;

Ο λόγος που ονομάζεται και «σιωπηλή επιδημία» είναι γιατί ακριβώς είναι μια μόλυνση πολύ διαδεδομένη που συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα. Κάποιος μπορεί να προσβληθεί και να το μάθει πολλά χρόνια αργότερα. Η πιθανότητα που έχει μια έφηβη ή ένας έφηβος να μολυνθεί από κάποιον HPV κατά τη διάρκεια της ζωής της υπολογίζεται μεγαλύτερη από 90%.

Υπάρχουν περίπου 40 HPV, οι γεννητικοί τύποι, που μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή και είναι αυτοί που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Στους χαμηλού κινδύνου (που προκαλούν κατά κανόνα καλοήθεις αλλοιώσεις, όπως κονδυλώματα) και στους υψηλού κινδύνου (που μπορεί υπό κατάλληλες συνθήκες να προκαλέσουν καρκίνους σε διάφορα όργανα).

Για τι είδους καρκίνους μιλάμε;

Στις γυναίκες το κύριο όργανο-στόχος των συγκεκριμένων ιών είναι ο τράχηλος της μήτρας. Συνδέονται όμως αιτιολογικά και με ένα μέρος των καρκίνων αιδοίου, κόλπου και πρωκτού.

Στους άνδρες οι HPV υψηλού κινδύνου συνδέονται αιτιολογικά με τους καρκίνους του πέους (που είναι σχετικά σπάνιοι) και του πρωκτού (συχνότεροι στους ομοφυλόφιλους).

Μελέτες έδειξαν επίσης τα τελευταία χρόνια ότι οι HPV προκαλούν ένα μέρος από τους καρκίνους σε περιοχές όπως αμυγδαλές, γλώσσα, ρινοφάρυγγα, λάρυγγα. Οι συγκεκριμένοι καρκίνοι είναι συχνότεροι στους άνδρες.

Πόσο πρέπει να ανησυχούμε εάν διαγνωστούμε με HPV;

Σίγουρα δεν υπάρχει λόγος για πανικό. Γιατί μπορεί η μόλυνση να είναι πολύ συχνή στον πληθυσμό, ευτυχώς της οι καρκίνοι είναι σχετικά σπάνιοι, προλαμβάνονται και δεν είναι απειλητικοί για τη ζωή. Θα πρέπει να εξηγήσουμε εδώ ότι στο 80-90% των γυναικών που μολύνονται από κάποιον HPV, η φλεγμονή καταστέλλεται από μόνη της μέσα σε 2 χρόνια, χωρίς καμιά θεραπεία. Ο κίνδυνος εστιάζεται της λίγες εκείνες γυναίκες, που δεν μπορούν να καταστείλουν τη φλεγμονή από τους HPV υψηλού κινδύνου. Όσον αφορά στην καρκινογένεση στον τράχηλο της μήτρας, συνήθως μεσολαβούν 10-30 χρόνια από τη μόλυνση μέχρι τον καρκίνο. Γι’ αυτό είναι σημαντικός ο προληπτικός έλεγχος, για να εντοπιστούν οι προκαρκινικές αλλοιώσεις και να θεραπευτούν.

Ο έλεγχος στη γυναίκα γίνεται με τεστ ΠΑΠ και HPV τεστ. Στους άνδρες γιατί δεν γίνεται προληπτικός έλεγχος;

Παλαιότερα, πριν από 20 χρόνια, γινόταν η προληπτική εξέταση αλλά δημιουργούσε προβλήματα αντί να προσφέρει κάτι σημαντικό. Και αυτό επειδή στους άνδρες, πάρα πολύ σπάνια δημιουργούνται προκαρκινικές αλλοιώσεις και καρκίνος. Συνήθως δεν βρισκόταν τίποτα (επειδή οι μολύνσεις από HPV είναι κατεξοχήν παροδικές στους άνδρες) και ο άνδρας ενοχοποιούσε τη γυναίκα (ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να έφταιγε αυτός) με αποτέλεσμα να δημιουργείται πρόβλημα στο ζευγάρι. Έτσι αποφασίστηκε σε διεθνές επίπεδο να μη γίνεται προληπτικός έλεγχος. Εάν όμως ο άνδρας παρατηρήσει κάτι εμφανές στο πέος, εξυπακούεται ότι πρέπει να εξεταστεί σε Δερματολόγο. Πολύ σημαντικό είναι επίσης να εμβολιάζονται και οι άνδρες επειδή έτσι μόνο θα μειωθεί η μόλυνση στον πληθυσμό. Ο εμβολιασμός θα τους προφυλάξει για τους σπάνιους καρκίνους στο πέος αλλά κυρίως για τους καρκίνους στον πρωκτό και στον στοματοφάρυγγα.

Προστατεύει το προφυλακτικό;

Σε ποσοστό 70%. Και αυτό γιατί η μετάδοση του ιού γίνεται μέσω της δερματικής επαφής, οπότε το προφυλακτικό παρέχει προστασία μόνο για το δέρμα που καλύπτεται από αυτό. Είναι καλό να χρησιμοποιείται ωστόσο επειδή προφυλάσσει και από άλλα σοβαρά νοσήματα (AIDS, ηπατίτιδες, χλαμυδιακές λοιμώξεις, κλπ).

Μεταδίδεται ακόμη και όταν είναι αδρανής ο ιός και δεν υπάρχουν βλάβες;

Όταν ο ιός κατασταλεί από τον οργανισμό δεν θεωρείται πλέον πιθανή η μετάδοσή του.

Πόσο σημαντικός είναι ο εμβολιασμός; Γίνεται και σε γυναίκες και σε άνδρες;

Τα εμβόλια προσφέρουν εξαιρετική κάλυψη. Το τελευταίο που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες καλύπτει για το 90% των καρκίνων και σχεδόν για το 100% των κονδυλωμάτων (εάν γίνει πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών).

Υπάρχει η αντίληψη ότι το εμβόλιο μπορεί να γίνει μόνο σε παιδική ηλικία. Ισχύει;

Όχι. Μπορεί να γίνει και σε μεγαλύτερους ανθρώπους γιατί ακόμη και αν έχουν ήδη προσβληθεί από έναν τύπο του ιού, μπορεί να τους προστατεύσει από τους υπόλοιπους. Παράλληλα, έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει την άμυνα του οργανισμού και μειώνεται η συχνότητα των υποτροπών της λοίμωξης.