Ουκρανία και πυρηνικά όπλα

08:50 20/2/2022 - Πηγή: Huffington Post Greece

Η αντιπαράθεση Δύσης-Ρωσίας στην Ουκρανία και ανεξάρτητα του πως θα εξελιχθεί, είναι ενδεχομένως η σοβαρότερη Μεταψυχροπολεμική κρίση.

Πρώτον, εμπλέκονται πυρηνικές δυνάμεις και παρεισφρέει ο κίνδυνος ένας συμβατικός πόλεμος να εξελιχθεί σε πυρηνικό.

Δεύτερον, αφορά την γεωπολιτική αντιπαράθεση με αφετηρία το 1990 που άφησε ανοικτά πολλά ζητήματα, κυρίως την προώθηση της Ατλαντικής Συμμαχίας στην Κεντρική Ευρώπη παρά τις υποσχέσεις που δόθηκαν αρχές του 1990 (και που η Ρωσία θεωρεί μείζον ζήτημα εθνικής

ασφαλείας).

Τρίτον, ότι και να συμβεί εφεξής θα επηρεάσει δραστικά το πλανητικό σύστημα στρατηγικών ισορροπιών, επειδή μια σύγκλιση Κίνας-Ρωσίας θα αποτελούσε γεωστρατηγική εξέλιξη βαθύτατων προεκτάσεων πέραν κάθε φαντασίας.  

Εάν σταθούμε συνοπτικά στο πρώτο ζήτημα, τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου, πολλά λέγονται. Χρειάζεται προσοχή γιατί εν μέσω στρατηγικών κινήσεων που απαιτούν συνεκτίμηση πολλών παραγόντων συχνά συνάγονται γραμμικά συμπεράσματα.

Πρώτον, Ήδη από το 1963 κατά την διάρκεια της κρίσης της Κούβας συνειδητοποιήθηκε ότι μια πυρηνική σύγκρουση θα ήταν αυτοκαταστροφική για όλους τους εμπλεκόμενους.

Αρχές του 1970 υπογράφηκαν μεταξύ ΕΣΣΔ και ΗΠΑ οι συμφωνίες περιορισμού των πυρηνικών όπλων και απαγόρευσης συστημάτων αντί-πυραυλικής άμυνας (SALT και ABM).

Επομένως έκτοτε έχουμε MAD (mutual assured destruction). Μάλιστα, έγινε γνωστό στην συνέχεια ότι μετά την υπογραφή των συμφωνιών το 1973 Κίνζιγκερ και ο Σοβιετικός συνάδελφός τους υπέγραψαν μυστικό πρωτόκολλο να αποφύγουν να εμπλακούν σε συρράξεις που θα τους οδηγούσαν σε άμεση μεταξύ τους αντιπαράθεση στις περιφέρειες με αποτέλεσμα πιθανή έναρξη πυρηνικής αναμέτρησης

Τέλος της ίδιας δεκαετίας στο ΜΙΤ (Πανεπιστήμιο Μασαχουσέτης) έγινε μια έρευνα σταθμός στηνοποία αναφερθήκαμε ξανά εδώ με αφορμή την αποβίωση του καθηγητή Κώστα Τσίπη ο οποίος ηγείτο της έρευνας. Τεκμηρίωσαν κάτι που ισχύει ακόμη και θα ισχύει για πολύ χρόνο ακόμη, ότι ακόμη και ένας μικρός αριθμός πυρηνικών εκρήξεων θα δημιουργούσε προϋποθέσεις τερματισμού της επίγειας ζωής όπως την γνωρίζουμε. 

Δεύτερον, διαβάζουμε συχνά τις τελευταίες μέρες για την επίβλεψη από τον Πούτιν ασκήσεων με πυρηνικά όπλα.

Χρειάζεται μεγάλη προσοχή, γιατί σε καμιά περίπτωση η Ρωσία δεν θα χρησιμοποιήσει πρώτη πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία. Εάν επιτεθεί θα είναι με συμβατικά όπλα, εκτός και εάν ο Πούτιν διακατέχεται από αυτοκτονικά σύνδρομα κάτι το οποίο δεν ισχύει. Οι ηγέτες και τα επιτελεία των μεγάλων δυνάμεων υποχρεωτικά αποφασίζουν και δρουν με όρους στρατηγικού ορθολογισμού. Αυτό σημαίνει ότι αποκλείεται ο πυρηνικός πόλεμος.

Τρίτον, δεν είναι τυχαίο ότι ο Αμερικανός πρόεδρος και άλλοι μιλούν διαρκώς για μέτρα. Το αν θα συμμετέχουν σε μια σύρραξη με συμβατικά όπλα είναι ακόμη θολό αλλά εάν συμμετέχουν είναι μεγάλο ρίσκο με την προαναφερθείσα έννοια του κινδύνου κλιμάκωσης σε πυρηνικό πόλεμο. Με όρους στρατηγικού ορθολογισμού πολεμική αναμέτρηση μεταξύ πυρηνικών δυνάμεων δεν ενδείκνυται και έναρξη πυρηνικού πολέμου είναι ανορθολογική και αυτοκτονική.

Τέλος, και θα επανέλθουμε με άλλο κείμενο για την κρίση αυτή καθαυτή, οι ασκήσεις με πυρηνικά όπλα και μάλιστα με τον Λευκορώσο ομόλογό του είναι πολιτική δημιουργίας αποτρεπτικών παραστάσεων. Για όποιον γνωρίζει το Αλφαβητάρι της πυρηνικής στρατηγικής η κίνηση αυτή έχει τον εξής σκοπό: 

α) Να δημιουργεί παραστάσεις ισχύος που θα μεταφέρουν το μήνυμα στην Δύση και κυρίως στους Αμερικανούς να μην συμμετέχουν στην σύρραξη και αν συμμετέχουν θα διατρέξουν τον κίνδυνο πυρηνικής αναμέτρησης με μια μεγάλη πυρηνική δύναμη που είναι η Ρωσία. 

β) Εάν τελικά η Μόσχα εκτιμήσει –ορθά ή λανθασμένα είναι ζήτημα άλλης τάξης– ότι το γεωστρατηγικό διακύβευμα είναι πολύ μεγάλο και θα αντέξει το κόστος των οικονομικών μέτρων με τα οποία απειλεί η Δύση, η παράσταση πυρηνικής ισχύος και αποτελεσματικότητας είναι ένα μήνυμα στην Δύση να μην κλιμακώσει με συμβατικά όπλα γιατί διατρέχει κίνδυνο πυρηνικού ολοκαυτώματος. 

γ) Τέλος, ενδέχεται η Δύση να έδωσε παραστάσεις αδυναμίας. Εκτός από τις αντιφατικές κινήσεις των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια που εντείνονται ολοένα και περισσότερο αναδείχθηκε κάτι που μερικοί γράφαμε από καιρό, ότι δηλαδή η ΕΕ είναι ένας νομικός γίγαντας και ένας στρατηγικός και πολιτικός νάνος, επιπλέον και εξόχως διαιρεμένος με κύριο ζήτημα το«Γερμανικό πρόβλημα», αλλά και την νέα δομή των Ευρωατλαντικών σχέσεων.

Εάν αυτή την παράσταση μετάδωσαν στον Πούτιν με όρους και πάλι στρατηγικών σκοπιμοτήτων –και γνωρίζοντας ότι ένας πυρηνικός πόλεμος είναι εκτός εικόνας– άδραξε την ευκαιρία για να ενισχύσει τις αποτρεπτικές παραστάσεις, στο πλαίσιο μιας ενδεχομένως παρμένης απόφασης, ότι η πλάστιγγα κλίνει υπέρ της επέμβασης στην Ουκρανία. 

Μονολεκτικά λέμε ότι διανύοντας τη πιο κρίσιμη και την πιο ρευστή φάση της Μεταψυχροπολεμικής εποχής η Ελλάδα απαιτείται να λειτουργεί και αποφασίζει με όρους στρατηγικού ορθολογισμού, αλλά και με πλήρη ετοιμότητα αντιμετώπισης μιας πιθανότατα πολύ μεγάλης περιφερειακής αστάθειας όπου όλα είναι πιθανά.

Ενώ δεν πρέπει να υποτιμούνται οι αναγκαίες και μη εξαιρετέες στρατηγικές αποφάσεις στο σύστημα συμμαχιών και θεσμών που η Ελλάδα συμμετέχει, για να θυμηθούμε τον Θουκυδίδη, σε κρίσιμες και οριακές στιγμές ισχύει η αρχή της αυτοβοήθειας. Οι παραστάσεις που μεταδίδει το Ελληνικό κράτος απαιτείται να είναι αξιόπιστες και αποτρεπτικές. 

Σημ. Τα ζητήματα πυρηνικής στρατηγικής έχον εξεταστεί στο Nuclear Strategy and European Security Dilemmas (Gower) και σε πολλά Ελληνικά βιβλία, κυρίως στο Διπλωματία και Στρατηγική των Μεγάλων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων (Ποιότητα.)

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕΟυκρανικό: Παλιές προσεγγίσεις σε νέα προβλήματαΚίεβο: Ρώσοι και αποσχιστές προσχεδιάζουν από κοινού τρομοκρατία και προβοκάτσια