Πέρα από το κράτος, η κοινωνία

10:57 28/7/2015 - Πηγή: Huffington Post Greece

Όλα τα σημάδια δείχνουν το τέλος μιας εποχής. Οι έννοιες ξέφτισαν, οι θεσμοί έμειναν κενοί, «τα γράμματα άλλαξαν» όπως έλεγαν οι παλιότεροι. Η οικονομία έγινε διεθνώς κυρίαρχο στοιχείο, η πολιτική εξουσία αποκόπηκε από την πραγματικότητα, η διανόηση είναι αμήχανη. Και ο άνθρωπος, η κοινωνία; Πώς θα αντιμετωπίσει όλο αυτόν τον κυνισμό των κρατούντων, τον καταιγισμό της εικόνας, την δικτατορία της ταχύτητας, τον ατομικισμό του διαδικτύου;

Ας δούμε απλά τα πράγματα. Τα κράτη έγιναν αδύναμα, οι οικονομικές ανισότητες προκλητικές, οι αγορές δεν έχουν όρια, οι διεθνείς θεσμοί ποδηγετούνται από

τις ισχυρές δυνάμεις της στιγμής. Αρχές και θέσφατα πάνω στα οποία χτίστηκε ο σύγχρονος κόσμος καταρρέουν: η έννοια της αντιπροσώπευσης, η διάκριση και η ισορροπία των εξουσιών, η ελευθερία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η δικαιοσύνη, όλα είναι υπό αμφισβήτηση.

Το κοινοβουλευτικό αντιπροσωπευτικό σύστημα όπως εξελίχθηκε από τη γαλλική επανάσταση μέχρι σήμερα, έφτασε στα όριά του, δεν έχει πλέον επαφή με την κοινωνία, είναι μετέωρο. Ελέγχεται όχι από τους εντολείς του, αλλά από ιδωτικά συμφέροντα, αυτοαναιρείται καθημερινά, ευτελίζεται αδιάκοπα. Δεν αρκούν οι επίμονες διαψεύσεις, το μαγείρεμα των αριθμών, οι νέες υποσχέσεις, οι ανακοινώσεις για νέα προγράμματα και συναντήσεις των αρμοδίων. Δεν υπάρχουν καν αρμόδιοι, η εξουσία διαμόρφωσε ένα νέο πλέγμα σχέσεων όπου κανένας δεν αισθάνεται υπεύθυνος, κανένας δεν απολογείται για την αντίφαση ανάμεσα στις προεκλογικές υποσχέσεις και την ασκούμενη πολιτική. Κι αυτό ακριβώς είναι το αίτημα των πολιτών, το πρόβλημα της κοινωνίας.

Είναι γεγονός ότι οι η κοινωνίες μας έγιναν πολύπλοκες. Το βασικό όμως ζήτημα, αυτό της πολιτικής εξουσίας δεν έχει ακόμα τεθεί. Πώς αυτή η κοινωνία, ως συνειδητό πολιτικό σώμα πολιτών πέρα από τους απογυμνωμένους θεσμούς, πέρα από το κράτος, θα παρέμβει; Πώς θα οργανωθεί ο χώρος ανάμεσα στο κράτος, τα προσωπικά συμφέροντα, τη δημόσια σφαίρα, τη δικαιοσύνη; Γιατί περί αυτού πρόκειται, για την ανάγκη ριζικής αναδιοργάνωσης της δημοκρατίας, αν θέλουμε να δώσουμε νόημα σε αυτή την έννοια «χωρίς να αισθανόμαστε ντροπή απέναντι στον Περικλή».

Ετσι απλά και ανατρεπτικά θέτει τα ερωτήματα ο Γάλλος διανοητής Dominique Rousseau στο νέο του βιβλίο "Radicaliser la démocratie, Propositions pour une refondation", éd. Seuil, 2015. Αναδεικνύει το νέο ρόλο της δημόσιας σφαίρας όπου ο πολίτης μπορεί να δράσει αυτοπροσώπως, να προτείνει, να συμμετέχει στη διαμόρφωση του νόμου, να παρεμβαίνει στη βάση συστηματικών επιδιώξεων. Θα πείτε εύλογα, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει και σήμερα; Οχι ακριβώς, η έννοια της «συνεχούς δημοκρατίας» που προτείνει ανατρέπει και ακυρώνει την νεκρή ζώνη που βιώνουμε ανάμεσα σε δύο εκλογές: έχει διάρκεια, είναι φορέας δράσης, έχει χαρακτήρα αειφορίας, δημιουργεί πλαίσιο αυτενέργειας. Αέναη δημοκρατία; Ναι, χωρίς επιφύλαξη. Ο πολίτης, ο απλός άνθρωπος, ο καθένας μας, η κοινωνία σε νέο ρόλο. Ρόλο δημιουργίας, επαναπροσδιορισμού των σχέσεων, ανάδειξης νέων θεσμών αντιπροσώπευσης και ελέγχου, επανάκτησης της αρχικής και αναφαίρετης πολιτικής εντολής, θέσμισης μιας νέας σχέσης. Με την πολιτική εξουσία βεβαίως, αλλά και μεταξύ μας. Με ειλικρίνεια, αποφασιστικότητα, αξιοποίηση των βιωμάτων. Δεν αντέχεται άλλο το αδιέξοδο. Επιστροφή λοιπόν στα βασικά, στον άνθρωπο, στον πολίτη. Με το μόνο όπλο που μας έμεινε, τη συλλογική δράση, την πολιτική, τον διάλογο, την δημοκρατία.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.